Một số vấn đề lý luận về phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã ở Việt Nam

Bài viết Một số vấn đề lý luận về phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã ở Việt Nam trình bày một số vấn đề lý luận về phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã của Việt Nam; Một số giải pháp hoàn thiện lý luận phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số vấn đề lý luận về phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã ở Việt Nam Một số vấn đề lý luận về phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã ở Việt Nam Nguyễn Duy Lợi* Nhận ngày 16 tháng 2 năm 2022. Chấp nhận đăng ngày 26 tháng 4 năm 2022. Tóm tắt: Theo tinh thần Kết luận số 70-KL/TW ngày 09/3/2020 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể (KTTT), tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 18/3/2002 Hội nghị lần thứ năm, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả KTTT và tổng kết 10 năm thi hành Luật Hợp tác xã (HTX) năm 2012 nhằm thúc đẩy KTTT, HTX phát triển mạnh mẽ trong những năm tới, việc tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện một bước lý luận về phát triển KTTT, HTX được đặt ra cấp bách. KTTT với nòng cốt là các HTX có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội đất nước. KTTT, HTX rất được chú ý và khuyến khích phát triển, thể hiện trong nhiều văn kiện của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Trong thực tiễn, nhiều công trình nghiên cứu về lý luận và thực tiễn phát triển KTTT, HTX tại Việt Nam đã được thực hiện nhằm cung cấp luận cứ khoa học cho việc từng bước hoàn thiện hệ thống thể chế, thiết chế phát triển KTTT, HTX. Từ khóa: Kinh tế tập thể, hợp tác xã, Việt Nam. Phân loại ngành: Kinh tế học Abstract: In line with Conclusion No. 70-KL/TW dated 9 March 2020 of the Party Politburo on continuing to implement the Resolution of the 5th plenum of the Party Central Committee, the 9th tenure, on the continuation to renovate, develop and enhance the efficiency of collective economy, reviewing the 20 years of implementation of Resolution No. 13-NQ/TW dated 18 March 2002 of the plenum, and the 10 years of implementation of the 2012 Law on Cooperatives, which is aimed at boosting strongly the development of collective economy and cooperatives in the years to come, it is urgent to continue researching and further enhancing the theory on the development of collective economy and cooperatives. The collective economy with cooperatives as its core plays an important role in the socio-economic development of the country. They have received much attention and their development has been encouraged, which is reflected in many documents of the Party, and policies and laws of the State. In practice, a lot of research on theory and practice of developing collective economy and cooperatives in Vietnam has been conducted in order to provide scientific arguments for the gradual improvement of the institutional system and institutions for their development. Keywords: Collective economy, cooperatives, Vietnam. Subject classification: Economics * Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. Email: loinguyen_duy@hotmail.com 47 Khoa học xã hội Việt Nam, số 5 - 2022 1. Mở đầu Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 18/3/2002 của Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX chỉ đạo tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả. Kết luận số 56-KL/TW ngày 21/2/2013 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khoá IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả KTTT đề ra nhiệm vụ thống nhất và nâng cao nhận thức về bản chất, vai trò của KTTT; xác định rõ vai trò, trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền, cán bộ, đảng viên trong phát triển KTTT; tăng cường công tác quản lý nhà nước về KTTT từ trung ương đến địa phương; tổ chức triển khai có hiệu quả Luật HTX năm 2012, hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển KTTT; tăng cường vai trò, trách nhiệm của tổ chức Liên minh HTX, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể nhân dân, hội, hiệp hội trong phát triển KTTT. Kết luận số 70-KL/TW ngày 09/3/2020 của Bộ Chính trị chỉ đạo việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả KTTT nhấn mạnh cần rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách về phát triển KTTT và pháp luật có liên quan (đất đai, thuế, tín dụng...), kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện để KTTT phát triển bền vững; củng cố tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về KTTT. Nghị quyết số 32/2016/QH14 ngày 23/11/2016 của Quốc hội chỉ đạo tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới gắn với cơ cấu lại ngành nông nghiệp. Quyết định số 899/QĐ-TTg ngày 10/6/2013 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững đặt ra mục tiêu phát triển kinh tế hợp tác. Từ khi Luật HTX năm 2012 có hiệu lực đến nay, khu vực KTTT đã có bước phát triển cả về số lượng và chất lượng. Hiệu quả hoạt động của khu vực KTTT ngày càng được nâng lên, cơ bản khắc phục được tình trạng yếu kém kéo dài; đã xuất hiện thêm nhiều mô hình KTTT hoạt động hiệu quả gắn với quá trình đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế. Tuy nhiên, hoạt động KTTT hiện nay vẫn còn một số hạn chế, bất cập. Đặc biệt, công tác lý luận về phát triển KTTT, HTX đã và đang tồn tại một số hạn chế. Để tiếp tục thực hiện thành công Nghị quyết của Đảng về KTTT, HTX, đặc biệt, nhằm hoàn thành các mục tiêu đề ra trong các chiến lược phát triển ngành nông nghiệp và đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp, từng bước hoàn thiện hệ thống lý luận về KTTT, HTX, đề xuất chính sách mới, góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của KTTT, HTX; bài viết này1 phân tích một số vấn đề hạn chế trong lý luận về phát triển KTTT, HTX và đề xuất một số giải pháp hoàn thiện hơn công tác lý luận. Tại Việt Nam, HTX là “tổ chức KTTT, đồng sở hữu, có tư cách pháp nhân, do ít nhất 07 ...