Luận văn Thạc sĩ Khoa học: Nghiên cứu xây dựng một số bài thực hành Di truyền học phục vụ đào tạo học sinh giỏi trung học phổ thông chuyên Sinh học

Đề tài được thực hiện nhằm mục tiêu xây dựng hệ thống một số bài thực hành Di truyền học ở các cấp độ khác nhau từ di truyền phân tử, di truyền học tế bào đến di truyền học cơ thể và di truyền học quần thể, có nội dung phù hợp với chương trình THPT chuyên Sinh học, từng bước cập nhật với trình độ quốc tế nhằm góp phần đào tạo HS chuyên Sinh học giỏi cả về lí thuyết và thực hành.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận văn Thạc sĩ Khoa học: Nghiên cứu xây dựng một số bài thực hành Di truyền học phục vụ đào tạo học sinh giỏi trung học phổ thông chuyên Sinh học LVThS Chuyªn ngµnh Di truyÒn häc MỞ ĐẦU Việc dạy và học thực hành Sinh học trong trường THPT đang ngày càng trởthành nhu cầu hết sức cấp thiết nhằm nâng cao chất lượng đào tạo môn Sinh học ởnước ta. Tuy nhiên, hiện nay việc giảng dạy thực hành Sinh học trong các trườngTHPT nói chung và các trường THPT chuyên nói riêng còn rất nhiều hạn chế domột số nguyên nhân sau: (1) do thiếu cơ sở vật chất, trang thiết bị thực hành, (2)chương trình đào tạo vẫn tập trung chủ yếu về lý thuyết, hạn chế về thời lượng dànhcho phần thực hành, (3) thiếu tài liệu hướng dẫn thực hành và các tài liệu thực hànhcòn chưa cập nhật với trình độ thế giới (4) chưa có các cách đánh giá các kĩ năngthực hành của học sinh (HS). Ở những nơi có dạy và học thực hành thì công tác nàymới chủ yếu dừng lại ở mức minh, họa chưa chú trọng vào việc rèn cho HS các kĩnăng thực hành. Trong chương trình sinh học lớp 12, Di truyền học có vai trò quan trọng,chiếm tới 48% thời lượng chương trình và được chia làm 5 chương. Tuy nhiên, chỉcó 2 bài thực hành thuộc chương 1 và chương 2 chiếm 8,7% tổng thời lượng dànhcho Di truyền học. Các bài thực hành được thiết kế đơn giản, chỉ phù hợp cho đàotạo đại trà mà chưa đáp ứng được yêu cầu đào tạo HS chuyên [1], [15]. Kết quả các kì thi Olympic Sinh học quốc tế (IBO) cho thấy: về lý thuyết HSViệt Nam thường đạt điểm khá cao so với HS các nước trong khu vực và trên thếgiới; điều này chỉ ra rằng về mặt lý thuyết, HS của chúng ta được trang bị khá tốt vàcó trình độ không thua kém HS quốc tế. Tuy nhiên, ở phần thực hành, HS củachúng ta thường đạt kết quả chưa cao so với HS các nước trong khu vực (Ấn Độ,Trung Quốc, Thái Lan, Singapore…) và trên thế giới dẫn đến kết quả tổng thể chưađược cao [49]. Những kết quả này phần nào chỉ ra rằng, chương trình đào tạo Sinhhọc cấp THPT của Việt Nam và chương trình Sinh học ở các nước tiên tiến vẫn cònlà một khoảng cách khá lớn, đặc biệt là chương trình thực hành. Chủ trương của Bộ GD & ĐT trong 10 năm tới (2010-2020) là xây dựng vàphát triển các trường THPT chuyên thành một hệ thống cơ sở giáo dục trung học có 1 §ç ThÞ Thanh HuyÒn K16 - KSH LVThS Chuyªn ngµnh Di truyÒn häcchất lượng giáo dục cao, với chất lượng ngang tầm với các trường tiên tiến trongkhu vực và trên thế giới. Trong đó các mục tiêu cụ thể trước mắt là: tập trung vàoxây dựng cơ sở vật chất, tăng cường phương tiện, thiết bị dạy học đồng bộ, hiện đại.Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, chúng ta không những phải có cơ sở vật chất,trang thiết bị ngang tầm, mà còn phải có hệ thống chương trình giảng dạy lý thuyếtvà thực hành tiên tiến với mục tiêu đủ về số lượng và nâng cao về chất lượng, đạttrình độ quốc tế. Trong khi hiện nay hệ thống trường THPT chuyên của chúng tavẫn sử dụng chung chương trình giảng dạy đại trà, chưa có chương trình dành riêngcho hệ thống trường chuyên, đặc biệt là chương trình thực hành. Trên cơ sở lí luận và thực tiễn như vậy, chúng tôi đã đề xuất và thực hiện đềtài: “Nghiên cứu xây dựng một số bài thực hành Di truyền học phục vụ đào tạohọc sinh giỏi trung học phổ thông chuyên Sinh học”. ới mục tiêu của đề tài là: xây dựng hệ thống một số bài thực hành Di truyền học ởcác cấp độ khác nhau từ di truyền ph n tử, di truyền học tế ào đến di truyền học cơthể và di truyền học quần thể, có nội dung phù hợp với chương trình THPT chuyênSinh học, từng ước cập nhật với trình độ quốc tế nhằm góp phần đào tạo HSchuyên Sinh học giỏi cả về lí thuyết và thực hành. 2 §ç ThÞ Thanh HuyÒn K16 - KSH LVThS Chuyªn ngµnh Di truyÒn häcChương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU1.1. Chủ trương của Bộ Giáo dục và Đào tạo trong công tác phát triển các trường THPT chuyên giai đoạn 2010-2020. Chủ trương của Bộ GD & ĐT về phát triển trường THPT chuyên trong 10 nămtới thể hiện rõ trong “Đề án phát triển hệ thống trường THPT chuyên giai đoạn2010 – 2020”. Đ y là một ước đi đột phá trong mục tiêu đổi mới giáo dục ViệtNam nhằm từng ước đưa giáo dục nước ta tiến kịp nền giáo dục tiên tiến ở khu vựcvà trên thế giới. Mục tiêu của đề án là xây dựng và phát triển các trường THPTchuyên thành một hệ thống cơ sở giáo dục trung học có chất lượng giáo dục caongang tầm thế giới, nhằm trang bị cho những HSG nền tảng kiến thức vững vàng;có phương pháp tự học, tự nghiên cứu và sáng tạo để trở thành những nh n tài, đápứng yêu cầu phát triển đất nước trong thời kì công nghiệp hóa hiện đại hóa và hộinhập quốc tế[17]. Để đạt được mục tiêu chung nêu trên thì một trong những mục tiêu cụ thể ...