Những nhân tố ảnh hưởng đến hành vi lái xe tiềm ẩn gây tai nạn giao thông của tài xế xe ôm công nghệ

Xe máy đóng vai trò quan trọng trong hệ thống mạng lưới giao thông ở Việt Nam. Cùng với sự phát triển của công nghệ, các công ty vận tải đã cho ra đời loại hình giao thông mới được gọi là “Xe ôm công nghệ”. Nghiên cứu này nhằm mục đích xác định những nhân tố ảnh hưởng đến những hành vi lái xe tiềm ẩn gây tai nạn giao thông của tài xế “Xe ôm công nghệ”.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những nhân tố ảnh hưởng đến hành vi lái xe tiềm ẩn gây tai nạn giao thông của tài xế xe ôm công nghệ132Lê Thành Quang, Võ Đình Quang Nhật, Trần Thị Phương Anh, Nguyễn Phước Quý DuyNHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÀNH VI LÁI XE TIỀM ẨNGÂY TAI NẠN GIAO THÔNG CỦA TÀI XẾ XE ÔM CÔNG NGHỆFACTORS AFFECTING RISKY DRIVING BEHAVIOURS OFAPP-BASED MOTORCYCLE TAXI DRIVERSLê Thành Quang, Võ Đình Quang Nhật, Trần Thị Phương Anh, Nguyễn Phước Quý DuyTrường Đại học Bách khoa – Đại học Đà Nẵngltquang@dut.udn.vn, vdqnhat@dut.udn.vn, ttpanh@dut.udn.vn, npqduy@dut.udn.vnTóm tắt - Xe máy đóng vai trò quan trọng trong hệ thống mạng lướigiao thông ở Việt Nam. Cùng với sự phát triển của công nghệ, cáccông ty vận tải đã cho ra đời loại hình giao thông mới được gọi là “Xeôm công nghệ”. Nghiên cứu này nhằm mục đích xác định những nhântố ảnh hưởng đến những hành vi lái xe tiềm ẩn gây tai nạn giao thôngcủa tài xế “Xe ôm công nghệ”. Kết quả nghiên cứu cho thấy, các hànhvi lái xe của tài xế tiềm ẩn gây tai nạn giao thông được khảo sát lànguyên nhân chính dẫn đến 54,4% các vụ tai nạn giao thông. Trongđó, năm hành vi phổ biến nhất gồm có: hành vi sử dụng điện thoại,không bật đèn xi-nhan, chạy sai làn đường, vượt đèn đỏ và hành vichạy quá tốc độ. Bài báo cũng chỉ ra được những nhân tố ảnh hưởngđến năm hành vi nói trên bằng mô hình hồi quy Logistic, từ đó kiếnnghị giải pháp nhằm cải thiện vấn đề tai nạn giao thông hiện nay.Abstract - Motorcycle plays an important role in transport networkin Vietnam. With the development of technology, transportationcompanies have launched a new type of transportation calledApp-based motorcycle taxi. This study aims to investigate factorsaffecting the driving behaviour of app-based motorcycle taxidrivers. The results show that explored risky driving behaviourcontribute to 54.4% of traffic crashes. Five most commonbehaviours include: using mobile phone while driving, neglectingturn signal, encroaching into car lanes, neglecting red-light andoverspeeding. The factors influencing these five behaviours arealso identified in this article by the Logistic regression model. As aresult, appropriated solutions are proposed such as increasing theenforcement of traffic laws.Từ khóa - tài xế xe máy; xe ôm công nghệ; tai nạn giao thông;hành vi tiềm ẩn; Việt Nam.Key words - Motorcycle driver; App-based motorcycle taxi; trafficaccident; risky driving behaviour; Vietnam.1. Đặt vấn đềTại các nước đang phát triển, đặc biệt là Việt Nam, xemáy là ưu tiên lựa chọn của hầu hết người dân. Trong bốicảnh hệ thống giao thông công cộng chưa phát triển, giáôtô cao so với thu nhập của đại đa số người dân, xe máy làloại phương tiện được người dân ưu tiên chọn lựa do nhiềuưu điểm nổi bật như: thuận tiện, chi phí đi lại thấp, … [1].Bên cạnh đó, trong những năm gần đây cùng với sự pháttriển nhanh chóng về công nghệ, đặc biệt là sự phổ biến củasmartphone cùng làn sóng 4.0 đã tạo ra một loại hình giaothông mới gọi là “Xe ôm công nghệ” trong các đô thị ViệtNam. So với taxi và xe ôm truyền thống, loại hình “xe ômcông nghệ” có nhiều ưu điểm như: chi phí đi lại thấp, tincậy, thuận tiện, nhanh chóng, … do đó nó đang dần trở nênphổ biến và quen thuộc đối với người dân.Tai nạn giao thông (TNGT) luôn là vấn đề được nhiềuquốc gia quan tâm, đặc biệt là các nước đang phát triển, nơimà dòng xe tham gia giao thông chủ yếu là xe máy, tỉ lệ tainạn liên quan đến xe máy lớn hơn rất nhiều so với ôtô.Hàng năm hơn 1,25 triệu người bị thiệt mạng và 50 triệungười bị thương do tai nạn giao thông trên toàn thế giới [2].Trong đó khoảng 85% số ca tử vong do tai nạn xảy ra ở cácnước đang phát triển, và một phần ba trong số đó có liênquan đến xe máy [3]. Ở Việt Nam, khoảng 14.000 ngườimất mạng mỗi năm do tai nạn giao thông đường bộ và 59%trong số này là người tham gia giao thông bằng xe máy [4].Thực tế quan sát cho thấy, trong số các đối tượng thamgia giao thông trên đường, người hành nghề tài xế thường cónguy cơ xảy ra tai nạn giao thông cao hơn vì họ phải thườngxuyên di chuyển trên đường [5]. Chẳng hạn như một nghiêncứu được thực hiện ở Sub-Saharan African cho thấy, trongmột năm có đến 43% tài xế xe ôm đã xảy ra va chạm khitham gia giao thông, hơn 16% trong số đó thuộc tai nạn giaothông nghiêm trọng [6]; hay nghiên cứu khác ở Ghana, 50%tài xế xe ôm từng là nạn nhân của tai nạn giao thông và 80%trong số họ đã xảy ra TNGT hơn một lần [7].Mặc dù xe máy là loại phương tiện rất phổ biến và phầnlớn có liên quan đến tai nạn giao thông trong đô thị nhưngrất ít những nghiên cứu trên thế giới về hành vi của ngườilái xe máy được thực hiện. Một số nghiên cứu điển hìnhnhư: nghiên cứu của Rakhi Đanona về hành vi không độimũ bảo hiểm và hành vi sử dụng điện thoại khi tham giagiao thông được thực hiện với 4.183 người lái xe máy ởHyderabad, Ấn Độ [8]; hay nghiên cứu về các nhân tố tiềmẩn gây tai nạn giữa người lái xe máy và những người khôngđiều khiển xe máy của ...