Phương pháp xét nghiệm nước tiểu

Trên lâm sàng người ta sử dụng nước tiểu trong rất nhiều mục đích khác nhau. Với mỗi mục đích, sẽ có các xét nghiệm khác nhau. "Phương pháp xét nghiệm nước tiểu" giới thiệu một số xét nghiệm: tổng phân tích nước tiểu, xét nghiệm hóa sinh nước tiểu và các chỉ số trong xét nghiệm nước tiểu. Mời bạn đọc cùng tham khảo thêm chi tiết tài liệu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phương pháp xét nghiệm nước tiểuXét nghiệm nước tiểuTrên lâm sàng người ta sử dụng nước tiểu trong rất nhiều mục đíchkhác nhau. Với mỗi mục đích, sẽ có các xét nghiệm khác nhau. Ở đâygiới thiệu một số xét nghiệm chính.Ảnh minh họa.Tổng phân tích nước tiểu: Đây là xét nghiệm thường sử dụng nhất vì nó cóthể trả lời sơ bộ cho bác sĩ lâm sàng biết tình trạng nước tiểu của bệnh nhân,qua đó phản ánh phần nào chức năng đường tiết niệu và chuyển hóa trong cơthể.Lấy nước tiểu giữa dòng làm xét nghiệm. Một que thử (dipstick) được nhúngvào nước tiểu rồi cho chạy qua máy 10 thông số, kết quả trả về bao gồm: pH: pH nước tiểu  SG: tỉ trọng nước tiểu  ERY: số lượng hồng cầu  LEU: số lượng bạch cầu  PRO: protein  GLU: glucose  BIL: bilirubin  UBG: urobilinogen  NIT: nitrite  KET: ketone  Soi cặn nước tiểu: Nước tiểu giữa dòng được lấy li tâm. Qua soi dưới kínhhiển vi, người ta có thể phát hiện và đếm số lượng hồng cầu, bạch cầu haytrụ niệu.Vi sinh: Có thể nhuộm soi cặn li tâm dưới kính hiển vi phát hiện vi khuẩn,hoặc nuôi cấy định danh và làm kháng sinh đồ.Các xét nghiệm hóa sinh nước tiểu:1. Protein niệu 24h: Nước tiểu được lấy trong vòng 24h (thường từ 8h sánghôm trước đến 8h sáng hôm sau), giữ trong chai sẫm màu để ở góc tối, chochất bảo quản (HCl). Mẫu nước tiểu được lấy để định lượng nồng độprotein, gọi là nồng độ protein niệu (g/L). Đo thể tích nước tiểu 24h (L/24h).Ta có: Protein niệu 24h (g/24h) = [pro niệu] x thể tích nước tiểu 24h.2. beta-hCG: Có 2 loại xét nghiệm là định tính và định lượng. Xét nghiệmđịnh tính thường làm nhanh tại các phòng khám cấp cứu và sản phụ khoa, sửdụng que thử (Quickstick, Dipstick) để phát hiện dương tính. Xét nghiệmđịnh lượng thì phải lấy mẫu nước tiểu giữa dòng để định lượng nồng độhormone trong nước tiểu.3. Điện giải niệu: Định lượng nồng độ các ion Na+, K+, Cl-, Ca2+ ... trongnước tiểu.Ngoài ra, tùy từng mục đích mà người ta làm những xét nghiệm khác nhauvới nước tiểu, ví dụ như tìm protein Bence-Jones, tìm porphyrin và các dẫnxuất của chúng, tìm myoglobin, tìm hemoglobin ...Các chỉ số trong xét nghiệm nước tiểu:Leukocytes (LEU ca): tế bào bạch cầu- bình thường âm tính;- chỉ số cho phép: 10-25 Leu/UL.- Khi nước tiểu có chứa bạch cầu, thai phụ có thể đang bị nhiễm khuẩn hoặcnấm (có giá trị gợi ý nhiễm trùng tiểu chứ không khằng định được). Trongquá trình chống lại các vi khuẩn xâm nhập, một số hồng cầu đã chết và tháira đường tiểu. bạn cần xét nghiệm nitrite để xác định vi khuẩn gây viêmnhiễm.Nitrate (NIT): thường dùng để chỉ tình trạng nhiễm trùng đường tiểu. - bìnhthường âm tính.- chỉ số cho phép: 0.05-0.1 mg/dL.- Vi khuẩn gây nhiễm trùng đường niệu tạo ra 1 loại enzyme có thể chuyểnnitrate niệu ra thành nitrite. Do đó nếu như tìm thấy nitrite trong nước tiểucó nghĩa là có nhiễm trùng đường niệu. Nếu dương tính là có nhiễm trùngnhất là loại E. Coli.Urobilinogen (UBG)- dấu hiệu cho thấy có bệnh lý ở gan hay túi mật- bình thường không có- Chỉ số cho phép: 0.2-1.0 mg/dL hoặc 3.5-17 mmol/L- đây là sản phẩm được tạo thành từ sự thoái hóa của bilirubin. Nó cũngđược thải ra ngoài cơ thể theo phân. Chỉ có một lượng nhỏ urobilinogen cótrong nước tiểu. Urobilinogen có trong nước tiểu có thể là dấu hiệu của bệnhvề gan (xơ gan, viêm gan) làm dòng chảy của dịch mật từ túi mật bị nghẽn.Billirubin (BIL)- dấu hiệu cho thấy có bệnh lý ở gan hay túi mật- bình thường không có- Chỉ số cho phép: 0.4-0.8 mg/dL hoặc 6.8-13.6 mmol/L- đây là sản phẩm được tạo thành từ sự thoái hóa của hồng cầu. Nó đi ra khỏicơ thể qua phân. Billirubin bình thường không có trong nước tiểu. Nếu nhưbillirubin xuất hiện trong nước tiểu nghĩa là gan đang bị tổn thương hoặcdòng chảy của mật từ túi mật bị nghẽn.Protein (pro): đạm- dấu hiệu cho thấy có bệnh lý ở thận, có máu trong nước tiểu hay có nhiễmtrùng- bình thường không có- chỉ số cho phép: trace (vết: không sao); 7.5-20mg/dL hoặc 0.075-0.2 g/L- Nếu xét nghiệm phát hiện trong nước tiểu chứa protein, tình trạng của thaiphụ có thể liên quan đến các chứng: thiếu nước, mẫu xét nghiệm chứa dịchnhầy, nhiễm trùng đường tiểu, tăng huyết áp, có vấn đề ở thận... Vào giaiđoạn cuối thai kì, nếu lượng protein nhiều trong nước tiểu, thai phụ có nguycơ bị tiền sản giật, nhiễm độc huyết. Nếu thai phụ phù ở mặt và tay, tănghuyết áp (h140/90mmHg), bạn cần được kiểm tra chứng tiền sản giật ngay.Ngoài ra, nếu chất albumin (một loại protein) được phát hiện trong nước tiểucũng cảnh báo thai phụ có nguy cơ nhiễm độc thai nghén hoặc mắc chứngtiểu đường.pH- đánh giá độ acid của nước tiểu- bình thường: 4,6 - 8- dùng để kiểm tra xem nước tiểu có tính chất acid hay bazơ. pH=4 có nghĩalà nước tiểu có tính acid mạnh, pH=7 là trung tính (không phải acid, cũngkhông phải bazơ) và pH=9 có nghĩa là nước tiểu có tính bazơ mạnh.Blood (BLD)- dấu hiệu cho thấy có nhiễm trùng đường tiểu, sỏi thận, hay xuất huyết từbàng quang hoặc bướu thận- bình thường không có- Chỉ số cho phép: 0.015-0.062 mg/dL hoặc 5-10 Ery/ UL- Viêm, bệnh, hoặc tổn thương thận, niệu quản, bàng quang, niệu đạo có thểlàm máu xuất hiện trong nước tiểuSpecific Gravity (SG)- đánh giá nước tiểu loãng hay cô đặc (do uống quá nhiều nước hay do thiếunước)- bình thường: 1.005 - 1.030Ketone (KET)- dấu hiệu hay gặp ở bệnh nhân tiểu đường không kiểm soát, chế độ ăn ítchất carbohydrate, nghiện rượu, nhịn ăn trong thời gian dài.- bình thường không có hoặc đôi khi có ở mức độ thấp đối với phụ nữ mangthai- chỉ số cho phép: 2.5-5 mg/dL hoặc 0.25-0.5 mmol/L- đây là chất được thải ra ở đường tiểu, cho biết thai phụ và thai nhi đangthiếu dinh dưỡng hoặc mắc chứng tiểu đường. Khi phát hiện lượng kentone,kèm theo các dấu hiện chán ăn, mệt mỏi, thai phụ nên được bác sĩ chỉ địnhtruyền dịch và dùng thuốc. Để giảm hết lượng kentone, thai phụ nên thưgiãn ...