Luận án Tiến sĩ Khoa học Trái Đất: Đặc điểm vận tải ẩm ở Việt Nam trong các đợt ENSO

Mục tiêu của luận án: Làm sáng tỏ thêm cơ chế vận tải ẩm trong các mùa ở Việt Nam; xác định mối quan hệ giữa vận tải ẩm và ENSO, đặc biệt trong các đợt ENSO gây mưa lớn và hạn hán nghiêm trọng ở Việt Nam; đề xuất ứng dụng thông tin vận tải ẩm để nhận định về diễn biến hạn hán trong các đợt El Niño và diễn biến mưa lớn trong các đợt La Niña ở Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sĩ Khoa học Trái Đất: Đặc điểm vận tải ẩm ở Việt Nam trong các đợt ENSO i BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG VIỆN KHOA HỌC KHÍ TƢỢNG THỦY VĂN VÀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU Vũ Văn ThăngĐẶC ĐIỂM VẬN TẢI ẨM Ở VIỆT NAM TRONG CÁC ĐỢT ENSO LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC TRÁI ĐẤT Hà Nội-2016 ii BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG VIỆN KHOA HỌC KHÍ TƢỢNG THỦY VĂN VÀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU Vũ Văn ThăngĐẶC ĐIỂM VẬN TẢI ẨM Ở VIỆT NAM TRONG CÁC ĐỢT ENSO Chuyên ngành: Khí tượng và khí hậu học Mã số: 62440222 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC TRÁI ĐẤT NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: 1. PGS. TS. Nguyễn Văn Thắng 2. GS. TS. Nguyễn Trọng Hiệu Hà Nội-2016 iii LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kếtquả nêu trong luận án là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất cứ côngtrình nào khác. Tác giả Vũ Văn Thăng iv LỜI CẢM ƠN Bằng tất cả tấm lòng, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới hai thầy PGS. TS.Nguyễn Văn Thắng và GS.TS. Nguyễn Trọng Hiệu, là người đã tận tình chỉ bảo vàhướng dẫn tôi hoàn thành luận án này. Tôi xin cảm ơn các Thầy cô và các cán bộ trong Viện Khoa Khí tượng Thủyvăn và Biến đổi khí hậu, Trung tâm Khoa học Công nghệ KTTV và Môi truờng đặcbiệt, Trung tâm Nghiên cứu Khí tượng Khí hậu đã cung cấp cho tôi những kiến thứcchuyên môn quý báu, giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi về cơ sở vật chất trong suốtthời gian tôi học tập và thực hành ở Trung tâm. Tôi cũng xin cảm ơn Bộ môn Khí tượng - Khí hậu, Phòng Khoa học Đào tạovà Hợp tác Quốc tế, Viện Khoa Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu đã tạo điềukiện cho tôi có thời gian hoàn thành luận án. Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới gia đình, người thân và cácbạn, những người đã luôn ở bên cạnh cổ vũ, động viên và tạo mọi điều kiện tốt nhấtcho tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu. Hà Nội, tháng 01 năm 2016 Tác giả Vũ Văn Thăng v MỤC LỤCMỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1CHƢƠNG 1................................................................................................................ 5TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU VỀ VẬN TẢI ẨM VÀCÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN .................................................................................... 51.1 Tổng quan các công trình nghiên cứu về vận tải ẩm ....................................... 5 1.1.1 Các công trình nghiên cứu ở ngoài nước về vận tải ẩm ............................. 5 1.1.2 Các công trình nghiên cứu ở trong nước về vận tải ẩm ........................... 141.2 Tổng quan về một số công trình nghiên cứu ENSO và tác động đối với thờitiết khí hậu ............................................................................................................... 16 1.2.1 Các công trình nghiên cứu ở ngoài nước về ENSO ................................. 16 1.2.2 Các công trình nghiên cứu ở trong nước về ENSO .................................. 201.3 Nhận xét cuối chương 1 .................................................................................... 26CHƢƠNG 2.............................................................................................................. 28PHƢƠNG PHÁP VÀ SỐ LIỆU NGHIÊN CỨU .................................................. 282.1 Phương pháp nghiên cứu.................................................................................. 28 2.1.1 Phương pháp tính vận tải ẩm trong khí quyển ......................................... 28 2.1.2 Vận tải ẩm qua 4 đường biên trên các khu vực Việt Nam ........................ 30 2.1.3 Phươngpháp xác định các đợt ENSO ........................................................ 30 2.1.4 Xác định các chỉ tiêu hạn hán và mưa lớn ................................................ 33 2.1.6 Tính các đặc trưng hạn hán trong các đợt El Niño và mưa lớn trong các đợt La Niña........................................................................................................... 37 2.1.7 Phương pháp kiểm nghiệm ........................................................................ 382.2 Số liệu nghiên cứu ............................................................................................. 39 2.2.1 Số liệu mưa các trạm .................................................................................. 39 2.2.2 Số liệu trên lưới........................................................................................... 43CHƢƠNG 3.............................................................................................................. 44PHÂN BỐ VẬN TẢI ẨM TỔNG HỢP TRONG ĐIỀU KIỆN ENSO ............... 443.1 Vận tải ẩm tổng hợp trong điều kiện ENSO ................................................... 44 3.1.1 Vận tải ẩm tổng hợp trong điều kiện chung .............................................. 44 3.1.2 Vận tải ẩm tổng hợp trong điều kiện El Niño .......................................... 56 vi 3.1.3 ...