Luận án Tiến sĩ Văn học: Hiện tượng giao thoa thể loại trong sáng tác của A.Chekhov (Qua khảo sát kịch và truyện ngắn)

Luận án "Hiện tượng giao thoa thể loại trong sáng tác của A.Chekhov (Qua khảo sát kịch và truyện ngắn)" trình bày những tiền đề cách tân và giao thoa thể loại trong sáng tác A.Chekhov, giao thoa thể loại trong truyện ngắn A.Chekhov, Giao thoa thể loại trong kịch A.Chekhov. Để biết rõ hơn về nội dung chi tiết, mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sĩ Văn học: Hiện tượng giao thoa thể loại trong sáng tác của A.Chekhov (Qua khảo sát kịch và truyện ngắn)VIỆN HÀN LÂMKHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAMHỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘINGUYỄN THỊ QUỲNH TRANGHIỆN TƢỢNG GIAO THOA THỂ LOẠITRONG SÁNG TÁC CỦA A.CHEKHOV(Qua khảo sát kịch và truyện ngắn)Chuyên ngành: VĂN HỌC NƢỚC NGOÀIMã số: 62.22.02.45LUẬN ÁN TIẾN SĨ VĂN HỌCNgười hướng dẫn:PGS.TS. ĐÀO TUẤN ẢNHPGS.TS. NGUYỄN VĂN HẠNHHà Nội, 2016LỜI CAM ĐOANTôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nêutrong luận án là trung thực, đảm bảo độ chuẩn xác cao nhất. Các tài liệu thamkhảo, trích dẫn có xuất xứ rõ ràng. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm về công trìnhnghiên cứu của mình.Hà Nội, tháng 06 năm 2016Tác giảêNguyễn Thị Quỳnh TrangMỤC LỤCMỞ ĐẦU ............................................................................................................................... 1CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ............................................. 71.1. Sơ lược những thành tựu của lí thuyết loại hình và thể loại văn học .................. 81.2. Tình hình nghiên cứu vấn đề giao thoa thể loại trong sáng tác Chekhov .......... 171.3. Đánh giá tổng quan ............................................................................................ 34CHƢƠNG 2: NHỮNG TIỀN ĐỀ CÁCH TÂN VÀ GIAO THOA THỂ LOẠI TRONGSÁNG TÁC A.CHEKHOV ............................................................................................... 362.1. “Kỉ nguyên Bạc” – thời đại mới của văn học nghệ thuật .................................. 362.2. Vị trí của A.Chekhov trong văn học “kỉ nguyên Bạc”....................................... 442.3. Truyền thống và tiếp biến trong văn học Nga thế kỉ XIX ................................. 50CHƢƠNG 3: GIAO THOA THỂ LOẠI TRONG TRUYỆN NGẮN CHEKHOV ..... 673.1.Tính kịch trong truyện ngắn Chekhov ................................................................ 683.2. Yếu tố trữ tình trong truyện ngắn A.Chekhov .................................................. 86CHƢƠNG 4: GIAO THOA THỂ LOẠI TRONG KỊCH CHEKHOV ...................... 1054.1. Tính tự sự trong kịch Chekhov ........................................................................ 1064.2. Tính trữ tình trong kịch Chekhov..................................................................... 128KẾT LUẬN ....................................................................................................................... 149NHỮNG CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CỦA NGHIÊN CỨU SINHCÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI ...................................................................................... 152TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................... 153MỞ ĐẦU1. Tính cấp thiết của đề tài1.1. Anton Pavlovich Chekhov (1860 – 1904) chỉ sống và hoạt động nghệ thuậttrong 44 năm nhưng ông đã để lại cho nhân loại một gia tài văn học đồ sộ với rấtnhiều kiệt tác. Hơn 600 truyện ngắn, nhiều truyện vừa và 11 vở kịch đã khơi mởcho biết bao công trình khoa học, bài viết nghiên cứu khám phá thế giới nghệ thuậtđặc biệt được xây dựng bởi một tài năng độc đáo của nền văn học Nga cổ điển. Hơnmột thế kỷ đã qua sau ngày mất của nhà văn, văn phẩm của ông vẫn đang được tiếpnhận nồng nhiệt ở khắp nơi trên thế giới bởi những đánh giá về con người và vănchương A.Chekhov dường như chưa hoàn kết, sự khám phá về chúng vẫn là vô tận.Không chỉ đóng vai trò là người khép lại một cách xuất sắc chủ nghĩa hiện thực Ngacuối thế kỷ XIX, A.Chekhov được thừa nhận là một nhà cách tân vĩ đại trong lĩnhvực truyện ngắn và kịch. Đằng sau lối diễn tả từ tốn, điềm tĩnh, khách quan những“chuyện đời vặt vãnh”, khai thác những xung đột kịch bình dị, nguyên chất củacuộc sống, ông đã bao quát nhiều vấn đề mang tính xã hội rộng lớn, sâu sắc. Kịchvà truyện ngắn của A.Chekhov đều nhận được những đánh giá trân trọng nhất, ôngđã trở thành “cả một trường đại học thực thụ” cho những người viết văn (lời của nhàvăn Baranov). Luận án chúng tôi dự định sẽ thực hiện xuất phát từ niềm đam mê vàmong muốn góp thêm một cách thức tiếp cận trước tác nghệ thuật của nhà văn vĩđại này.1.2. Qua rất nhiều công trình nghiên cứu, bài viết của các học giả thế giới vàViệt Nam, chân dung A.Chekhov - bậc thầy truyện ngắn thế giới - đã được địnhhình, sắc nét hơn rất nhiều so với A.Chekhov - nhà viết kịch. Thậm chí, nhiều độcgiả Việt Nam không biết đến chân dung thứ hai của ông, hoặc chưa thẩm thấu đượcgiá trị của những cách tân thiên tài ở một thể loại vốn đã rất kén người xem. Thốngnhất trong cùng một phong cách nghệ thuật, kịch và truyện ngắn A.Chekhov thườngđược bàn luận, đánh giá trong tương quan so sánh. Giới nghiên cứu ở nước ngoài vàViệt Nam đã bước đầu chỉ ra sự giao thoa ảnh hưởng lẫn nhau giữa hai thể loại vănhọc ở nhiều bình diện như: đề tài - chủ đề; nhân vật trung tâm; cốt truyện khung,nhãn quan hiện thực, nghệ thuật phân tích tâm lí... càng làm nổi bật ưu thế và đónggóp của mỗi thể loại trong văn nghiệp của Chekhov. Kịch, truyện của Chekhov (vàcả đời tư, quá trình sáng tạo của ông) còn được chuyển thể, “phóng tác” hay “nhạilại” dựa trên sự vay mượn cốt truyện của Chekhov (như những sáng tác thuộc dònghậu hiện đại đã và đang làm: những vở kịch “được viết lại” vẫn dùng nhan đề cũ1như Hải âu, Cậu Vania, Vườn anh đào) trong những tác phẩm điện ảnh đặc sắc,những vở kịch độc đáo (ví như: Antigone, Những cuốn sổ tay, Tiểu phẩm chưa kếtthúc dành cho đàn piano cơ khí…). Hơn thế, trong xu hướng giao hòa của văn học sân khấu - điện ảnh - vũ đạo, các tác phẩm của A.Chekhov còn được biểu hiện trongnhững hình thức hoàn toàn mới như: Phòng 6 và Tu sĩ vận đồ đen được đạo diễnngười Nhật Dzio Kanamori dàn dựng thành vũ đạo; trong tiết mục của nhà hát vũkịch “Cổng thiên đường” từ Đài Loan, dòng ngôn ngữ múa mềm mại thuật lại nhữnghồi những đoạn trong vở kịch lừng danh Vườn anh đào của văn hào ...