Mạng trạm địa chấn dải rộng quốc gia Việt Nam phục vụ công tác nghiên cứu địa chấn và báo tin động đất, cảnh báo sóng thần

Mạng lưới trạm địa chấn Quốc gia Việt Nam thế hệ mới bao gồm 31 trạm địa chấn dải rộng trải dài từ bắc vào đến nam trung bộ với mục tiêu là quan trắc được các trận động đất có độ lớn từ 3.5 trở lên trên toàn bộ lãnh thổ Việt Nam và 6.0 trở lên ở khu vực biển Đông phục vụ công tác báo tin động đất và cảnh báo sóng thần ở Việt Nam. Hệ thống trạm này, cùng với các trạm địa chấn khác đã cung cấp một nguồn dữ liệu địa chấn phong phú trên lãnh thổ Việt Nam và khu vực.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mạng trạm địa chấn dải rộng quốc gia Việt Nam phục vụ công tác nghiên cứu địa chấn và báo tin động đất, cảnh báo sóng thần Kỷ yếu Hội nghị: Nghiên cứu cơ bản trong “Khoa học Trái đất và Môi trường” DOI: 10.15625/vap.2019.000113 MẠNG TRẠM ĐỊA CHẤN DẢI RỘNG QUỐC GIA VIỆT NAM PHỤC VỤ CÔNG TÁC NGHIÊN CỨU ĐỊA CHẤN VÀ BÁO TIN ĐỘNG ĐẤT, CẢNH BÁO SÓNG THẦN Nguyễn Lê Minh, Nguyễn Xuân Anh, Đinh Quốc Văn, Nguyễn Tiến Hùng, Nguyễn Văn Dương, Nguyễn Quốc Cường, Lê Quang Khôi, Hà Thị Giang, Nguyễn Thanh Hải, Trần An Nguyên, Nguyễn Anh Đức 1 Viện Vật lý địa cầu, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, nlminh@igp.vast.vn Tưởng nhớ GS.TS. Nguyễn Đình Xuyên TÓM TẮT Mạng lưới trạm địa chấn Quốc gia Việt Nam thế hệ mới bao gồm 31 trạm địa chấn dải rộng trải dài từ bắc vào đến nam trung bộ với mục tiêu là quan trắc được các trận động đất có độ lớn từ 3.5 trở lên trên toàn bộ lãnh thổ Việt Nam và 6.0 trở lên ở khu vực biển Đông phục vụ công tác báo tin động đất và cảnh báo sóng thần ở Việt Nam. Hệ thống trạm này, cùng với các trạm địa chấn khác đã cung cấp một nguồn dữ liệu địa chấn phong phú trên lãnh thổ Việt Nam và khu vực. Qua đó, ngoài việc bảng danh mục động đất trên lãnh thổ Việt Nam và lân cận được thành lập hàng năm, nhiều công trình nghiên cứu địa chấn đã, đang được thực hiện và công bố trên các tạp chí chuyên ngành trong nước và quốc tế. Các kết quả nghiên cứu này là cơ sở để thực hiện các nghiên cứu đánh giá độ nguy hiểm động đất phục vụ công tác quy hoạch và phòng chống thiên tai ở Việt Nam. Từ khóa: động đất, trạm địa chấn, trạm động đất, trạm Quốc gia, sạt lở đất 1. GIỚI THIỆU Mạng lưới trạm địa chấn Việt Nam có chiều dài lịch sử hình thành và phát triển [1,2]. Trạm địa chấn Phù Liễn, Hải Phòng là trạm địa chấn đầu tiên ở Việt Nam được người Pháp xây dựng năm 1924 và được khôi phục lại năm 1957 bởi các nhà khao học Ba Lan. Năm 1961 đài Vật lý địa cầu Sapa được xây dựng gồm các trạm khí tượng, trạm địa từ, trạm vật lý khí quyển và trạm địa chấn mới. Cùng thời gian này, một trạm địa chấn chu kỳ dài được các nhà địa chấn Mỹ lắp đặt tại viện Hải dương học Nha Trang. Đến năm 1967, cùng với việc trạm địa chấn Bắc Giang đi vào hoạt động, mạng lưới trạm địa chấn Việt Nam được hình thành với ba trạm là Phù Liễn, Sapa và Bắc Giang. Trong giai đoạn 1986 – 1995, dự án UNDP về tăng cường và hiện đại hoá mạng lưới trạm địa chấn Việt Nam đã được thực hiện, qua đó đã mở rộng mạng lưới trạm Vật lý địa cầu lên thành 24 trạm và có thể ghi nhận được đầy đủ động đất với độ lớn M≥3,0 ở miền Bắc và động đất M≥4,0 trên toàn lãnh thổ. Trận động đất M9.3 Sumatra năm 2004 gây thảm hoạ sóng thần đã thúc đẩy Việt Nam mở rộng, hoàn thiện mạng lưới trạm địa chấn đáp ứng yêu cầu báo tin động đất, cảnh báo sóng thần. Trên tinh thần đó, dự án “Tăng cường mạng lưới quan sát động đất phục vụ công tác báo tin động đất và cảnh báo sóng thần ở Việt Nam” đã được Chính phủ phê duyệt và thực hiện trong thời gian 2008 – 2016 với mục tiêu là quan trắc được các trận động đất có độ lớn từ 3.5 trở lên trên toàn bộ lãnh thổ Việt Nam và 6.0 trở lên ở khu vực biển Đông, phục vụ công tác. 2. MẠNG TRẠM ĐỊA CHẤN DẢI RỘNG QUỐC GIA Mạng lưới trạm địa chấn quốc gia Việt Nam thế hệ mới được xây dựng thông qua dự án “Tăng cường mạng lưới quan sát động đất phục vụ công tác báo tin động đất và cảnh báo sóng thần ở Việt Nam” trong thời gian 2008 - 2016. Mạng lưới trạm mới bao gồm 31 trạm trải dài từ bắc vào đến nam trung bộ bao gồm 18 trạm ở miền bắc, 5 trạm ở khu vực bắc trung bộ, 6 trạm ở nam trung bộ và 2 trạm ở ngoài đảo (Hình 1). Các trạm được xây dựng kiên cố, bao gồm 01 hầm đặt máy và 01 nhà cho quan trắc viên làm việc. Có 3 kiểu hầm đặt máy chính gồm hầm ngang, hầm đứng và nhà hai lớp. Các bệ đặt máy đều được đào đến nền đá và đổ bê tông. Các trạm này được trang bị hệ thống máy địa chấn dải rộng hiện đại là một trong ba loại cảm biến Streckeisen STS-2.0, STS-2.5 187 Hồ Chí Minh, tháng 11 năm 2019 và Metrozet PBB-200S cùng có dải động học là 120s – 50Hz và kèm theo một máy gia tốc Epi- sensor. Số liệu đầu ra của các cảm biến này được ghi lại thông qua bộ máy ghi Kinemetrics Q330 và đều được kết nối internet và truyền dữ liệu theo thời gian thực về Viện Vật lý địa cầu. Với mục tiêu là quan trắc được các trận động đất có độ lớn từ 3.5 trở lên trên toàn bộ lãnh thổ Việt Nam và 6.0 trở lên ở khu vực biển Đông, hệ thống mạng trạm này đóng một vai trò vô cùng quan trọng và đã đáp ứng tốt công tác báo tin động đất và cảnh báo sóng thần ở Việt Nam. 3. CÁC KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC VÀ TIỀM NĂNG NGHIÊN CỨU 3.1. Các kết quả đạt được Bên cạnh nhiệm vụ chính là báo tin động đất và cảnh báo sóng thần, hệ thống mạng lưới trạm mới này, cùng với các trạm địa chấn thuộc các mối quan hệ HTQT và đề tài khác đã cung cấp một nguồn dữ liệu địa chấn ...