Phản ứng xấu của thuốc ở người già

Người già nên báo với bác sĩ về những phản ứng xấu của thuốc trong quá trình trị bệnhỞ người cao tuổi, phản ứng có hại của thuốc xảy ra nhưng lại có các biểu hiện lâm sàng dễ đưa đến ngộ nhận là do rối loạn, do bệnh gây raTác dụng phụ của thuốc rất dễ xuất hiện ở người cao tuổi. PGS-TS Nguyễn Hữu Đức, Đại học Y Dược TPHCM, giải thích: Do người cao tuổi sức yếu, hayđau ốm thường dùng nhiều thuốc hơn so với người trẻ tuổi, đặc biệt người trên 65 tuổi thường...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phản ứng xấu của thuốc ở người già Phản ứng xấu của thuốc ở người già Người già nên báo với bác sĩ về những phản ứng xấu của thuốc trong quá trình trị bệnh Ở người cao tuổi, phản ứng có hại của thuốc xảy ra nhưng lại có các biểuhiện lâm sàng dễ đưa đến ngộ nhận là do rối loạn, do bệnh gây ra Tác dụng phụ của thuốc rất dễ xuất hiện ở người cao tuổi. PGS-TS NguyễnHữu Đức, Đại học Y Dược TPHCM, giải thích: Do người cao tuổi sức yếu, hayđau ốm thường dùng nhiều thuốc hơn so với người trẻ tuổi, đặc biệt người trên 65tuổi thường phải dùng 5-6 loại thuốc mỗi ngày. Số lượng thuốc dùng càng nhiều càng dễ xảy ra những phản ứng có hại.Người cao tuổi cũng hay lo lắng về sức khỏe của bản thân nên thường tự ý dùngthêm thuốc ngoài thuốc đã được chỉ định, thậm chí dùng thuốc gọi là để phòng.Ngoài ra, do trí tuệ sút giảm, nhìn kém, nghe không rõ, người cao tuổi thường haynhầm lẫn trong sử dụng thuốc, đặc biệt về liều lượng (như uống quá liều), về sốlần dùng trong ngày (uống thuốc rồi lo không nhớ, tưởng chưa uống nên dùngthêm). Ở người cao tuổi, phản ứng có hại của thuốc xảy ra nhưng lại có các biểuhiện lâm sàng dễ đưa đến ngộ nhận là do rối loạn, do bệnh gây ra. Ví dụ như táobón, có khá nhiều thuốc gây tác dụng phụ làm cho người cao tuổi bị táo bón nhưnghọ cứ đinh ninh là mình bị bệnh. Dưới đây là những biểu hiện thường hay gặp dophản ứng có hại của thuốc: - Buồn ngủ: Các thuốc có tác dụng gây ức chế hệ thần kinh trung ương đềugây buồn ngủ kiểu ngủ gà ngủ gật. Như thuốc an thần gây ngủ, thuốc khánghistamin trị dị ứng, thuốc chống trầm cảm, một số thuốc trị cao huyết áp, trị đáitháo đường dạng viên uống... cũng có tác dụng phụ gây buồn ngủ. Nếu người caotuổi dùng thuốc vào lúc cần có sự tập trung trí óc và phản ứng nhanh nhạy thì tácdụng gây buồn ngủ có khi rất nguy hiểm do tai nạn xảy ra bởi ngủ gục. - Rối loạn giấc ngủ: Ngược với tác dụng gây buồn ngủ, thuốc dãn phếquản trị hen suyễn gây khó ngủ, một số thuốc lợi tiểu gây mất ngủ do phải tiểu tiệnđêm. Đặc biệt, thuốc trị bệnh tăng huyết áp có thể gây ác mộng, thuốcglucocorticoid dùng lâu ngày có thể gây chứng ngừng thở khi ngủ, thậm chí mộtsố thuốc an thần dùng trị mất ngủ gây tác dụng phụ gọi là ngủ chập chờn, khôngsâu. - Rối loạn nhận thức: Một số thuốc gây rối loạn nhận thức như lú lẫn, mấttrí nhớ. Một số thuốc chống trầm cảm, chống co giật, thuốc chống co thắt, thuốctrị cao huyết áp, thuốc trị bệnh Parkinson, thuốc trị suy tim, thậm chí một số thuốckháng sinh cũng có tác dụng phụ gây lú lẫn, mất trí nhớ. Ở người cao tuổi, đây làrối loạn rất dễ nhầm lẫn với hiện tượng lão suy gây sa sút trí tuệ. - Táo bón: Ở người cao tuổi, do dùng nhiều thuốc nên tỉ lệ bị tác dụng phụnày rất cao. Đó là thuốc chống co thắt, thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm, mộtsố thuốc trị loét dạ dày – tá tràng. - Rối loạn tiểu tiện: Các thuốc chống trầm cảm, thuốc chống co thắt, thuốckháng histamin trị dị ứng, thuốc an thần kinh, thuốc trị bệnh Parkinson có thể gâykhó tiểu hoặc gây chứng tiểu tiện không kiểm soát. - Rối loạn đường tiêu hóa: Do chất nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày ít đi,giảm sự tưới máu ở dạ dày ruột nên dễ bị phản ứng có hại của thuốc trị viêm thấpkhớp từ nhẹ là khó tiêu đầy bụng đến nặng là loét, xuất huyết đường tiêu hóa. - Té ngã: Thuốc trị tăng huyết áp dễ làm người cao tuổi hạ huyết áp tư thếđứng hoặc thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm làm rối loạn sự giữ thăng bằnglàm cho người cao tuổi dễ bị té ngã. Người cao tuổi thường bị loãng xương nênkhi bị té ngã dễ bị gãy xương, hậu quả phải nằm bất động lâu dài. - Rối loạn hoạt động tình dục: Không chỉ do tuổi tác mà có nhiều loạithuốc trong thời gian sử dụng có ảnh hưởng, làm giảm ham muốn, đặc biệt gây bấtlực ở nam giới. Cách hạn chế tác dụng phụ của thuốc - Để phát huy cao nhất tác dụng điều trị của thuốc và hạn chế thấp nhất tácdụng phụ do thuốc gây ra, người cao tuổi cần lưu ý không nên tự ý sử dụng thuốcbừa bãi, tốt nhất hãy dùng thuốc theo sự chỉ định của bác sĩ, theo sự hướng dẫncủa dược sĩ. Khi bác sĩ cho đơn thuốc, phải dùng đúng thuốc theo đơn. Khôngđược tự ý dùng thêm thuốc khi chưa hỏi ý kiến của bác sĩ điều trị. - Khi đang dùng thuốc, nếu thấy có những rối loạn, những phản ứng bấtthường, không nên tự ý bỏ, ngưng thuốc hoặc thay thế thuốc khác, mà nên trở lạikhám bác sĩ đã chỉ định thuốc kể rõ sự việc để bác sĩ cho hướng xử trí. - Đối với một số phản ứng phụ thuộc loại gây khó chịu, có thể áp dụng cácbiện pháp điều chỉnh sinh hoạt ăn uống để khắc phục như: không làm việc đòi hỏisự tập trung tỉnh táo nếu dùng thuốc gây buồn ngủ, ăn nhiều rau cải, trái cây, uốngnhiều nước nếu thuốc gây táo bón... Có thể tham khảo ý kiến với bác sĩ, dược sĩ vềcác biện pháp khắc phục này ...