Nuốt khó - Biểu hiện bệnh đáng báo động

Nuốt khó là tình trạng cần nhiều thời gian và nỗ lực để đưa thức ăn hay nước uống từ miệng xuống dạ dày, đôi khi là không nuốt được. Nuốt khó thường kèm theo nuốt đau. Triệu chứng có thể đôi khi xuất hiện khi nhai không kỹ và ăn quá nhanh, nhưng khi nuốt khó thường xuyên lại là dấu hiệu đáng báo động. Nuốt khó thường gặp nhiều hơn ở người cao tuổi và việc điều trị phải căn cứ vào nguyên nhân.Động tác nuốt là một quá trình phức tạp trong đó có sự tham...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nuốt khó - Biểu hiện bệnh đáng báo động Nuốt khó - Biểu hiện bệnh đáng báo động... Nuốt khó là tình trạng cần nhiều thời gian và nỗ lực để đưa thức ăn haynước uống từ miệng xuống dạ dày, đôi khi là không nuốt được. Nuốt khó thườngkèm theo nuốt đau. Triệu chứng có thể đôi khi xuất hiện khi nhai không kỹ và ănquá nhanh, nhưng khi nuốt khó thường xuyên lại là dấu hiệu đáng báo động. Nuốtkhó thường gặp nhiều hơn ở người cao tuổi và việc điều trị phải căn cứ vàonguyên nhân. Động tác nuốt là một quá trình phức tạp trong đó có sự tham gia của cácthành phần từ miệng, lưỡi, hầu, thực quản; các cơ và thần kinh. Nuốt qua 3 giaiđoạn: Giai đoạn đầu thức ăn được làm mềm và nhỏ nhờ nước bọt và động tác nhai,cuối giai đoạn này lưỡi tập trung thức ăn để chuẩn bị cho động tác nuốt. Giai đoạnhai bắt đầu khi thức ăn được đẩy vào thành sau miệng kích hoạt phản xạ nuốt đẩythức ăn qua hầu xuống thực quản, trong giai đoạn này thanh quản đóng chặt đểngăn chặn thức ăn lọt vào phổi. Giai đoạn cuối cùng, thức ăn được vận chuyển từthực quản xuống dạ dày. Tỷ lệ nuốt khó rất khó xác định, tuy vậy ước tính có tới 35% người trên 50tuổi có cảm giác nuốt khó ít nhất một lần trong tuần. Có rất nhiều nguyên nhângây nên nuốt khó, trong đó bất kỳ tình trạng nào gây ra thương tổn cơ hoặc thầnkinh tham gia vào động tác nuốt đều có thể gây ra triệu chứng này. Nguyên nhân nào gây nên? Các nguyên nhân nuốt khó do thực quản có thể gặp như: Bệnh tâm vịkhông giãn (achalasia) do cơ thắt ở đoạn dưới thực quản không giãn đúng cách đểthức ăn vào dạ dày, bệnh thường kèm theo yếu cơ thành thực quản. Hẹp thực quảndo sẹo thường do sau biến chứng của bệnh lý trào ngược dạ dày-thực quản, hoặccác khối u, polyp chèn ép. Rối loạn co bóp thực quản là một rối loạn hiếm gặp,thường xuất hiện từng đợt và nặng dần theo thời gian. Các khối u thực quản, ungthư thực quản thường nuốt khó tăng dần, lúc đầu nuốt khó với thức ăn sau vớinước uống, thậm chí nuốt nước bọt cũng thấy khó. Nuốt khó cũng thể do có các túithừa ở hầu, thực quản là nơi thức ăn có thể đọng lại. Nuốt khó do dị vật mắc kẹttrong thực quản thường gặp ở người già có răng giả, khả năng nhai kém; trẻ nhỏhay gặp dị vật như kim băng, mảnh đồ chơi, đồng xu... Nuốt khó do nguyên nhân miệng hầu chủ yếu là các rối loạn và thương tổnvề thần kinh như bệnh parkinson, đột quỵ não hoặc các thương tổn vùng cộtsống... Nuốt khó cũng có thể do các ổ nhiễm khuẩn, sưng tấy làm hẹp lòng hầu,thực quản. Nuốt khó do bệnh xơ cứng bì, đây là bệnh hệ thống gây thương tổn nhiềucơ quan trong đó gây xơ cứng da và các cơ quan trong đó có thực quản, gây yếucơ thắt thực quản, giảm vận động cơ thành thực quản, gây ra các triệu chứng gầnnhư bệnh lý trào ngược dạ dày - thực quản. Ở trẻ nhỏ thường phát hiện động tác nuốt khó trên trẻ đẻ non, nhẹ cân hoặccó các dị tật bẩm sinh như hở màn hầu... Cần lưu ý, rất nhiều bệnh nhân có cảm giác nuốt khó mà không có thươngtổn thực thể, một số có cảm giác vương vướng như có dị vật ở cổ họng hoặc sauxương ức, trên thực tế khi thăm khám thường không phát hiện thấy thương tổn.Cảm giác nuốt khó này xuất hiện không thường xuyên và thường liên quan tới cácstress tâm lý. Nguy cơ và biến chứng Tuổi cao là một yếu tố nguy cơ gây nuốt khó. Trẻ đẻ non do sự phát triểncác cơ quan chưa hoàn thiện, trong đó có hệ tiêu hóa đặc biệt là thực quản. Một sốtình trạng rối loạn sức khỏe, đặc biệt là các rối loạn về hệ thần kinh, tâm thần cóthể gây ra trạng thái nuốt khó. Nuốt khó không được tìm căn nguyên để điều trị hay gây ra các biến chứngnhư suy dinh dưỡng, rối loạn nước và điện giải do bệnh nhân không ăn uống được.Các biến chứng về hô hấp như viêm phế quản, viêm phổi, viêm đường hô hấptrên... Nuốt khó do ung thư thực quản không được phát hiện và điều trị sớm thìnguy cơ tử vong rất cao. Điều trị và phòng ngừa Tắc thực quản. Khi cảm thấy nuốt khó, đặc biệt là các trường hợp nuốt khó kéo dài, daidẳng, tăng dần, bệnh nhân cần đi khám để được bác sĩ phát hiện sớm các nguyênnhân. Trong quá trình đánh giá cần khai thác tiền sử kỹ càng và thăm khám mộtcách hệ thống. Các xét nghiệm thường được chỉ định là chụp Xquang thực quản cảnquang, đo áp lực thực quản, độ pH thực quản 24 giờ, siêu âm nội soi... Ngày naynội soi tiêu hóa phát triển rất có giá trị trong việc đánh giá các bệnh lý thực quản,ngoài việc giúp chẩn đoán chính xác còn giúp can thiệp điều trị kịp thời như cắtpolyp thực quản qua nội soi, nong đoạn thực quản bị hẹp bằng bóng... Điều trị nuốt khó phụ thuộc vào nguyên nhân. Nuốt khó liên quan tới bệnhlý trào ngược dạ dày - thực quản, co thắt thực quản có thể được chỉ định điều trịnội khoa. Nuốt khó do nguyên nhân miệng hầu cần tham vấn bác sĩ chuyên khoatai mũi họng, thần kinh. Nuốt khó do nguyên nhân thực quản v ...