Bài viết này tập trung làm rõ các điều kiện, yếu tố khách quan tác động trực tiếp và thường xuyên, có vai trò quy định, chi phối tới NCDN và VHKD Việt Nam: (i) điều kiện tự nhiên và phương thức sản xuất; (ii) xã hội truyền thống và giao lưu văn hóa, hội nhập quốc tế; (iii) thể chế chính trị - kinh tế; (iv) nền hành chính và lối làm việc, đạo đức công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức quản lý nhà nước. Các yếu tố này tạo ra bối cảnh và điều kiện hình thành đặc điểm chung của NCDN và VHKD Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những yếu tố tác động đến nhân cách doanh nhân và văn hóa kinh doanh Việt Nam Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Kinh tế và Kinh doanh, Tập 29, Số 1 (2013) 55-65 Những yếu tố tác động đến nhân cách doanh nhân và văn hóa kinh doanh Việt Nam Đỗ Minh Cương* Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, 144 Xuân Thủy, Cầu Giấy, Hà Nội, Việt Nam Nhận ngày 17 tháng 02 năm 2013 Chỉnh sửa ngày 28 tháng 3 năm 2013; chấp nhận đăng ngày 26 tháng 4 năm 2013 Tóm tắt: Nhân cách doanh nhân (NCDN) là chủ thể, đồng thời là một bộ phận của văn hóa kinh doanh (VHKD). Có nhiều yếu tố ảnh hưởng, tác động tới quá trình hình thành, phát triển của VHKD Việt Nam; bao gồm cả những yếu tố khách quan và chủ quan, thuộc môi trường bên trong và môi trường bên ngoài của doanh nghiệp. Bài viết này tập trung làm rõ các điều kiện, yếu tố khách quan tác động trực tiếp và thường xuyên, có vai trò quy định, chi phối tới NCDN và VHKD Việt Nam: (i) điều kiện tự nhiên và phương thức sản xuất; (ii) xã hội truyền thống và giao lưu văn hóa, hội nhập quốc tế; (iii) thể chế chính trị - kinh tế; (iv) nền hành chính và lối làm việc, đạo đức công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức quản lý nhà nước. Các yếu tố này tạo ra bối cảnh và điều kiện hình thành đặc điểm chung của NCDN và VHKD Việt Nam. Từ khóa: Nhân cách doanh nhân, văn hóa kinh doanh, văn hóa doanh nghiệp, môi trường kinh doanh. 1. Điều kiện tự nhiên và phương thức hóa Việt Nam truyền thống được hình thành, sản xuất * biến đổi trên cơ sở thích nghi với các điều kiện, yếu tố tự nhiên của nước ta. NCDN Việt Nam là một quá trình phát triển văn hóa của chủ thể trong mối liên hệ biện Tổ tiên người Việt sinh sống tập trung tại chứng với môi trường và do hoạt động cá nhân lưu vực các con sông vùng Bắc Bộ, khí hậu của mỗi chủ thể quyết định; nó chịu sự ảnh nhiệt đới gió mùa gồm bốn mùa, địa hình là sự hưởng, tác động chung của môi trường tự kết hợp giữa núi và sông, đầm và hồ dày đặc nhiên, xã hội và văn hóa Việt Nam, song đồng (Phan Huy Lê, Vũ Minh Giang, 1996); nói gọn thời có những cái riêng, cái đặc thù của môi là đất và nước. Biểu tượng cho tính cách và văn trường hoạt động nghề nghiệp quy định. hóa của người Việt là nước (Cao Xuân Huy, 1995). Người Việt linh hoạt và thích ứng nhanh Văn hóa trước hết là sản phẩm bền vững và như dòng nước chảy. Nhưng nước cũng đứng đặc thù của con người trong quá trình thích ứng đầu trong số các thiên tai, gây ra cảnh lũ và úng và khai thác giới tự nhiên. Nhân cách và văn lụt khủng khiếp, nên dân tộc ta có tâm thức cầu ______ trời, cầu đất cho mưa thuận gió hòa. Tâm lý * ĐT: (84-4) 37548506 Email: dominhcuongbtctw@gmail.com thích sự quân bình, yên ổn, hài hòa, chung thủy 55 56 Đ.M. Cương / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Kinh tế và Kinh doanh, Tập 29, Số 1 (2013) 55-65 và ghét sự bất thường, hay thay đổi và cực đoan mình để sinh sống. Mặt tiêu cực, khó thấy là tư trong hành xử thường thấy trong nhiều doanh duy kinh tế ỷ lại, dựa dẫm quá nhiều vào việc nhân đất Việt từ xưa đến nay. khai thác, bóc lột tài nguyên thiên nhiên dẫn Để thích nghi và sinh tồn với điều kiện và đến một nền kinh tế thiên về sản xuất nguyên hoàn cảnh tự nhiên đó, hoạt động kinh tế của liệu, sản phẩm thô, chất lượng bình thường, ít tổ tiên người Việt xuất phát từ nghề nông giá trị gia tăng, hiệu quả thấp, kém bền vững. trồng lúa nước, kết hợp với đánh bắt thủy Phương thức sản xuất thô dựa quá nhiều vào sản. Nhiều học giả đã chứng minh được rằng sức người và việc khai thác tài nguyên sẵn có Việt Nam là một trong số ít nơi phát minh ra đã để một dấu ấn sâu sắc trong cách nghĩ, cách nông nghiệp trồng lúa nước đầu tiên tiên trên làm của cộng đồng doanh nhân nước ta. Thói thế giới, cách ngày nay khoảng 10-11 nghìn quen thiên về tận dụng, ăn sẵn,“bóc ngắn cắn năm (Trương Hữu Quýnh, 1998); cơ cấu bữa dài”, thích“trâu ta ăn cỏ đồng ta”, “trời sinh voi ăn, văn hóa ẩm thực của dân tộc ta đến nay tất sinh cỏ”, dễ thỏa mãn, thiếu sáng tạo và khát vẫn còn ba yếu tố cơ bản là cơm, rau, cá, tiếp vọng lớn, cứ đủ là dừng... Tâm lý tiểu nông với đó mới là thịt... Sau này, trong quá trình di lề lối làm việc lề mề, phương thức làm ăn theo dân và mở rộng bờ cõi, điều kiện tự nhiên của kiểu cò con, tầm nhìn hạn chế theo mùa vụ; phong dân tộc ta có thêm rừng, biển và hải đảo cùng cách làm việc đại khái, thiếu khoa học, kém với quá trình giao lưu và hội nhập văn hóa nguyên tắc và triết lý hành động; luôn phải dựa với các tộc người bản địa Đông Nam Á. vào cầu trời, cầu thần thánh, cầu may, dễ mê tín dị Không gian lãnh thổ tự nhiên, không gian văn đoan và tín ngưỡng mù quáng... là những nội hóa và phương thức sản xuất - văn hóa kinh tế dung thuộc về VHKD truyền thống của nước ta; là những phương diện khác nhau nhưng có là những nhân tố mang tính khách quan, phổ biến, gắn bó chặt c ...
