Lý thuyết sinh học chuyên đề axit nuclêic, prôtêin và nhiễm sắc thể

ADN tồn tại chủ yếu trong nhân tế bào, cũng có mặt ở tỉ thể, lạp thể. ADN là một axit hữa cơ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lý thuyết sinh học chuyên đề axit nuclêic, prôtêin và nhiễm sắc thểð ng H i Nam Lý thuy t sinh h c chuyên ñ axit nuclêic, prôtêin và nhi m s c th AXIT NUCLÊIC, PRÔTÊIN VÀ NHI M S C THI.ADN1.C u trúc ADNa) C u trúc hoá h c c a ADN- ADN t n t i ch y u trong nhân t bào, cũng có m t ti th , l p th . ADN là m t lo i axit h u cơ có ch acác nguyên t ch y u C, H, O, N và P (hàm lư ng P có t 8 ñ n 10%)- ADN la` ñ i phân t , có kh i lư ng phân t l n, chi u dài có th ñ t t i hàng trăm micromet, kh i lư ngphân t có t 4 ñ n 8 tri u, m t s có th ñ t t i 16 tri u ñơn v cacbon.- ADN c u t o theo nguyên t c ña phân, m i ñơn phân là m t lo i nuclêôtit, m i nuclêôtit có 3 thành ph n,trong ñó thành ph n cơ b n là bazơ – nitric. 4 lo i nuclêôtit mang tên g i c a các bazơ – nitric, trong ñó A vàG có kích thư c l n, T và X có kích thư c bé.- Trên m ch ñơn c a phân t các ñơn phân liên k t v i nhau b ng liên k t hoá tr là liên k t hình thành gi añư ng C5H10O4 c a nuclêôtit này v i phân t H3PO4 c a nuclêôtit bên c nh, (liên k t này còn ñư c g i làliên k t photphodieste). Liên k t photphodieste là liên k t r t b n ñ m b o cho thông tin di truy n trên m im ch ñơn n ñ nh k c khi ADN tái b n và phiên mã.- T 4 lo i nuclêôtit có th t o nên tính ña d ng va` ñ c thù c a ADN các loài sinh v t b i s lư ng, thànhph n, trình t phân b c a nuclêôtit.b) C u trúc không gian c a ADN- Vào năm 1953, J.Oatxơn và F.Cric ñã xây d ng mô hình c u trúc không gian c a phân t ADN.- Mô hình ADN theo Oatxown và Cric có ñ c trưng sau:+ Là m t chu i xo n kép g m 2 m ch pôlinuclêôtit xo n ñ u quanh m t tr c theo chi u t trái sang ph i nhưm t thang dây xo n, mà 2 tay thang là các phân t ñư ng (C5H10O4) và axit phôtphoric s p x p xen k nhau,còn m i b c thang là m t c p bazơ nitric ñ ng ñ i di n và liên k t v i nhau b ng các liên k t hiñrô theonguyên t c b sung, nghĩa là m t bazơ l n (A ho c G) ñư c bù b ng m t bazơ bé (T ho c X) hay ngư c l i.Do ñ c ñi m c u trúc, añenin ch liên k t v i timin b ng 2 liên k t hiñrô và guanin ch liên k t v i xitôzinb ng 3 liên k t hiñrô.+ Do các c p nuclêôtit liên k t v i nhau theo nguyên t c b sung ñã ñ m b o cho chi u r ng c a chu i xo nkép b ng 20 Å , kho ng cách gi a các b c thang trên chu i xo n b ng 3,4Å, phân t ADN xo n theo chu kỳxo n, m i chu kỳ xo n có 10 c p nuclêôtit có chi u cao 34Å .- Ngoài mô hình c a Oatxơn, Cric nói trên ñ n nay ngư i ta còn phát hi n ra 4 d ng n a ñó là d ng A, C, D,Z các mô hình này khác v i d ng B (theo Oatxơn, Cric) m t vài ch s : s c p nuclêôtit trong m t chu kỳxo n, ñư ng kính, chi u xo n...- m t s loài virut và th ăn khu n ADN ch g m m t m ch pôlinuclêôtit. ADN c a vi khu n, ADN c a l pth , ti th l i có d ng vòng khép kín.2. Cơ ch và ý nghĩa t ng h p ADNa) S t ng h p ADN Vào kì trung gian c a phân bào nguyên phân, gi m phân ADN tr v tr ng thái n ñ nh. Dư i tác d ng c a enzim ADN-polimeraza, các liên k t hiñro b c t 2 m ch ñơn c a ADN tách nhau ra,trên m i m ch ñơn các nuclêôtit l n lư t liên k t v i các nuclêôtit t do c a môi trư ng theo nguyên t c bsung (NTBS) (A liên k t v i T b ng 2 liên k t hiñrô, G liên k t v i X b ng 3 liên k t hiñrô, và ngư c l i).K t qu t m t phân t ADN m hình thành 2 phân t ADN con, trong m i ADN con có m t m ch là nguyênli u cũ, 1 m ch là nguyên li u m i ñư c xây d ng nên, theo nguyên t c bán b o toàn. C n lưu ý enzim ADN-polimeraza ch có tác d ng t ng h p các m ch ñơn m i theo chi u 5’ – 3’. Nên trênphân t ADN m , m ch (3’ – 5’) ñư c s d ng làm khuôn t ng h p liên t c. Còn trên m ch ñơn m (5’ – 3’)ñư c t ng h p theo chi u ngư c l i (t ng h p gi t lùi) t o thành t ng ño n ng n m i ño n ñư c g i la` ño nOkazaki.b) Ý nghĩa t ng h p ADN S t ng h p ADN là cơ s hình thành NST, ñ m b o cho quá trình phân bào nguyên phân, gi m phân, thtinh x y ra bình thư ng, thông tin di truy n c a loài ñư c n ñ nh. c p ñ t bào và c p ñ phân t qua cácth h . Nh ñó con sinh ra gi ng v i b m , ông bà t tiên.3. Tính ñ c trưng c a phân t ADN.+ ð c trưng b i s lư ng, thành ph n trình t phân b các nuclêôtit, vì v y t 4 lo i nuclêôtit ñã t o nênnhi u lo i phân t ADN ñ c trưng cho m i loài+ ð c trưng b i t l : A + T / G + X+ ð c trưng b i s lư ng, thành ph n trình t phân b các gen trong t ng nhóm gen liên k t.ð ng H i Nam Lý thuy t sinh h c chuyên ñ axit nuclêic, prôtêin và nhi m s c th4. Ch c năng cơ b n c a ADN+ Ch a thông tin di truy n, thông tin di truy n ñư c m t mã dư i d ng trình t phân b các nuclêôtit c a cácgen trên phân t ADN+ Nhân ñôi ñ truy n thông tin di truy n qua các th h+ Ch a các gen khác nhau, gi ch c năng khác nhau.+ Có kh năng ñ t bi n t o nên thông tin di truy n m i.II.ARN1. C u trúc ARN.- Là m t ña phân t ñư c c u t o t nhi u ñơn phân, m i ñơn phân là m t lo i ribonucleotit- Có 4 lo i ribonuclêôtit t o nên các phân t ARN: añenin, uraxin, xitozin, guanin, m i ñơn phân g m 3thành ph n: m t ...