Phát triển ngành thủy sản ở tỉnh Phú Yên theo hướng bền vững

Nghiên cứu, phân tích, đánh giá thực trạng, tìm ra một số hạn chế và đề ra các giải pháp nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng, hướng ngành thuỷ sản của tỉnh Phú Yên phát triển bền vững trong thời gian tới là vô cùng cần thiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phát triển ngành thủy sản ở tỉnh Phú Yên theo hướng bền vững 28 Nguyễn Hữu Tuấn Phát triển ngành thủy sản ở tỉnh Phú Yên theo hướng bền vững Nguyễn Hữu Tuấn Học viện Chính trị khu vực III Email liên hệ: nguyenhuutuanhv@gmail.com Tóm tắt: Phú Yên là một tỉnh ven biển thuộc vùng Duyên hải miền Trung, có điều kiện tự nhiên thuận lợi để phát triển ngành thủy sản (nuôi trồng, khai thác, chế biến thủy sản). Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện ngành thủy sản của tỉnh đang gặp nhiều khó khăn, thách thức như biến đổi khí hậu, nước biển dâng, các hiểm họa của thiên tai; nguồn lợi thủy sản ngày càng suy giảm; rào cản kỹ thuật về chất lượng, vệ sinh, an toàn thực phẩm, môi trường,... yêu cầu ngày một cao. Vì vậy, phát triển ngành thủy sản bền vững ở tỉnh Phú Yên cần phải có các giải pháp phù hợp nhằm đảm bảo hài hòa vừa phát triển kinh tế, xã hội, vừa bảo vệ môi trường sinh thái, gắn với bảo vệ an ninh, chủ quyền biển đảo là vấn đề cần thiết trong giai đoạn hiện nay. Từ khóa: thủy sản, khai thác, nuôi trồng, chế biến, phát triển bền vững, tỉnh Phú Yên To develop the fisheries sector in Phu Yen province in the orientation of sustainability Abstract: Phu Yen is a coastal province in the Central Coast region, with favorable natural conditions for the development of the fisheries sector (aquaculture, fishing and processing). However, in the process of implementing the fisheries sector of the province is facing many difficulties and challenges such as climate change, sea level rise, hazards of natural disasters, decreasing fishery resources, and stricter technical barriers on quality, hygiene, food safety, and environment. Therefore, the sustainable development of the fisheries sector in Phu Yen province needs to have appropriate solutions to ensure harmonious socio-economic development, environmental protection, and security protection. Sea and island sovereignty is also a necessary issue in the current period. Keywords: fisheries, exploitation, farming, processing, sustainable development, Phu Yen province Ngày nhận bài: 03/03/2020 Ngày duyệt đăng: 20/09/2020 1. Đặt vấn đề Ở Việt Nam, ngành thủy sản là một nghề nghiệp truyền thống từ lâu đời của các cộng đồng ngư dân ven biển. Trong đó, hoạt động thủy sản là bao gồm các hoạt động bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản; nuôi trồng thủy sản; khai thác thủy sản; chế biến, mua, bán, xuất khẩu, nhập khẩu thủy sản (Luật thủy sản, 2019, tr.3). Hội nghị lần thứ tám Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII, Đảng Cộng sản Việt Nam tiếp tục đưa ra một số chủ trương lớn về phát triển kinh tế biển theo hướng bền vững, trong đó ngành thủy sản được xem là một trong những khâu đột phá, cụ thể là: “Thúc đẩy các hoạt động nuôi trồng, khai thác hải sản Tạp chí Khoa học xã hội miền Trung, Số 05 (67) - 2020 29 bền vững, tăng cường bảo vệ tái sinh nguồn lợi hải sản, nghiêm cấm các hoạt động khai thác mang tính tận diệt. Hiện đại hóa công tác quản lý nghề cá trên biển; đẩy mạnh liên kết sản xuất theo hình thức tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã...; Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ tiên tiến trong nuôi trồng, khai thác, bảo quản, chế biến hải sản, tạo ra các sản phẩm chủ lực, có chất lượng, giá trị kinh tế cao, đáp ứng nhu cầu của thị trường” (Đảng cộng sản Việt Nam, 2018, tr.90). Phú Yên là tỉnh thuộc vùng Duyên hải Nam Trung Bộ, có bờ biển dài khoảng 189 km, diện tích và vùng đặc quyền kinh tế trên 34.000 km2, ven bờ biển có 16 hòn đảo lớn nhỏ là nơi sinh trưởng, phát triển của các loài hải sản, san hô. Theo điều tra, khảo sát vùng biển miền Trung nói chung có khoảng 500 loài cá, 35 loài tôm và 15 loài mực, với trữ lượng cá khoảng 46.000 tấn và khả năng khai thác được khoảng 35.000 tấn có giá trị kinh tế cao (Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Phú Yên, 2017, tr.15). Giai đoạn 2015 - 2019, ngành thủy sản tỉnh Phú đã phát triển theo hướng gia tăng sản lượng và giá trị, cụ thể năm 2019 sản lượng thủy sản đạt được 74.972 tấn (tăng lên 19.580 tấn so với năm 2015), giá trị thu được 4.068 tỷ đồng, tăng lên 747 tỷ đồng so với năm 2015) [bảng 1, bảng 2]. Tuy nhiên, kết quả đạt được của ngành thủy sản tỉnh Phú Yên chưa tương xứng với tiềm năng vốn có, đang còn một số hạn chế trong quá trình phát triển như: số lượng tàu thuyền công suất nhỏ, hiện tượng khai thác ven bờ, đánh bắt diện cấm vẫn còn diễn ra, thiếu cơ sở hậu cần dịch vụ nghề cá; công tác quy hoạch, chuyển đổi cơ cấu sản xuất còn chậm, hạ tầng cơ sở nuôi trồng thuỷ sản chưa được đầu tư đúng mức; quy mô, cơ cấu, chất lượng chế biến và thương mại thủy sản vẫn còn nhỏ lẻ, phân tán... Vì vậy, việc nghiên cứu, phân tích, đánh giá thực trạng, tìm ra một số hạn chế và đề ra các giải pháp nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng, hướng ngành thuỷ sản của tỉnh Phú Yên phát triển bền vững trong thời gian tới là vô cùng cần thiết. 2. Thực trạng phát triển ngành thủy sản của tỉnh Phú Yên 2.1. Lĩnh vực nuôi trồng thủy sản Phú Yên là tỉnh với nhiều hòn đảo, có 3 vùng sinh thái nước lợ với tổng diện tích tự nhiên khoảng 21.000 ha, trong đó vùng bãi triều có khả năng nuôi tôm nước lợ, diện tích khoảng 2.738 ha. Bảng 1 cho thấy, diện tích nuôi trồng thủy sản trên địa bàn tỉnh Phú Yên có xu hướng giảm song sản lượng và giá trị lại tăng lên tương ứng. Năm 2019, tỉnh Phú Yên đã đưa vào sử dụng 2.650 ha nuôi trồng thủy sản, tập trung ở các đầm, vịnh với hình thức nuôi bằng lồng bè là chủ yếu, đạt khoảng 126.412 lồng bè (trong đó, tôm hùm thịt 84.246 lồng, tôm hùm 34.782 lồng, cá biển 7.384 lồng). Sản lượng thu được giai đoạn này cũng tăng lên tương ứng, năm 2019 đạt 12.566 tấn, tăng 7% so với năm 2018 (tôm thẻ chân trắng đạt 8.578 tấn, tôm sú đạt 272 tấn, tôm hùm đạt 830 tấn, cá biển 548 tấn, c ...