Pháp luật về hợp đồng lưu trữ tế bào gốc

Bài viết "Pháp luật về hợp đồng lưu trữ tế bào gốc" trình bày khái quát về tế bào gốc, chỉ ra các vấn đề pháp lý còn bất cập từ hợp đồng lưu trữ tế bào gốc và đưa ra kiến nghị hoàn thiện. Mời các bạn cùng tham khảo bài viết!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Pháp luật về hợp đồng lưu trữ tế bào gốc TẠP CHÍ PHÁP LUẬT VÀ THỰC TIỄN - SỐ 53/2022 PHÁP LUẬT VỀ HỢP ĐỒNG LƢU TRỮ TẾ BÀO GỐC TRẦN NGỌC TUẤN Tóm tắt: Tính ứng dụng quan trọng Abstract: The critical application of của tế bào gốc ngày càng trở thành xu thế stem cells is increasingly becoming the trend của việc bảo vệ sức khỏe tối ưu. Tuy nhiên, of optimal health protection. However, legal các vấn đề pháp lý liên quan đến tế bào issues related to stem cells, especially stem gốc, đặc biệt là hợp đồng lưu trữ tế bào gốc cell storage contracts, have not been taken vẫn chưa thực sự được quan tâm, trong khi care of, while the contract terms are thực tế, các điều khoản của hợp đồng nhìn generally quite content that needs to be chung đặt ra khá nhiều nội dung cần phải considered in detail. The article presents an được xem xét chi tiết. Bài viết trình bày overview of stem cells, points out the legal khái quát về tế bào gốc, chỉ ra các vấn đề problems arising from the stem cell storage pháp lý còn bất cập từ hợp đồng lưu trữ tế contract, and makes recommendations for bào gốc và đưa ra kiến nghị hoàn thiện. improvement. Từ khóa: bồi thường thiệt hại, hợp Keywords: damages, moral rights, đồng theo mẫu, quyền nhân thân, tế bào standard form contracts, stem cells. gốc. 1. Dẫn nhập Ngân hàng thương mại về tế bào gốc đã nổi lên như một trong những dịch vụ sinh lợi nhất trong một thị trường mới nổi về các sản phẩm và dịch vụ công nghệ sinh học. Trong đó, việc lưu trữ tế bào gốc, mối quan hệ giữa bên sử dụng dịch vụ lưu trữ và các dịch vụ ngân hàng lưu trữ được điều chỉnh chủ yếu thông qua các thỏa thuận hợp đồng. Ngân hàng tế bào gốc cá nhân tận dụng tiềm năng của các nhà khoa học tế bào gốc để phát triển các liệu pháp cá nhân hóa cho nhiều loại bệnh. Các thử nghiệm lâm sàng đang được tiến hành để điều tra việc cấy ghép tế bào gốc tự thân (hoặc cấy ghép bằng cách sử dụng tế bào của chính bệnh nhân) nhằm vào một loạt các tình trạng, bao gồm ung thư, bại não, tiểu đường loại 1, bệnh tim, đột quỵ và tổn thương tủy sống... Ngược lại với toàn bộ nội tạng cấy ghép, trong đó, ví dụ, một quả thận ốm yếu được thay thế bằng một quả thận khỏe mạnh được hiến tặng, các liệu pháp tế bào gốc tự thân nhằm mục đích kích hoạt các tế bào hiện có để thay thế mô bị tổn thương hoặc để cấy ghép các tế bào khỏe mạnh từ cơ thể của chính mình hoặc của một người thân có gen các mô bị bệnh để một cơ quan khỏe mạnh có thể được “tái sinh” thay vì bị thay thế1.  NCS., Trường Đại học Sài Gòn; Email: tntuan@sgu.edu.vn. • Ghi chú: Tải bài viết toàn văn tại địa chỉ: http://tapchi.hul.edu.vn. 1 Maria Fannin (2011), Personal stem cell banking and the problem with property, Social & Cultural Geography, Taylor & Francis, p.341. 96 TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT, ĐẠI HỌC HUẾ Chính vì vai trò kỳ diệu của tế bào gốc trong việc chữa các loại bệnh nguy hiểm, nên nhu cầu thực hiện việc lưu trữ tế bào gốc của người dân ngày càng tăng cao, nó được xem như là một gói “bảo hiểm sinh học” cho bản thân người sử dụng dịch vụ lưu trữ và gia đình họ trong tương lại. Tuy nhiên, các hợp đồng lưu trữ tế bào gốc hiện nay chủ yếu tập trung vào các yếu tố sinh học, bảo quản mà bỏ quên đi nhiều vấn đề pháp lý quan trọng liên quan đến yếu tố nhân thân và đạo đức y khoa. Việc lưu trữ tế bào gốc được xét đến trong thời gian tương đối dài, do đó, tính chất pháp lý “bền vững” của các quy định là đòi hỏi vô cùng cần thiết. Chính vấn đề này đã đặt ra nhiều yêu cầu trong việc điều chỉnh hợp đồng lưu trữ tế bào gốc trên thực tế. 2. Khái quát về tế bào gốc Vào những năm 1970, khái niệm tế bào gốc được phát triển để mô tả một quần thể tế bào đặc biệt phân chia để bổ sung một quần thể tế bào đã biệt hóa nhưng không tự biệt hóa. Biệt hóa tế bào gốc là hoạt động làm biến đổi từ tế bào chưa có chức năng chuyên biệt thành tế bào chuyên biệt chức năng. Theo thời gian, định nghĩa về tế bào gốc đã phát triển2. Ngày nay, tế bào gốc thường được coi là tế bào chưa biệt hóa có khả năng tự đổi mới và tạo ra các tế bào biệt hóa như thế hệ con cháu3. Điều này có nghĩa rằng, sẽ có nhiều loại tế bào gốc khác nhau dựa trên khả năng tự đổi mới trong thời gian dài hoặc ngắn hạn và số lượng các loại tế bào khác nhau mà chúng tạo ra. Sự hiện diện của tế bào gốc đã được xác minh trong hầu hết các mô của cơ thể, mặc dù một số mô như tuyến tụy có thể không chứa tế bào gốc4. Tế bào gốc có tiềm năng tự đổi mới đáng kể. Chúng có thể phát triển thành nhiều loại tế bào khác nhau trong cơ thể trong thời kỳ đầu sống và tăng trưởng. Tế bào gốc khác với các tế bào khác trong cơ thể ở ba điểm: Chúng có thể phân chia và tự đổi mới trong một thời gian dài, không được chuyên biệt hóa nên không thể thực hiện các chức năng cụ thể trong cơ thể, có tiềm năng trở thành các tế bào chuyên biệt, chẳng hạn như tế bào cơ, tế bào máu và tế bào não5. Tế bào tiền thân chính xác là những tế bào biệt hóa thành các loại tế bào chức năng sau một thời gian nhân lên hữu hạn. Chúng bao gồm các tế bào khuếch đại chuyển tiếp phát sinh từ tế bào gốc và cả các tế bào của phôi và của cá thể đang phát triển được định sẵn để biệt hóa sau một thời gian nhất định. 2 Watt FM & Driskell RR (2010), The therapeutic potential of stem cells, Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci 365(1537):155–163. 3 Weissman IL (2000), Stem cells: units of development, units of regeneration, and units in evolution, Cell 100(1):157– 168. 4 Dor Y, Brown J, Martinez OI, & Melton DA (2004), Adult pancreatic beta-cells are formed by self-duplication rather than stem-cell differentiation, ...