Nghĩa vụ thuế thu nhập cá nhân của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam

Bài viết phân tích, đánh giá những bất cập và đưa ra một số đề xuất nhằm góp phần hoàn thiện chính sách và pháp luật về thuế đối với nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán tại Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghĩa vụ thuế thu nhập cá nhân của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam Khoa học Xã hội và Nhân văn Nghĩa vụ thuế thu nhập cá nhân của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam Lưu Minh Sang* Trường Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh Ngày nhận bài 17/3/2020; ngày chuyển phản biện 23/3/2020; ngày nhận phản biện 21/4/2020; ngày chấp nhận đăng 27/4/2020 Tóm tắt: Bài viết này tập trung làm rõ chính sách thuế thu nhập cá nhân đối với nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam theo quy định của pháp luật hiện hành. Từ đó, tác giả phân tích, đánh giá những bất cập và đưa ra một số đề xuất nhằm góp phần hoàn thiện chính sách và pháp luật về thuế đối với nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán tại Việt Nam. Từ khóa: nhà đầu tư, thị trường chứng khoán, thuế thu nhập cá nhân. Chỉ số phân loại: 5.5 Đặt vấn đề Tổng quan pháp luật về nghĩa vụ thuế thu nhập cá nhân đối với nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam Thị trường chứng khoán luôn đóng vai trò quan trọng trong việc luân chuyển nguồn vốn trong nền kinh tế mỗi Nghĩa vụ thuế của nhà đầu tư trên thị trường chứng quốc gia. Để thị trường này phát triển một cách mạnh mẽ và khoán tập trung vào thuế trực thu. Theo đó, Nhà nước sẽ bền vững, các quốc gia thường áp dụng đồng bộ nhiều chính đánh thuế trực tiếp trên thu nhập của nhà đầu tư và có sự sách, trong đó có chính sách thuế. Nhiều nghiên cứu thực khác biệt nhất định giữa nhà đầu tư cá nhân và nhà đầu tư tổ nghiệm trên thị trường chứng khoán cho thấy có mối liên hệ chức. Với nhà đầu tư cá nhân, nghĩa vụ thuế tập trung vào giữa chính sách thuế đối với thị trường chứng khoán và sự thuế thu nhập cá nhân. phát triển của thị trường này. Trong đó có thể kể đến nghiên Thu nhập chịu thuế cứu của Anna Pomeranets & Daniel G. Weaver (2011) và Nhà đầu tư cá nhân phải đóng thuế thu nhập cá nhân đối Bloomfield, J. Robert & O’Hara, Maureen & Saar, Gideon với những thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán và thu (2009). Kết quả nghiên cứu đã chỉ ra rằng, mức độ đánh thuế nhập từ đầu tư vốn (Khoản 3 Điều 3 Luật Thuế thu nhập cá vào các hoạt động đầu tư trên thị trường chứng khoán tác nhân 2007, được sửa đổi bổ sung năm 2012 và 2014 - Sau động trực tiếp đến các chỉ số thị trường như: quy mô giao đây gọi tắt là “Luật Thuế thu nhập cá nhân - TTNCN”). dịch, tính thanh khoản, độ biến động của thị trường. Hơn nữa, việc đánh thuế trên thị trường chứng khoán cũng góp - Thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán bao gồm: (1) Thu nhập từ chuyển nhượng cổ phiếu, quyền mua cổ phần hạn chế được tình trạng đầu cơ, gây bất ổn thị trường. phiếu, trái phiếu, tín phiếu, chứng chỉ quỹ và các loại chứng Chính vì vậy, chính sách thuế cần được thiết kế phù hợp để khoán khác theo quy định của Luật Chứng khoán; (2) Thu làm một trợ lực giúp thị trường chứng khoán phát triển [1, 2]. nhập từ chuyển nhượng cổ phần của các cá nhân trong công Những năm qua, chính sách thuế đối với thị trường ty cổ phần theo quy định của Luật Chứng khoán và Luật chứng khoán Việt Nam không ngừng được hoàn thiện với Doanh nghiệp (Điểm b, Khoản 4 Điều 2 Thông tư 111/2013/ hàng loạt thay đổi, bổ sung, cải sửa. Minh chứng là hệ thống TT-BTC, được sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư số 119/2014/ pháp luật về thuế nói chung và thuế đối với thị trường chứng TT-BTC, Thông tư số 151/2014/TT-BTC và Thông tư số khoán nói riêng liên tục được cập nhật để phù hợp với tình 92/2015/TT-BTC - Sau đây gọi tắt là “Thông tư 111/2013/ hình thực tế. Tuy vậy, với tốc độ thay đổi mạnh mẽ của đời TT-BTC”). sống xã hội và nền kinh tế, chính sách thuế hiện tại, trong - Thu nhập từ đầu tư vốn bao gồm: (1) Cổ tức nhận đó bao gồm chính sách thuế đối với nhà đầu tư cá nhân đã được từ việc góp vốn mua cổ phần; (2) Lợi tức nhận được và đang bộc lộ những bất cập, hạn chế, tạo thành một trở lực do tham gia góp vốn thành lập tổ chức tín dụng theo quy đối với mục tiêu phát triển thị trường chứng khoán. định của Luật Các tổ chức tín dụng; (3) Góp vốn vào quỹ * Email: sanglm@uel.edu.vn 62(10) 10.2020 40 Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đối với cá nhân cư trú thì áp dụng theo từng lần hoặc Vietnam’s law on personal income tax theo năm với các thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán. Những khoản thu nhập từ đầu tư vốn sẽ được áp dụng kỳ for investors in securities market tính thuế theo từng lần phát sinh thu nhập (Điều 6 Thông tư 111/2013/TT-BTC). ...