Mơ hồ + vụn vặt + bàng quan = đương đại?

Các bức ảnh của Jamie Maxtone-Graham cùng một kích thước, một kiểu thức trưng bày, chúng nằm sát nhau thành một đường băng thẳng tắp chạy xung quanh tường, vài chỗ được ngắt đoạn nhờ hai bức ảnh nhô ra khỏi hàng, tạo thành đoạn cắt thẳng đứng. Đều đặn, ngăn nắp và sạch sẽ. Đây có phải là một hình thức trưng bày gợi đến tính cách của.người Nhật không nhỉ?
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mơ hồ + vụn vặt + bàng quan = đương đại? Mơ hồ + vụn vặt + bàng quan = đương đại?.Các bức ảnh của Jamie Maxtone-Graham cùng một kích thước, mộtkiểu thức trưng bày, chúng nằm sát nhau thành một đường băng thẳngtắp chạy xung quanh tường, vài chỗ được ngắt đoạn nhờ hai bức ảnhnhô ra khỏi hàng, tạo thành đoạn cắt thẳng đứng. Đều đặn, ngăn nắp vàsạch sẽ. Đây có phải là một hình thức trưng bày gợi đến tính cách củangười Nhật không nhỉ? Công nghệ hiện đại, vượt trước thời đại đượccho là biểu trưng của người Nhật nhưng việc in phóng ảnh và chiếu đènled sau lưng này có vẻ hình thức hóa, gây cảm giác thiên về trang trí, xacách thế nào đó với những hình ảnh được chụp ở đây. Tất cả đều làhình ảnh đời thường ở những khu vực có cuộc sống bình thường tuythuộc vào đất nước vừa trải qua thảm họa. Nhiều bức ảnh có vẻ dễ dãi,không tỏ ra có sự chắt lọc về khuôn hình, đem lại cảm giác về một sựhời hợt trong quan sát của tác giả. Tuy nhiên, đôi khi có bức cho thấysự tinh tế, như là ảnh chụp nghiêng và từ xa một phụ nữ trung niêntranh thủ kẹp lông mi khi ngồi chờ ở ga tàu điện…..Nhưng kể cả ảnh chân dung (series ảnh chụp chân dung người Nhật vớighế bành và phông nền cố định) thì cũng không có gì khiến tôi phảiđứng lại lâu. Tuy là miêu tả đủ loại người, cả thiên nhiên lẫn đô thị, cảnơi hiện đại lẫn chốn bình dân, các bức ảnh vẫn thiếu vắng cái cảm giácvề sự sống động của đời sống. Hoặc là thiếu đi cái cảm giác ngạcnhiên, thích thú hay đồng điệu của người chụp. Thế nên, chúng cũngrời rạc với nhau. Hay là anh ta chủ ý như thế? Gạt bỏ, kìm nén tất cảcảm xúc, cảm giác và đẩy mọi thứ về trạng thái “bình thường thôi”…Nếu như vậy thì đây là một nghệ sĩ quá lý trí...Phim của Trinh Thi được mở đầu bằng cảnh quay một số gương mặtđang ngủ gật, tai đeo headphone, có nam nữ, chủ yếu là người trẻ. Sauđó là các cảnh quay lướt qua, như kiểu người ngồi trên ô tô đang chạyvà nhìn ra bên ngoài vậy. Có một cảnh được nhắc đi nhắc lại vài lần làmột anh trai trẻ, vận quần đen, áo sơ mi trắng dài tay, có một vài độngtác tay chân khá kỳ quặc giữa đám đông người đứng trước một tòa vănphòng, cảm giác như người này là một nhân vật được bố trí. Không cắtnghĩa hay thậm chí chỉ là cảm nhận được chút gì về nó, hình ảnh đâmra lởn vởn trong đầu tôi. Nhiều hình ảnh lụn vụn khác được đan xen,cắt ghép vào nhau nhưng có vẻ tựa như các bức ảnh kia, có cái gì đókhông ăn khớp, không gắn bó với nhau được. Hai cô gái mặc kimono,đi guốc truyền thống đang bước vội vã được quay lại phía sau; cảnhquay phần dưới của nhiều đôi chân đang cùng đi loanh quanh ở một nơichốn, các pano quảng cáo ngoài trời lúc xa, lúc gần, cảnh đám đông đibộ trên đại lộ,… Phim rời rạc, cắt ghép quá nhiều và không còn cuốnhút sau một số hình ảnh gợi mở ban đầu. Có một số đoạn cho thấy nhânvật trong phim cũng là nhân vật trong bộ ảnh treo cạnh đây, như là mộtngười đàn ông đứng giữa hai gốc cây, một trong hai nhân vật ông giàngồi xoay lưng vào nhau trong khung vườn nhỏ…Thật là mơ hồ, ít gắn bó, vụn vặt, hơi lạm dụng kỹ thuật và hình thức…Tôi hơi thất vọng về chính cảm nhận đó của mình sau khi xem xongtriển lãm này. Tokyo không lẽ là đây ư? Nếu không, thì chẳng lẽ đây làcách các nghệ sĩ đang trình bày lại chính cái tôi của mình chứ khôngphải là sự cảm nhận, cách nhìn, cách nghĩ của anh ta về nước Nhật?Nhưng nếu chỉ là một cái tôi mơ hồ, vụn vặt thì có gì đó đáng tiếc…bởi nó đã bị lạc ra khỏi một bối cảnh sống quá rộng lớn và chứa đựngmột chiều sâu văn hóa khác hẳn. Ấy là chưa kể cả phim và ảnh chụpđều được thể hiện khá giống nhau về cách thức, khiến cho triển lãmtưởng là nhiều (thông tin, cảm xúc, sự đa dạng của ngôn ngữ thể hiện)mà hóa ra đơn điệu..Nghệ thuật đương đại có thể là gì? Là nơi để thể hiện cái tôi nghệ sĩ vềmột khía cạnh nào đó của thực tại nơi họ đến, nơi họ sống? Là nơi đểbộc lộ những dự cảm về cuộc sống nhân gian? Là nơi để nhân lênnhững vấn đề xã hội đáng được đồng loại quan tâm, chia sẻ, giải quyết?Là nơi để hé mở bản chất của đời sống này, của mối quan hệ giữangười với người, người với vạn vật, giữa con người với thế giới tinhthần của chính anh ta… Có rất nhiều thứ mà nghệ thuật đương đại cóthể là nhưng ít nhất, nó cũng không nên làm sai lạc đi hình ảnh hay tinhthần sống của “đối tượng” được phản ánh trong đó. Trộm nghĩ, nếu hainghệ sĩ tác giả của triển lãm này muốn thể hiện cái tôi của mình, nhưtrong lời viết của họ về triển lãm được in và phát cho khách tham quan,họ hoàn toàn có thể không nhất thiết phải đi Tokyo, mà có thể chọnchính Hà Nội “bát nháo” này của chúng ta để làm không gian.Trinh Thi viết: “Tôi làm tác phẩm này bởi vì – như những tác phẩmkhác, tôi thích thử nghiệm với những hình ảnh chuyển động, để tìmcách kể những câu chuyện hoặc diễn tả bản thân theo các cách khácnhau… Thành phố này đã cho tôi một số ấn tượng và cảm xúc nhấtđịnh, nhưng cũng còn những tình cảm và sự kiện khác đằng sau trảinghiệm cá nhân của tôi mà không liên quan nhiều tới Tokyo…“.Còn Jamie viết: “... Trong sáu tuần ở Tokyo, ngay sau thảm họa độngđất tháng 3 – 2011, tôi đã trải nghiệm một không khí thực sự thú vị.Phải chăng đó là do những phóng xạ trong không khí từ vụ rò rỉ hạtnhân ở Fukushima? Chắc chắn. Liệu có thể bỏ qua nó và cuộc sốngthường nhật vẫn tiếp diễn. Có vẻ như vậy. Tôi đi khắp thành phố cùngvợ và con gái và chụp những bức ảnh thể hiện cùng một lúc sự nhậnthức đồng thời là sự bàng quan về vấn đề đó và rất nhiều những điềukhác.”Hãy tưởng tượng một trăm, một nghìn thành phố khác nhau trên thếgiới được thể hiện trong tác phẩm của họ một cách “trừu tượng” nhưvậy, bàng quan như vậy… hẳn sẽ thấy nhân loại sống mơ hồ, vụn vặt,rời rạc với nhau xiết bao… Và bàng quan thế, lờ nhờ thế, việc gì phảiđến tận Tokyo và dùng những khái niệm lớn lao để nói về tâm hồnđáng chán của mình? Hay đây cũng là một phần bản chất của con ngườiđương đại? ...