Lễ cưới theo nghi thức truyền thống của người Chăm H'Roi ở Phú Yên

Lễ cưới theo nghi thức truyền thống của người Chăm H’roi ở Phú Yên phải qua đầy đủ trình tự thủ tục chặt chẽ gồm nghi thức cúng Yang, cúng các thần, cúng ông bà tổ tiên, lễ hỏi, lễ rước rể, lễ cúng nhận rể, lễ cưới, lễ tạ ơn, lễ đạp nước và phần hội.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lễ cưới theo nghi thức truyền thống của người Chăm H’Roi ở Phú Yên64 Journal of Science – Phu Yen University, No.25 (2020), 64-73 LỄ CƯỚI THEO NGHI THỨC TRUYỀN THỐNG CỦA NGƯỜI CHĂM H’ROI Ở PHÚ YÊN Nguyễn Hoài Sơn* Sở Thông tin và Truyền thông Phú Yên Ngày nhận bài: 04/08/2020; ngày nhận đăng: 10/09/2020Tóm tắt Lễ cưới theo nghi thức truyền thống của người Chăm H’roi ở Phú Yên phải qua đầyđủ trình tự thủ tục chặt chẽ gồm nghi thức cúng Yang, cúng các thần, cúng ông bà tổ tiên, lễhỏi, lễ rước rể, lễ cúng nhận rể, lễ cưới, lễ tạ ơn, lễ đạp nước và phần hội. Trong hôn nhân,người Chăm H’roi đặc biệt chú trọng đến yếu tố gia đình, tộc họ; quyền chủ động thuộc vềnhà gái; trai gái tự tìm hiểu, không có việc ép duyên hoặc thách cưới. Sự chung sức củacộng đồng trong lễ cưới thể hiện tình làng nghĩa xóm gắn bó, keo sơn. Từ khóa: Lễ cưới, nghi thức truyền thống, người Chăm H’roi ở Phú Yên Tại Phú Yên, người Chăm H’roi người. Trai gái đến tuổi trưởng thành cósinh sống chủ yếu ở ba huyện miền núi là quyền tự do tìm hiểu, yêu đương. Trước đóĐồng Xuân, Sơn Hoà và Sông Hinh với một thời gian, cả nhà trai và nhà gái đều cókhoảng hơn 20.000 nhân khẩu. Cùng với sự chuẩn bị khá kỹ. Khác với người Kinh,người Êđê, người Bana, người Chăm H’roi việc hỏi cưới của dân tộc Chăm H’roi cùngđược xem là những tộc người có quá trình lúc diễn ra trong một ngày. Lễ cưới chỉđịnh cư lâu dài tại Phú Yên. Trong lịch sử được tiến hành khi họ đàng trai và đàng gáiphát triển, người Chăm H’roi đã sáng tạo ra hoàn tất các nghi thức cúng tế gia tộc, đónmột nền văn hoá vật chất và tinh thần dâu, bắt rể.phong phú, đa dạng, mang bản sắc riêng Trước khi diễn ra lễ hỏi một ngày,của tộc người mình. Đó là sử thi, trống đôi, gia đình của cô dâu mổ 4 con gà, làm 04 lễcông ba, chinh năm, múa Tahara, các lễ cúng: cúng Yàng, thần núi - thần sông suối,hội... cúng các bác, cúng ông bà tổ tiên (Roc set Lễ cưới theo nghi thức truyền ket tia, giang chơ ơ, giang ca, giang san...).thống của người Chăm H’roi ở Phú Yên là Trước lúc cắt tiết con gà, gia chủ có lời xinnghi lễ quan trọng trong các nghi lễ theo lỗi con vật (con gà) và khẩn cầu các thầnvòng đời người. Do đó, chúng tôi tiến hành linh, lời khấn vái:khảo sát các bước nghi lễ này nhằm lưu - “Tao xin lỗi mày, vì tao có việcgiữ, bảo tồn những giá trị văn hóa truyền cầu xin các đấng thần linh, ông bà tổ tiênthống tốt đẹp. về chuyện hôn sự của con ...nên tao phải1. Các lễ cúng trước ngày hỏi, cưới giết mày”.1.1. Bước chuẩn bị Trong tâm thức của thầy cúng, khi Người Chăm H’roi ở Phú Yên quan giết những con vật vô tội thì mình trở thànhniệm hôn nhân là việc hệ trọng mỗi đời người có tội. Nhưng đây là những việc____________________________ chính đáng, những việc phải làm, với quan* Email: nguyenhoaisonpy@gmail.com niệm “sinh vật dưỡng nhân”. Vì thế trướcTạp chí Khoa học – Trường Đại học Phú Yên, Số 25 (2020), 64-73 65lúc giết con vật, người cúng nói rõ lý do Theo quan niệm của người Chăm H’roi vìcũng như ý nghĩa việc mình phải làm, nó là là vong hồn không ai giỗ vải, thờ tự nên họvật hiến tế linh thiêng để tạ ơn “cha trời, rất nghèo khổ, đói rách, mỗi khi thấy cómẹ đất”. Mong Yàng, các vị thần linh, các đám giỗ, đám tiệc là thường kéo tới chờ đợibác và ông bà tổ tiên phù hộ cho ngày đám xin ăn. Nếu không được cho ăn uống tử tế,hỏi, đám cưới của con được suôn sẻ. các vong hồn này thường phá phách, kêu la.1.2. Trình tự 04 lễ cúng Sợ hỏng việc lớn, nhất là việc hệ trọng như1.2.1. Lễ thứ nhất hôn nhân, nên trước khi tiến hành gia chủ Bắt đầu lúc 19 giờ ngày... tháng... phải có mâm cúng âm hồn, vong hồn cácnăm..., đây là lễ cúng các Yàng, các vị thần bác. Khi thực hiện nghi thức cúng, thầytrời, thần đất, thần núi, thần nước. Lễ vật cúng dùng tay nhúm một nhúm gạo, muốicúng gồm: 01 con gà luộc, 01 ly rượu trắng, trong bát, vãi lên không trung cao hơn đầu01 khót gạo, 03 miếng trầu, cau, 01 khoanh người ngồi, miệng luôn cầu khấn nhữngdây đèn sáp ong. Lễ vật cúng được xếp trên điều tốt lành cho đôi trai gái. Sau đó thầymột chiếc mâm đồng, đặt ở vị trí gian giữa cúng xin keo rồi chuyển qua lễ cúng thứ ba.nhà. Đầu gà quay về hướng Đông. Sắp xếp 1.2.3. Lễ thứ baxong lễ vật, thầy cúng đốt khoanh đèn sáp Lễ vật cúng, vị trí đặt mâm cúngong đã được đặt trên một cái đĩa nhỏ. Khi cũng ...