Phân tích hai trích đoạn thơ: Bên kia sông Đuống - Hoàng Cầm và Đất nước

Một đêm tháng 4/1948, tại Việt Bắc, được trực tiếp nghe tin giặc đánh phá quê hương mình, Hoàng Cầm xúc động và ngay đêm ấy viết bài thơ “Bên kia sông Đuống”, một trong những bài thơ hay nhất của ông. Bài thơ thể hiện tình yêu mến, thương nhớ và tự hào đối với quê hương kinh Bắc; căm giận quân xâm lược đang giày xéo quê hương; niềm tin vào một ngày mai giải phóng, quê hương trở lại thanh bình. Những tình cảm đẹp về quê hương và những câu thơ hay đáng nhớ
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích hai trích đoạn thơ: Bên kia sông Đuống - Hoàng Cầm và Đất nướcVăn phân tích tác phẩm:Phân tích hai trích đoạnthơ: Bên kia sông Đuống - Hoàng Cầm và Đất nướcBài làm: Chưa bao giờ trong dòng chảy của Văn học Việt Nam lại xuất hiệnnhiều gương mặt thơ với những phát hiện độc đáo và xúc động viết về quêhương mình đã gắn bó trọn đời trọn kiếp, vậy mà chỉ viết trong một đêm.Thế nên tất cả những hình ảnh, những cảm xúc trong bài thơ đều là nhữnghồi ức nóng bỏng, vừa là cháy đỏ yêu thương thắm nồng tình cảm vừa làngùn ngụt chí căm thù quân xâm lược.Đoạn trích:Bên kia sông ĐuốngQuê hương ta lúa nếp thơm nồngTranh Đông Hồ gà lợn nét tươi trongMàu dân tộc sáng bừng trên giấy điệpĐây là đoạn thơ mở đầu phần hai của bài thơ. Sau khi bộc lộ nỗi niềm nhớtiếc về một dòng sông Đuống êm đềm, thanh bình nay đã trở thành quá khứ,thành nỗi xót xa đến rụng bàn tay nhà thơ tiếp tục hồi tưởng về quê hươngvới những giá trị truyền thống.Mở đầu đoạn trích Bên kia sông Đuống vang lên như một lời giới thiệu. Nơiấy là nơi nào? Đây chính là thôn Lạc Thổ - xã Song Hồ - huyện ThuậnThành - tỉnh Bắc Ninh, nơi bờ nam sông Đuống của nhà thơ đang bị giặcchiếm đóng. Nơi ấy là nơi lưu giữ những hồi ức, những kỷ niệm tuổi thơ êmđềm của tác giả giờ đây đã trở thành máu thịt của tâm hồn, trở thành mộtmảng ký ức của nỗi đau. Câu thơ ngắn gọn, chỉ có bốn từ vang lên như mộttiếng gọi, gọi lòng thi sĩ trở về với quê hương đồng thời cũng như một tiếnglòng của thi sĩ, trở thành một nỗi đau day dứt ám ảnh. Thế nên điệp khúcBên kia sông Đuống cứ lặp đi lặp lại trong suốt bài thơ.Sau lời giới thiệu ấy một quê hương Kinh Bắc đã hiện ra với một truyềnthống văn vật:Quê hương ta lúa nếp thơm nồngBức tranh quê hương hiện lên với phong cảnh đồng ruộng, bát ngát, hươngthơm bay thoang thoảng của lúa nếp. Đọc đến đây ta thấy quê hương củaHoàng Cầm có gì đó thật gần gũi với mọi làng quê Việt Nam. Nhà thơNguyễn Đình Thi đã từng thốt lên:Việt Nam đất nước ta ơiMênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn(Bài thơ Hắc Hải)Nói về quê hương tác giả tràn ngập một niềm vui sướng tự hào. Cụm từ quêhương ta đứng ngay đầu câu thơ gợi ra một niềm tự hào, kiêu hãnh về quêhương của tác giả. Một quê hương tươi đẹp và trù phú, ấm no và yên bình.Hình ảnh lúa nếp thơm nồng không chỉ gợi ra một khung cảnh quê hươnggiàu đẹp, ấm no, mùa màng tốt tươi mà còn gợi lên truyền thống của quêhương.Đó chắc hẳn là một làng quê giàu truyền thống hội hè, đình đám, những lễhội. Một Kinh Bắc cổ kính lâu đời. Không chỉ có vậy hình ảnh lúa nếp thơmnồng còn làm cho ta nhớ tới những sự tích bánh chưng, bánh dày, ta liêntưởng đến những con người hiếu nghĩa, hiếu thảo. Có thể cái nồng ấy cònlà cái nồng của cảm xúc của tình cảm tác giả.Quê hương Kinh Bắc đâu chỉ có ấm no, trù phú ở đó còn có truyền thốngvăn hóa lâu đời. Đó chính là tranh Đông Hồ một nét văn hóa dân gian nổitiếng của quê hương Kinh Bắc.Tranh Đông Hồ gà lợn nét tươi trongQuê hương Hoàng Cầm là ở thôn Lạc Thổ, xã Song Hồ - một làng nghề làmtranh dân gian lâu đời. Người Kinh Bắc thuở xưa thường làm tranh để gửivào đó những ước mơ, khát vọng của mình về một cuộc sống ấm no. Câuthơ trên giới thiệu những bức tranh quê hương với nét vẽ gà lợn. Đó làcuộc sống của người dân, những con vật gần gũi với cuộc sống của ngườidân. Tất cả đều được đưa vào tranh, trở thành nét văn hóa truyền thống củadân tộc.Ta còn nhớ đến những bức tranh như Hứng dừa, Đám cưới chuột, Đánhghen... Nhưng có lẽ Hoàng Cầm nói về tranh Đông Hồ là để khen cái tài củangười làm tranh. Những con người Kinh Bắc tài hoa, chất phác, bình dị vàrất vui tính nữa. Họ đều là những con người dễ thương, dễ mến và hiếukhách. Bức tranh Đông Hồ hiện lên với nét vẽ nét tươi trong và được tácgiả đánh giá là màu dân tộc sáng bừng trên giấy điệp.Người Đông Hồ vẽ tranh bằng những màu lấy từ tự nhiên như màu đỏ củacánh hoa lựu, màu hồng của hoa sen, màu vàng của nghệ... tất cả đều lànhững màu nguyên, đều gợi lên nét tươi trong. Nhưng liệu có quá to tát khitác giả nói là màu dân tộc sáng bừng không, chắc chắn là không bởi đó làmàu dân tộc sáng bừng trên giấy điệp.Giấy điệp là một loại giấy mà có lẽ chỉ có người làm tranh Đông Hồ mời cóbí quyết để tạo ra một loại giấy mỏng nhưng rất bền và chắc. Câu thơ trànngập niềm tự hào của tác giả khi nhớ về quê hương. Cái sáng bừng ấy làcái sáng bừng của cảm xúc, của lòng tự hào kiêu hãnh. Một quê hương giàuđẹp như thế làm sao không khỏi tự hào, kiêu hãnh cơ chứ và cũng làm saokhông khỏi đau đớn, xót xa khi mất đi quê hương ấy cơ chứ.Nhưng khác với Hoàng Cầm, Nguyễn Khoa Điềm lại khám phá đất nước ởmột khía cạnh khác. Đó chính là tư tưởng đất nước của nhân dân, do nhândân làm ra. Nguyễn Khoa Điềm là một nhà thơ trẻ trưởng thành trong khángchiến chống Mỹ. Trường ca Mặt đường khát vọng của ông được viết trongnhững ngày tháng nóng bỏng của chiến trường Bình - Trị - Thiên, đó là sựthức tỉnh của thế hệ trẻ về vai trò của nhân dân, về trách nhiệm của thế hệ trẻhôm nay đối với cuộc kháng chiến của dân tộc.Nguyễn Khoa Điềm đã thấm nhuần đất nước là máu xương của mình, đãgắn bó và san sẻ, đã đi trả thù mà chẳng sợ dài lâu. Cho nên ta có thểthấy tư tưởng thấu suốt trong chương thứ năm của trường ca Mặt đươngkhát vọng là đất nước của nhân dân, do nhân dân. Tư tưởng này được thểhiện rõ trong đoạn trích:Những người vợ nhớ chồng còn góp cho đất nước những núi Vọng Phu... Chẳng mang một dáng hình, một lối sống ông chaĐó là sự cảm nhận đất nước về phương diện địa lý. Tất cả những dáng núi,hình sông trên đất nước ta đều do nhân dân làm ra. Tác giả đã thể hiện tưtưởng này qua một động từ, đó là góp. Mọi người đều góp phần xây dựngđất nước. Chủ thể của động từ ấy là những người vợ nhớ chồng, cặp vợchồng yêu nhau, gót ngựa Thánh Gióng, người học trò nghèo và cả nhữngngười dân bình thường... Họ đều là những con người hiếu nghĩa, thủy chung,cũng giàu truyền thống hiếu học và cũng kiên cường, anh dũng lắm thay:những núi Vọng ...