MỐI TƯƠNG ĐỒNG LÝ THÚ GIỮA TỤC NGỮ VIỆT NAM VÀ TỤC NGỮ NƯỚC NGOÀI

Mọi ngôn ngữ đều có những câu nói ngắn gọn nhưng chứa đựng những nhận xét sắc bén về kinh nghiệm sống. Tên của những câu nói ngắn gọn đó là TỤC NGỮ trong tiếng Việt và Hán, PROVERB trong tiếng Anh, PROVERBE trong tiếng Pháp, DICHO trong tiếng Tây ban nha, PROVERBIO trong tiếng Ý, và SPRICHWORT trong tiếng Đức
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
MỐI TƯƠNG ĐỒNG LÝ THÚ GIỮA TỤC NGỮ VIỆT NAM VÀ TỤC NGỮ NƯỚC NGOÀI M I TƯƠNG NG LÝ THÚGI A T C NG VI T NAM VÀ T C NG NƯ C NGOÀIM I TƯƠNG NG LÝ THÚGI A T C NG VI T NAM VÀ T C NG NƯ C NGOÀIGS àm Trung PhápM i ngôn ng u có nh ng câu nói ng n g n nhưng ch a ng nh ng nh n xét s cbén v kinh nghi m s ng. Tên c a nh ng câu nói ng n g n ó là T C NG trongti ng Vi t và Hán, PROVERB trong ti ng Anh, PROVERBE trong ti ng Pháp,DICHO trong ti ng Tây ban nha, PROVERBIO trong ti ng Ý, và SPRICHWORTtrong ti ng c. V i kh năng tóm g n ý t , tô i m cho l i văn thêm m n mà, vàch ng minh lý l m t cách hùng h n, t c ng óng m t vai trò áng k trong ngônng thư ng nh t. i u n i b t nh t là s tương ng trong n i dung c a t c ng nhânlo i. Ch ng h n, các t c ng YÊU AI YÊU C Ư NG I c a ngư i Vi t, LOVEME, LOVE MY DOG c a ngư i M , và ÁI C C P Ô c a ngư i Tàu u có chungm t ý nghĩa. Có khác chăng thì ch là phương ti n di n t . Ngư i Vi t yêu thơ nênc p n ngư i mình yêu và con ư ng mang d u chân ngư i y; ngư i M mê chócho nên khi mê ai thì cũng mê chó c a ngư i y luôn cho ti n vi c; và ngư i Tàu thìdi n t kinh nghi m y như m t b c tranh th y m c, r t có th ã căn c vào m t i n tích nào ó. Trong ti ng quan tho i, ÁI C C P Ô phát âm là [àiwu-jíwu], v i i u áng nói ây là l i chơi ch : Hai t [wu] ng âm nhưng d nghĩa; t th nh tnghĩa là “nhà” và t th hai nghĩa là “qu .” V y thì nghĩa en c a t c ng này là n uyêu m t căn nhà nào thì yêu luôn c m y con qu (m t lo i chim en i x u xí v iti ng kêu bu n th m) u trên mái nhà ó. Ba t c ng v a k nói lên m t s th c tâmlý khó ch i cãi mà ti ng Anh m nh danh là “the halo effect” (hi u l c hào quang).Trong ti n trình h c h i ngo i ng c a tôi, m t i u lý thú là tìm xem trong các ngo ing y (Hán, Anh, Pháp, Tây ban nha, Ý, c) có nh ng t c ng nào tương ng vý nghĩa v i t c ng Vi t c a chúng ta. Bài vi t này chia x v i c gi i u lý thú y.Khi so sánh n i dung c a t c ng trong các ngôn ng khác nhau, chúng ta s th ynh ng tương ng, t t ph n do b n ch t i ng c a kinh nghi m i s ng loàingư i. Thí d , nh n nh ngư i i không nên h p t p mà h ng vi c, ti ng Vi t cócâu I ÂU MÀ V I MÀ VÀNG, V P PH I Á QUÀNG PH I DÂY?Cùng m t n i dung y là các câu sau ây: MORE HASTE LESS SPEED (Anh: v ibao nhiêu ch m b y nhiêu); PLUS ON SE HÂTE MOINS ON AVANCE (Pháp: v ibao nhiêu càng ít ti n b y nhiêu); CHI VA PIANO VA LONTANO (Ý: ai i ch mthì i xa); và D C T C T C B T T (Hán: mu n mau chóng thì không thành ư c).N u n i dung các t c ng tương ương trong các ngôn ng cùng g c (như Pháp vàTây ban nha, ho c như Anh và c) gi ng nhau như úc thì cũng d hi u thôi. Ch ngh n, mang máng v i câu V T U CÁ VÁ U TÔM c a chúng ta là các câuDÉCOUVRIR SAINT PIERRE POUR COUVRIR SAINT PAUL (Pháp: l t qu n áothánh Pierre m c vào thánh Paul), DESNUDAR A UNO SANTO PARA VESTIRA OTRO (Tây ban nha: l t qu n áo m t v thánh m c vào m t v thánh khác),ROB PETER TO PAY PAUL (Anh: cư p ti n Peter tr Paul), và DEM PETERNEHMEN UND DEM PAUL GEBEN ( c: l y c a Peter và ưa cho Paul). Vì v y,tôi th y thú v hơn nhi u m i l n g p các câu t c ng tương ương gi a ti ng Vi t vàm t ngo i ng ch ng liên h h hàng gì v i ti ng Vi t c (thí d như ti ng Anh trongtrư ng h p này), như các c p t c ng Ư C NG CHÂN LÂN NG U vàGIVE HIM AN INCH AND HE WILL TAKE A MILE (cho h n m t t c thì h n òim t d m); GIEO GIÓ G T BÃO và SOW THE WIND AND REAP THEWHIRLWIND (gieo gió g t gió l c); L M TH Y TH I MA và TOO MANYCOOKS SPOIL THE BROTH (quá nhi u ngư i n u b p thì hư n i canh); và TH NBƠN MÉO MI NG CHÊ TRAI L CH M M và THE POT CALLING THEKETTLE BLACK (cái n i mà chê cái m en).V hình th c c u t o, khá nhi u t c ng c a nhân lo i gi ng nhau i m chúng cóth ư c chia ra làm hai ph n quân bình l n nhau v i cú pháp và âm i u song hành.Thí d , các t c ng tương ương c a XA M T, CÁCH LÒNG trong m t vài ngônng khác cũng cho th y m t c u t o và m t n i dung tương ng v i ti ng Vi t:OUT OF SIGHT, OUT OF MIND (Anh: khu t m t, khu t tâm trí); LOIN DESYEUX, LOIN DU COEUR (Pháp: xa m t, xa tim); AUS DEN AUGEN, AUS DEMSINN ( c: khu t m t, khu t tâm trí); OJOS QUE NO VEN, CORAZÓN QUE NOSIENTE (Tây ban nha: m t không th y, tim không c m); và LONTANO DAGLIOCCHI LONTANO DAL CUORE (Ý: xa m t xa tim).Trong s các t c ng ư c coi như châm ngôn cho m t n p s ng o c, ti ng Vi tcó câu KHÔN NGOAN CH NG NGO I TH T THÀ nh c nh ngư i i tránhxa s lươn l o. N i dung châm ngôn này ư c di n t b c tr c hơn trong ti ng Anhqua câu HONESTY IS THE BEST POLICY (lương thi n là chính sách t t nh t). Ýnghĩa câu G N M C THÌ EN, G N ÈN THÌ SÁNG rõ như ban ngày. Câu nàych c là do các c nhà nh ...