Phòng và chữa bệnh ung thư bằng các hoạt chất tự nhiên: Phần 1

"Các hoạt chất tự nhiên phòng chữa bệnh ung thư": Phần 1 trình bày các nội dung chính sau: Một số hiểu biết mới nhất về ung thư: Thành tựu Nobel, phân tử cylin và enzym kinase phụ thuộc cyclin, gen ung thư (oncogen) và gen áp chế ung thư, các tác nhân gây ung thư, các phương pháp chẩn đoán phòng và điều trị ung thư hiện nay, cơ chế hoạt động của các hoạt chất tự nhiên trong phòng và chữa bệnh ung thư,... Mời các bạn cùng tham khảo để nắm nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phòng và chữa bệnh ung thư bằng các hoạt chất tự nhiên: Phần 1GS.TSKH. ĐÁI DUY BAN - VIỆN CÔNG NGHỆ SINH HỌCTS. NGUYỄN HỮU NGHĨA - VIỆN Y HỌC PHÓNG XẠ VÀ u BƯỚU QUAN ĐỘICÁC HOẠT CHẤT T ự NHIÊN PHÒNG CHỮA BỆNH UNG THƯ NHÀ XUẤT BẢN Y HỌC HÀ N Ộ I- 2 0 0 8 Chương 1 MỘT SỐ HIỂU BIẾT MỚI NHẤT VẼ UNG THƯ THÀNH TỰU NOBEL PHÂN TỬCYCLIN VÀ ENZYM KINASE PHỤ THUỘC CYCLIN1. GIẢI NOBEL Y HỌC M ỏ RA HƯỚNG CHAN đ o á n sớm vàĐIỂU TRỊ UNG THƯ TRONG TƯONG LAI P h á t m inh của ba n h à khoa học được giải thưởng Nobel Yhọc năm 2001 thuộc ba phòng th í nghiệm khác n h au đã p h áthiện ra các gen và các p h ân tử protein kiểm tra chu kỳ phânchia tế bào và nhữ ng th a y đổi của ung th ư ác tính. Trước tiên là n h à khoa học người Mỹ, Leland H artw ell,năm nay 63 tuổi - Giám đốc tru n g tâm nghiên cứu ung th ư ởbang S eatle - Hoa Kỳ. Ông đã nghiên cứu chu kỳ phân chia tếbào nhữ ng năm 1960 bằng phương pháp di tru y ền học trênnấm Saccharom yces cerevisiae. Cho đến năm 1971 ông đãp h ân lập được ở các tế bào nấm men hơn 100 gen kiểm soát ởchu kỳ p h ân chia tế bào, đó là các gen CDC, trong đó đặc biệtgen CDC - 28 kiểm soát ở biên đạo bước sang pha G l - mở đầucho sự sinh tổng hợp n h ân đôi các ADN trê n nhiễm sắc thế. Tiếp theo là n h à khoa học người Anh tên là P au l N urse, 53tuổi, là tổng G iám đốc Quỹ nghiên cứu ung th ư của Hoàng giaAnh, ông đã nghiên cứu trong phòng th í nghiệm kiểm tra chukỳ tê bào vào những năm 1970 trên loại nấm menSchizzosaccharomyces pombe và p h á t hiện ra gen CDC - 2,kiểm soát sự p h ân chia tế bào chuyển từ giai đoạn G2 sang M, 3tức là giai đoạn p h ân chia tế bào. N ăm 1976 ông p h ân lập đượcmột gen tương ứng ở t ế bào người, gen này m ã hoá cho cácprotein trong đại gia đìn h của các enzym cyclin - dependent -kinase (CKD) và gọi là enzym CDK - 1. Các enzym này đượchoạt hoá hay ức ch ế bởi việc gắn thêm vào gốic p h o sp h at hayloại bỏ gốíc này đi. Cuối cùng là Tim othy H u n t, 58 tuổi, làm việc ở phòng th ínghiệm kiểm tra chu kỳ tế bào tạ i H oàng gia Anh. Ông đãnghiên cứu trê n nhím biển và khám phá ra các p h ân tử cyclinđiều hoà hoạt tín h của các enzym CDK vào đầu nhữngnăm l980. Các p h ân tử này gắn vào CDK và n h ận m ặ t các protein đểphosphorin hoá. Khi các protein tham gia quá trìn h p h ân chiatế bào được phosphorin hoá th ì đẩy tế bào đi vào chu kỳ p h ânchia một cách bình thường. N hư vậy là sau n hiều năm nghiên cứu cả ba n h à Khoa họcđã có công làm sáng tỏ chu kỳ p h ân chia tề bào. M ột khi có lỗitrong các gen nói trê n th ì sự kiểm soát chu kỳ p h ân chia tế bàobình thường sẽ không thực hiện được và d ẫn đến rối loạn, sinhung thư. N hững p h á t m inh này sẽ giúp chẩn đoán sớm khôi utrê n người cũng như đề ra những nguyên tắc mới trong tìmkiếm các thuốc chữa trị bệnh ung thư. Công trìn h quan trọ n g và tiên phong này đã được Hội đồngNobel của H oàng gia Thuỵ Điển tặ n g giải thưởng Nobel Y họccho cả ba n hà khoa học nói trê n vào th á n g 10 năm 2001 với sôtiền gần 1 triệu đô la Mỹ.2. CYCLIN VÀ ENZYM “KINASE PHỤ THUỘC CYCLIN CDK” Chính công trìn h được giải Nobel Y học nói trê n mỏ ra mộttra n g mới, hiểu tường tậ n hơn sự tá i sinh tế bào thông qua cácphân tử cyclin và enzym CDK.4 Dưới đây là m ột số đặc điểm và cơ chế h o ạt động của cácp h ân tử này tro n g cơ th ể sông. 1. Cyclin bao gồm n hiều các protein được tổng hợp và thoáihoá trong mỗi chu kỳ p h ân chia tế bào. 2. Sở dĩ gọi là cyclin vì hàm lượng của chúng th a y đổi trongchu kỳ p h ân chia t ế bào (cyclin - có nghĩa là ch ất h o ạt độngtrong một chu kỳ). 3. Cyclin có m ặ t trong tấ t cả các tế bào n h ân chuẩn nhưnấm m en, thự c vật, động v ật và người. 4. ở các loại khác n h a u có các p h ân tử cyclin khác nhau. 5. Ở người có tối 10 p h ân tử cyclin khác n h au và chia làm 2nhóm: Cyclin G l và Cyclin M. 6. Cyclin làm hoạt hoá enzym Kinase phụ thuộc cyclinCDK”. Khi làm chức ph ận p h ân tử cyclin gắn với phân tử enzymCDK, điều hoà hoạt tín h của enzym này ‘để làm nhiệm vụphosphorin hoá các protein khác th am gia vào quá trìn h phânchia tế bào như đưa tế bào đi vào pha G l của chu kỳ để tăngsinh đôi ADN hay đi vào pha M để tách ra th à n h hai tế bào. 7. Cyclin khác n h au h o ạt hoá các enzym CDK khác n h auvà như vậy làm phosphorin hoá n hiều p rotein khác n h au như:p rotein dạng histon, protein p. 53; protein chuỗi nhẹ myosinv.v... 8. S au khi h o ạt hoá xong th ì cyclin thoái hoá. Sự thoái hoácyclin là biểu hiện của cơ th ể điều hoà của sự p h ân chia tế bàohay nói cách khác là biểu hiện sự kiểm tra chu kỳ tá i sinh nàyđảm bảo cho sự h o ạt động bình thường của các tế bào.3. CYCLIN - Sự KIỂM TRA CHU KỲ PHÂN CHIA TẾ BÀO Chu kỳ p h ân chia c ...