Nâng cao năng lực tư duy cho học sinh trong giờ học đọc hiểu truyện kể dân gian ở trường phổ thông bằng cách vận dụng ngôn ngữ học văn bản

Bài viết đề xuất cách nhận thức vận dụng ngôn ngữ học văn bản vào dạy học đọc hiểu truyện kể dân gian trong nhà trường. Mời các bạn cùng tham khảo bài viết để nắm chi tiết hơn nội dung nghiên cứu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nâng cao năng lực tư duy cho học sinh trong giờ học đọc hiểu truyện kể dân gian ở trường phổ thông bằng cách vận dụng ngôn ngữ học văn bản JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE Educational Sci., 2009, Vol. 54, No. 8, pp. 54-60 N…NG CAO N‹NG LÜC T× DUY CHO HÅC SINH TRONG GIÍ HÅC ÅC HIšU TRUY›N Kš D…N GIAN Ð TR×ÍNG PHÊ THÆNG BŒNG CCH VŠN DÖNG NGÆN NGÚ HÅC V‹N BƒN Trành Thà Lan Tr÷íng ¤i håc S÷ ph¤m H Nëi1. Mð ¦u Vi»c d¤y håc trong nh tr÷íng hi»n nay ang êi mîi theo h÷îng t¼m ki¸mnhúng c¡ch thùc º ng÷íi håc luæn ph£i t÷ duy v bi¸t c¡ch t÷ duy trong qu¡ tr¼nhhåc tªp. Möc ½ch cõa vi»c d¤y håc khæng ch¿ døng l¤i ð vi»c cung c§p nhúng trithùc cö thº cho håc sinh m cán ph£i trang bà cho håc sinh c¡ch thùc ti¸p cªn vthu n¤p tri thùc nâi chung. Theo â, nh tr÷íng ái häi vi»c d¤y håc ph£i trang bà÷ñc cho håc sinh c¡c thao t¡c t÷ duy v bçi d÷ïng c¡c ph©m ch§t cho n«ng lüc t÷duy cõa c¡c em. Theo B. Bloom (1913 - 1999), nh gi¡o döc håc ng÷íi M¾, kh£ n«ng nhªnthùc cõa ng÷íi håc câ thº ÷ñc ph¥n thnh s¡u c§p ë, ÷ñc nh¼n nhªn v mi¶ut£ nh÷ h¼nh mët kim tü th¡p, gåi l thang ph¥n bªc Bloom (Blooms taxonomy -1956); tø d÷îi ¡y trð l¶n l: Bi¸t (Knowledge), Hiºu (Comprehension), Vªn döng(Application), Ph¥n t½ch (Analysis), Têng hñp (Synthesis) v ¡nh gi¡ (Evaluation).Hai c§p ë Bi¸t v Hiºu ÷ñc coi l t÷ duy bªc th§p, bèn c§p ë cán l¤i l t÷ duybªc cao [1]. Trong d¤y håc ph¥n mæn åc v«n (åc hiºu v«n b£n) cõa mæn håc Ngúv«n, mët m°t do kh£ n«ng chi¸m l¾nh thüc ti¹n v t½ch hñp cõa mæn håc r§t s¥urëng, mët m°t do y¶u c¦u cõa x¢ hëi, sü ái häi håc sinh ph£i t÷ duy bªc cao ¢÷ñc °t ra. Bi vi¸t ny · xu§t c¡ch thùc vªn döng ngæn ngú håc v«n b£n vod¤y håc åc hiºu truy»n kº d¥n gian trong nh tr÷íng - mët c¡ch lm câ thº ¡pùng ÷ñc ái häi nâi tr¶n.54 N¥ng cao n«ng lüc t÷ duy cho håc sinh trong gií håc åc hiºu truy»n kº d¥n gian...2. Nëi dung nghi¶n cùu2.1. Sü thº hi»n cõa thang t÷ duy Bloom trong mët gií d¤y håc åc hiºu v«n b£n v kh£ n«ng k½ch th½ch håc sinh t÷ duy ð bªc cao cõa ngæn ngú håc v«n b£n Nh÷ ¢ nâi ð tr¶n, thang t÷ duy Bloom gçm s¡u mùc ë. Bi¸t l kh¥u t÷ duyc¦n thi¸t cho t§t c£ c¡c mùc ë t÷ duy. Håc sinh ¤t ÷ñc mùc ë t÷ duy bi¸t trongåc hiºu v«n b£n truy»n kº d¥n gian tùc l c¡c em câ thº kº l¤i t¶n c¡c nh¥n vªttrong truy»n, °t óng nh¥n vªt vo c¡c tuy¸n nh¥n vªt (n¸u câ), li»t k¶ c¡c chiti¸t, sü vi»c trong truy»n, èi chi¸u nhúng y¸u tè cö thº ð v«n b£n ny vîi nhúngy¸u tè cö thº ð v«n b£n kh¡c. . . Mùc ë hiºu thº hi»n ð kh£ n«ng di¹n dàch, di¹n gi£i, gi£i th½ch ho°c suy di¹ncõa håc sinh tr÷îc mët v«n b£n. Håc sinh ph£i sp x¸p ÷ñc c¡c y¸u tè cõa v«nb£n theo mët tr¼nh tü nh§t ành, düa tr¶n mët ti¶u ch½ nh§t qu¡n v l½ gi£i ÷ñcsü c¦n thi¸t ph£i sp x¸p nh÷ th¸. Sü thº hi»n rã nh§t cõa mùc ë hiºu ð håc sinhkhi åc hiºu mët truy»n kº d¥n gian l c¡c em câ thº kº l¤i truy»n b¬ng ngæn ngú,giång i»u cõa ri¶ng m¼nh. T÷ duy v th¡i ë cõa håc sinh phê thæng hi»n nay s³ khæng ch§p nhªn vi»cnhc l¤i nhúng ki¸n thùc ìn gi£n, d¹ nhªn di»n nh÷ tr¶n. Do â, gi¡o vi¶n c¦n vcâ thº huy ëng tr½ tu» cõa c¡c em ¡p ùng nhúng mùc ë t÷ duy cao hìn. Vªn döng l mùc ë t÷ duy ái häi n«ng lüc sû döng thæng tin v chuyºn êiki¸n thùc tø d¤ng ny sang d¤ng kh¡c, nâi c¡ch kh¡c l sû döng nhúng ki¸n thùc¢ håc trong hon c£nh mîi. Vªn döng l ché bt ¦u cõa mùc t÷ duy s¡ng t¤o.Hiºu mët c¡ch ìn gi£n v· mùc ë t÷ duy ny, ta câ thº so s¡nh vîi vi»c tø mëtcæng thùc n§u «n tr¶n gi§y tí, chóng ta bt tay vo n§u n÷îng mët mân «n cö thº.Nh÷ ¢ nâi ð tr¶n, kh£ n«ng t÷ duy cõa håc sinh tø c§p THCS trð l¶n ¢ kh¡ ph¡ttriºn, tø mët sì ç cèt truy»n, c¡c em câ thº tr¼nh by thnh mët v«n b£n truy»nkº v ng÷ñc l¤i; c¡c em câ thº sû döng ti¶u ch½ ¡nh gi¡ mët nh¥n vªt ð truy»n nyº ¡nh gi¡ mët nh¥n vªt ð truy»n kh¡c. Muèn vªy, håc sinh ph£i nm vúng c¡cy¸u tè cõa v«n b£n (i·u ny c¡c em ¢ câ ÷ñc ð hai mùc ë t÷ duy ð tr¶n); çngthíi ph£i huy ëng nhúng ki¸n thùc ¢ håc, ¢ câ º so s¡nh èi chi¸u v gi£i quy¸tv§n · ð mët èi t÷ñng mîi. Trong d¤y håc Ngú v«n, mùc t÷ duy vªn döng cõa vi»cåc hiºu v«n b£n cán ÷ñc thº hi»n ð ph¥n mæn Lm v«n trong còng mët bi håc. Ph¥n t½ch l kh£ n«ng nhªn bi¸t c¡c chi ti¸t, ph¡t hi»n v ph¥n bi»t c¡c bëphªn c§u thnh cõa thæng tin hay t¼nh huèng, gi£i th½ch mèi quan h» giúa c¡c thnhph¦n â. K¾ n«ng t÷ duy ny th÷íng thº hi»n ð thao t¡c cö thº l ph¥n nhä èit÷ñng thnh c¡c hñp ph¦n c§u thnh º hiºu hìn c§u tróc cõa nâ. èi vîi vi»c d¤yhåc åc hiºu v«n b£n, do åc hiºu v«n b£n thüc ch§t l qu¡ tr¼nh åc ph¥n t½ch, 55 Trành Thà Lant÷ duy ph¥n t½ch cng trð n¶n c¦n thi¸t. Mùc ë t÷ d ...