Nghiên cứu thực hiện dân chủ trong các trường đại học hiện nay: Phần 2

Nối tiếp phần 1, phần 2 của tài liệu "Thực hiện dân chủ trong các trường đại học ở nước ta hiện nay" tiếp tục trình bày các nội dung chính sau: Thực trạng thực hiện dân chủ ở các trường đại học nước ta hiện nay - nguyên nhân và những vấn đề đặt ra; Phương hướng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện dân chủ ở các trường đại học nước ta hiện nay. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu thực hiện dân chủ trong các trường đại học hiện nay: Phần 2 Chương II THựb TRẠNG THỰC HIỆN DÂN CHỦ ở CÁC TRƯỞNG ĐẠI HỌC NƯỚC TA HIỆN NAY - NGUYÊN NHÂN VÀ NHỮNG VẤN ĐỂ ĐẶT RA I- THỰC TRẠNG THỰC HIỆN DÁN CHỦ ỏ CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC NƯỚC TA HIỆN NAY 1. N hững th àn h tựu của quá trình thực h iện dânchủ ở các trường đại học nước ta h iện nay a) N h ữ n g chuyển biến tích cực trong nhận thức và thựcthi dân chủ ở các trường đại học nước ta hiện nay B ắt đầu từ năm học 1989 - 1990, Bộ Giáo dục và Đàotạo đã p h át động cuộc vận động dân chủ trong nhà trườngvối hai nội dung lón là dân chủ trong quản lý nhà trườngvà dân chủ trong quá trìn h đào tạo. Cuộc vận động này cóý nghĩa đặc biệt q u an trọng đối với giáo dục đại học và nóđã tạo ra những chuyển biến tích cực trong các trường đạihọc, cao đẳng nước ta. Cuộc vận động này được đưa ra trong bối cảnh quốctế và trong nưóc đang có những biến đổi phức tạp. Chủ nghĩa 87xã hội h iện thự c đã bộc lộ rõ n h ữ n g h ạ n chế, sai lầm củam ột mô h ìn h kém h iệu quả, đòi hỏi phải có nhữ ng cảicách, đổi mới. Công cuộc cải tổ ở Liên Xô và cải cách ởcác nước xã hội chủ n g h ĩa Đông Âu m ắc p h ải n hiều sailầm chủ q u an . C hủ n g h ĩa đê quốc và các th ê lực phảnđộng quốc t ế p h á t động cái gọi là dân chủ hóa đ ố i VỚIcác nước xã hội chủ n g h ĩa m à th ự c c h ấ t là thự c hiệnchiến lược diễn biến hòa bình đối với các nước này. Họtă n g cường các h o ạ t động chông p h á từ bên tro n g nhưkêu gọi đa nguyên, đa đảng; kích động và tà i trợ các lựclượng đôi lập biểu tìn h , lậ t đổ... gây n ên cuộc đảo chínhở R um ani, Ba Lan, p h á bỏ bức tường Béclin, làm ta n rãLiên Xô, n h ú n g ta y vào T ru n g Quốc với sự kiện ThiênAn Môn (1989)... Là m ột nước nằm trong hệ thông các nước xã hội chủnghĩa, nước ta cũng lâm vào tìn h trạ n g k h ủ n g hoảngkinh tê - xã hội sâu sắc. Các th ế lực th ù địch trong vàngoài nưốc cũng tìm mọi cách thực hiện chiến lược diễnbiến hòa bình để chông phá cách m ạng vối nhữ ng thủđoạn kêu gọi đa nguyên, đa đảng, kích động bạo loạn...Sau 5 năm đổi mới (1986 - 1990) n ền k in h tế nước ta đãdần khắc phục được nhữ ng yếu kém và có nhữ ng bướcp h á t triển. N hững biến đổi của tìn h h ìn h tro n g nước và quốc tếcó ản h hưởng sâu sắc đến các trường đại học nước ta. đòihỏi phải có nhữ ng đổi mới căn b ản tro n g quản lý và đàotạo và tro n g công tác học sinh, sin h viên. N hững yêu cẩuvề dân chủ tro n g n h à trường cũng được đ ặ t ra. Cơ chế88q u ả n lý tậ p tru n g , q u an liêu tro n g các trường đại học đãgây n ên n h ữ n g b ấ t b ình tro n g cán bộ, giảng viên, sinhviên. Việc đòi hỏi d ân chủ tự p h át, th iế u định hướng đãgây n ên n h ữ n g lộn xộn ở m ột sô trường. T ình trạ n g m ấtd ân chủ, độc đoán chuyên quyền và d ân chủ quá trớ n đếnmức vi phạm nội quy, quy ch ế của n h à trường và pháplu ậ t của n h à nước đã x u ấ t h iện ở n h iều trường với nhữ ngmức độ k h ác n h a u . Cuộc v ậ n động d â n chủ n ăm 1989đ ã từ n g bước đem lạ i cho các trư ờ n g đ ại học b ầ u khôngk h í mới, m ột sức sống mói để củng cố và p h á t triển . Q ua25 năm thự c h iện d ân chủ tro n g các n h à trường, r ấ tn h iều các văn b ả n về d ân chủ đã được triể n khai, nhiềuh o ạt động có tín h c h ấ t d ân chủ đã được thự c hiện, tuynhiên, n h iều người không còn nhớ hoặc không b iết vềcuộc vận động này. T rả lời cho câu hỏi: Ô ng (bà) có biếtvề cuộc vận động d ân ch ủ do n g àn h giáo dục và đào tạop h á t động năm 1989 h ay không? Chỉ có 241/500 cán bộ,giảng viên k h ẳ n g định là biết, chiếm 48,2%; còn lại51,8% tr ả lòi là không b iế t hoặc không tr ả lòi. K ết quảnày không nói lên rằn g , cuộc v ận động đó ít có ý nghĩah ay mức độ q u a n tâ m của cán bộ, giảng viên đại học vềvấn để này th ấp , m à chủ yếu là do n h iều cán bộ được hỏiở thời điểm đó chưa công tác tro n g các trường đại học (đốitượng cán bộ được khảo s á t tuổi dưối 40 chiếm 50,8%).C ũng ch ín h vì lý do này m à k h i trả lời câu hỏi: Có nhữ ngbiểu h iện d ân chủ nào tro n g các trường đại học nước ta ởthời điểm có cuộc v ận động trên ? Có tới 41% tr ả lời làkhông b iết hoặc không trả lời; có 27,8% trả lòi không rõ 89ràng, cho là có biểu h iện đòi d ân chủ như n g không chỉ rađược h ìn h thức cụ th ể là gì; chỉ có 10,4% cho rầ n g có hiệntượng bãi khóa, biểu tìn h và 21,8% cho rằ n g có các khiếukiện d ân chủ. Trong thực tế, cuối nhữ ng năm 80, đầu nhữ ng nãm 90của th ế kỷ XX, ở các trường đại học nước ta đã x u ất hiệnnhiều hiện tượng nhạy cảm liên quan đến vấn để dân chủ.Do những khó k h ăn của cuộc sống b ắt nguồn từ sự khủnghoảng kinh tế, do chưa có chính sách ưu đãi n h à giáo nênnhiều giáo viên, giảng viên đã bỏ nghê để tìm phương thứckiếm sống mới; một bộ p h ận trí thức, trong đó có cả giảngviên đại học tỏ ra b ấ t bình với chê độ, đ án h m ất lập trườngchính trị, có khi đi đến p h ản bội Tổ quốíc. Chê độ bổ nhiệmcán bộ lãnh đạo áp đ ặ t từ trê n xuống nhiều khi m ang tínhchủ quan hoặc không ph ù hợp nên dẫn đến sự chuyênquyển, độc đoán, m ất dân chủ ở nhiều trường đại học, từđó làm nảy sinh tìn h trạ n g m ấ t đoàn k ết kéo dài. Khi tiếnh àn h thực hiện dân chủ tro n g n h à trường nhưng chưa cócơ chê rõ ràn g th ì lại nảy sinh tìn h trạ n g dân chủ hìnhthức hoặc dân chủ tùy tiện. N hiều khi, để th ể hiện cái gọilà dân chủ, người ta lại lôi kéo bè phái để lấy số đông ápđ ặt cho sô ít theo nguyên tắc thiểu sô phục tù n g đa sô,th iêu bàn bạc dân chủ, b ấ t chấp cả chân lý làm cho dânchủ chỉ còn là h ình thức. M ột sô trường hợp khác lại lợidụng dân chủ để th ể hiện những quan điểm tùy tiện củam ình, đi ngược lại q u an điểm, đường lối của Đảng, viphạm quy chê chuyên môn, vi phạm pháp lu ật của Nhànước; người đư ...