Mấy nhận xét về nhân khẩu và lao động của nông hộ người Kinh tại vùng châu thổ Thái Bình và vùng núi Điện Biên, Lai Châu - Ngô Thị Chính

Bài viết "Mấy nhận xét về nhân khẩu và lao động của nông hộ người Kinh tại vùng châu thổ Thái Bình và vùng núi Điện Biên, Lai Châu" trình bày về sự khác biệt giữa các nông hộ, quan hệ lao động, nhận xét về nhân khẩu và lao động của nông hộ người Kinh tại vùng châu thổ Thái Bình và vùng núi Điện Biên, Lai Châu,... Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mấy nhận xét về nhân khẩu và lao động của nông hộ người Kinh tại vùng châu thổ Thái Bình và vùng núi Điện Biên, Lai Châu - Ngô Thị ChínhX· héi häc sè 3 (79), 2002 49 MÊy nhËn xÐt vÒ nh©n khÈu vµ lao ®éng cña n«ng hé ng−êi Kinh t¹i vïng ch©u thæ Th¸i B×nh vµ vïng nói §iÖn Biªn, Lai Ch©u Ng« ThÞ ChÝnh C¬ cÊu nh©n khÈu, lao ®éng lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®−îc quan t©m nghiªncøu nh»m ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý chóng trong mèi quan hÖ víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ,qu¶n lý nh©n khÈu, lao ®éng, kÕ ho¹ch hãa sù ph¸t triÓn d©n sè v.v... Bµi viÕt nµyb−íc ®Çu tiÕp cËn vÊn ®Ò nh©n khÈu vµ lao ®éng cña ng−êi n«ng d©n ë hai ®Þa bµnkh¸c nhau vÒ m«i tr−êng tù nhiªn: ®Þa bµn thø nhÊt lµ mét x· thuéc vïng ch©u thæ®ång b»ng B¾c Bé - x· Céng Hßa (huyÖn H−ng Hµ tØnh Th¸i B×nh). §Þa bµn thø haithuéc vïng nói T©y B¾c - x· Thanh Lu«ng (huyÖn §iÖn Biªn, tØnh Lai Ch©u). C¸c sè liÖu sö dông trong bµi dùa vµo c¸c nguån tµi liÖu cña ñy ban Nh©nd©n hai x· Thanh Lu«ng, Céng Hßa vµ tµi liÖu thùc ®Þa thu thËp t¹i hai x· nµy trongn¨m 1999. ë x· Céng Hßa chóng t«i ®iÒu tra chñ yÕu t¹i hai th«n HiÖu Vò vµ ThäKhª; ë x· Thanh Lu«ng chóng t«i ®iÒu tra chñ yÕu t¹i th«n Céng Hßa - lµ n¬i tËptrung ng−êi Kinh di c− tõ x· Céng Hßa, huyÖn H−ng Hµ, Th¸i B×nh (Còng chÝnh v×thÕ mµ th«n nµy cã tªn lµ Céng Hßa). 1. Sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c n«ng hé. Sù kh¸c biÖt ®−îc kh¶o s¸t theo t−¬ng quan gi÷a nguån sèng víi løa tuæi, giíitÝnh, nghÒ nghiÖp cña c¸c thµnh viªn còng nh− quy m« nh©n khÈu, c¸ch sö dông lao®éng cña c¸c n«ng hé. Sù kh¸c biÖt vÒ nguån sèng Nguån sèng ë ®©y míi chØ ph©n theo khu vùc kinh tÕ, ch−a cã ®ñ khèi l−îngsè liÖu ®Ó ph©n theo ngµnh kinh tÕ. Nguån sèng ®−îc chia ra theo n«ng nghiÖp vµphi n«ng nghiÖp. Sù kh¸c biÖt nµy ®−îc thÓ hiÖn trong b¶ng d−íi ®©y. B¶ng 1: C¬ cÊu hé theo nguån sèng (%) Nguån sèng Tªn x· N«ng nghiÖp N«ng nghiÖp vµ phi n«ng nghiÖp Thanh Lu«ng 42 58 Céng Hßa 22 78 Sè liÖu trªn cho thÊy ë c¶ hai ®Þa ph−¬ng tû lÖ hé thuÇn n«ng kh«ng qu¸ b¸n.Sè hé dùa vµo n«ng nghiÖp kÕt hîp phi n«ng nghiÖp ®· chiÕm tíi 78% t¹i x· CéngHßa. Tû träng hé thuÇn n«ng ë c¸c ®Þa ph−¬ng cßn dùa chÝnh vµo n«ng nghiÖp khiÕnta ph¶i xem xÐt tû träng lao ®éng n«ng nghiÖp ë hai n¬i nµy. Sè liÖu ë b¶ng 2 chothÊy ®−îc sù ph©n bè lao ®éng ë hai x·. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn50 MÊy nhËn xÐt vÒ nh©n khÈu vµ lao ®éng cña n«ng hé ng−êi Kinh ... B¶ng 2: Ph©n bè lao ®éng cña hé theo c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng (%) N«ng Phi n«ng nghiÖp N«ng nghiÖp vµ H−u §i häc Tæng sè Tªn x· nghiÖp phi n«ng nghiÖp Thanh Lu«ng Tû träng 66 2 17 3 12 100 N÷ 51 50 42 33 46 50 Céng Hßa Tû träng 52 14 18 6 10 100 N÷ 63 8 48 10 41 47 Ho¹t ®éng phi n«ng nghiÖp ®−îc nªu ë ®©y bao gåm ngµnh nghÒ (bu«n b¸n,dÞch vô c¸c lo¹i, tiÓu thñ c«ng nghiÖp), c¸n bé ë c¬ së cã thu nhËp cè ®Þnh (c¸n bé x·,th«n, c¸n bé tÝn dông...). Sù ph©n bè lao ®éng theo c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng ®−îc kh¶os¸t trong b¶ng 2 cho thÊy: Tuy tû sè hé thuÇn n«ng ë hai n¬i thÊp, nh−ng lao ®éngthuÇn n«ng l¹i chiÕm ®a sè - 52% t¹i Céng Hßa vµ 66% ë Thanh Lu«ng. Tû träng lao®éng n«ng nghiÖp nªu trªn cho thÊy n«ng nghiÖp vÉn lµ nguån sèng c¬ b¶n cña ng−êid©n ë hai ®Þa ph−¬ng nµy. MÆc dï kh«ng cã lo¹i hé phi n«ng nghiÖp, nh−ng lao ®éng phi n«ng nghiÖp t¹iCéng Hßa tíi 14%. §iÒu nµy cho thÊy xu h−íng t¸ch khái n«ng nghiÖp cña lao ®éng ëd−íi xu«i ®· h×nh thµnh vµ m¹nh h¬n ë Thanh Lu«ng. Sè lao ®éng phi n«ng nghiÖpnµy chñ yÕu lµm ¨n xa quª, kh¸c víi ë Thanh Lu«ng chØ ho¹t ®éng ngay t¹i x·.Nh−ng tû träng lao ®éng n«ng nghiÖp kiªm phi n«ng nghiÖp ë c¶ hai x· l¹i xÊp xØnhau: 17% t¹i Thanh Lu«ng vµ 18% t¹i Céng Hßa. §Þa bµn ho¹t ®éng cña lao ®éngphi n«ng nghiÖp ë hai x· ®· khiÕn tû lÖ n÷ lµm n«ng nghiÖp ë mçi n¬i kh¸c nhau: t¹ix· Céng Hßa tû lÖ nµy tíi 63%, trong khi ë Thanh Lu«ng chiÕm 51%. Do lµm xa quªnªn tû lÖ lao ®éng phi n«ng nghiÖp n÷ t¹i x· Céng Hßa chØ chiÕm 8%- mét tû lÖ qu¸khiªm tèn. Song, tû lÖ n÷ trong lao ®éng n«ng nghiÖp kiªm phi n«ng nghiÖp ë c¶ hain¬i l¹i kh«ng nhá: tõ 42% t¹i Thanh Lu«ng tíi 48% t¹i Céng Hßa. Tû lÖ häc sinh so víi d©n sè trong vµ trªn ®é tuæi lao ®éng (tõ 15 tuæi trë lªn)nh×n qua t−ëng nhá (10% ...