Luận án tiến sĩ Kinh tế: Kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam

Mục đích nghiên cứu của luận án nhằm đánh giá được thực trạng về kiểm soát nội bộ hoạt động TD tại các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam, từ đó khuyến nghị giải pháp hoàn thiện KSNB hoạt động TD nhằm cung cấp sự đảm bảo hợp lý mục tiêu hoạt động TD đạt hiệu quả cao nhất.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án tiến sĩ Kinh tế: Kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH ------------------------------- LUẬN ÁN TIẾN SỸ (PHẢN BIỆN KÍN) Đề tài: KIỂM SOÁT NỘI BỘ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 9.34.02.01 TP.HỒ CHÍ MINH – THÁNG 11 NĂM 2018, i TÓM TẮT Trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng (NH), hoạt động tín dụng (TD) đượcxem là một trong những hoạt động quan trọng nhất, đem lại nguồn thu và lợi nhuậncao cho ngân hàng (NH). Tuy nhiên, rủi ro tín dụng (RRTD) cũng gây ra những ảnhhưởng nghiêm trọng đến NH và được cho là rủi ro lớn nhất trong hoạt động củaNH. Điều này được các chuyên gia tiếp tục tái khẳng định tại hội thảo chuyên đề vềQuản trị rủi ro NH trong khuôn khổ Banking Vietnam 2013 (Đỗ Lê, 2013). Ủy ban Basel về giám sát NH nhận định rằng những tổn thất đáng kể phát sinhtrong hoạt động NH chủ yếu xuất phát từ việc các NH đã không duy trì được hệthống kiểm soát nội bộ (KSNB) hữu hiệu để ngăn chặn hoặc phát hiện sớm nhữngdấu hiệu rủi ro, từ đó hạn chế tối thiểu những thiệt hại có thể xảy ra cho NH. Theoủy ban Basel (1998) hệ thống KSNB hữu hiệu là một thành phần quan trọng trongquản trị hoạt động của NH và là nền tảng cho hoạt động NH được an toàn và lànhmạnh. Vì vậy, việc thiết lập KSNB hoạt động TD là một trong những giải pháp nhằmhạn chế ngay từ đầu các RRTD có thể phát sinh, đảm bảo cho hoạt động TD đượcan toàn, lành mạnh và hiệu quả. Nhằm hoàn thiện hệ thống quản trị rủi ro theo chuẩn mực quốc tế, trên cơ sở nềntảng tiếp cận báo cáo Basel 1998 cùng với kế thừa những điểm mới được cập nhậtvề KSNB của báo cáo COSO 2013 (sau đây gọi tắt là báo cáo BaselCOSO2013), tác giảthiết lập KSNB hoạt động TD qua năm bộ phận cấu thành KSNB hoạt động TD làMôi trường kiểm soát (MTKS), Đánh giá rủi ro tín dụng (ĐGRRTD), Hoạt độngkiểm soát tín dụng (HĐKSTD), Thông tin và truyền thông, Hoạt động giám sát tíndụng (HĐGSTD) theo các nguyên tắc thiết lập KSNB được đề nghị bởi báo cáo báocáo BaselCOSO2013 nhằm cung cấp sự đảm bảo hợp lý hoạt động TD hiệu quả. Bêncạnh đó, trên cơ sở tiếp cận lý thuyết hành vi có kế hoạch và lý thuyết động lực, tácgiả nghiên cứu đề xuất các hình thức tạo động lực khác ngoài hai hình thức khenthưởng và kỷ luật được đề nghị bởi báo cáo BaselCOSO2013 nhằm đa dạng các hìnhthức động viên thuộc thành phần môi trường kiểm soát (MTKS) để gia tăng động, iilực làm việc (ĐLLV) của nhân viên, cán bộ tác nghiệp tín dụng, từ đó nâng cao kếtquả làm việc (KQLV) của CBTD nói riêng và hiệu quả hoạt động TD (HQHĐTD)của NH nói chung. Với mục tiêu nghiên cứu là khám phá các nhân tố cấu thành KSNB hoạt độngTD và đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nhân tố này đến HQHĐTD, từ đó gợi ýchính sách hoàn thiện việc thiết lập KSNB hoạt động TD nhằm cung cấp sự đảmbảo hợp lý mục tiêu hoạt động TD đạt hiệu quả cao nhất tại các ngân hàng thươngmại cổ phần Việt Nam (NHTMCPVN), các phương pháp nghiên cứu sau được thựchiện: Một là, phương pháp nghiên cứu định tính được thực hiện thông qua các phươngpháp nghiên cứu định tính bao gồm: phương pháp nghiên cứu lịch sử, thống kê, môtả, so sánh, phân tích, tổng hợp và quy nạp và công cụ định tính là phỏng vấn sâucác chuyên gia, cụ thể thực hiện cuộc phỏng vấn tiếp cận theo chủ đề và phỏng vấnđồng xây dựng, với mong muốn cả người tiến hành phỏng vấn và đối tượng đượcphỏng vấn cùng tạo ra những ý tưởng mới cùng với nhau. Kết quả từ cuộc phỏngvấn, tác giả tiến hành điều chỉnh và hoàn thiện thang đo phù hợp với thực tế tại cácNH. Hai là, phương pháp định lượng được thực hiện bởi phương pháp định lượng sơbộ và định lượng chính thức, qua việc kiểm định độ tin cậy Cronbach Alpha, phântích nhân tố khám phá, phân tích hệ số tương quan và phương pháp hồi quy tuyếntính bội. Kết quả nghiên cứu cho thấy để thiết lập KSNB hoạt động TD nhằm cung cấp sựđảm bảo hợp lý mục tiêu hoạt động TD đạt hiệu quả cao nhất, các NHTMCPVNnên thiết lập KSNB hoạt động TD qua thiết lập năm thành phần là MTKS,ĐGRRTD, HĐKSTD, TTTT và HĐGSTD, trong đó thành phần MTKS được xâydựng cụ thể qua các nhân tố: Môi trường kiểm soát – Đạo đức nghề nghiệp(MTKSĐĐNN), Môi trường kiểm soát – Kết quả làm việc (MTKSKQLV), Môi trườngkiểm soát – Động lực duy trì (MTKSĐLDT). Mỗi nhân tố này có mức độ tác độngkhác nhau đến HQHĐTD, iii Từ kết quả nghiên cứu, tác giả gợi ý chính sách hoàn thiện việc thiết lập KSNBhoạt động TD tại các NHTMCPVN nhằm cung cấp sự đảm bảo hợp lý KSNB hoạtđộng TD được thiết lập sẽ có tác động tích cực nhất đến HQHĐTD. Nhà lãnh đạocủa các NHTMCPVN tùy theo ý muốn chủ quan và sự cân nhắc giữa lợi ích, chi phícủa việc thiết lập KSNB hoạt động TD tại NH, sẽ linh động vận dụng nhằm hoànthiện việc thiết lập KSNB hoạt động TD được tối ưu nhất, giúp đảm bảo hợp lýmục tiêu hoạt động TD đạt hiệu quả cao nhất theo chiến lược phát triển của mỗiNH., iv LỜI CAM ĐOAN Tác giả đề tài có lời cam đoan về công trình khoa học này của mình, cụ thể: Tôi tên là: Trương Nguyễn Tường Vy Sinh ngày: 28 tháng 08 năm 1980 – tại Gia Lai Quê quán: An Khê – Gia Lai Là nghiên cứu sinh khóa XIX của trường Đại học Ngân hàng Tp.HCM Cam đoan đề tài: “Kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại các ngân hàngthương mại cổ phần Việt Nam” Mã số: 9.34.02.01 Người hướng dẫn khoa học: PGS.,TS. Trần Hoàng Ngân và TS. Vũ Văn Thực Đề tài được ...