Quá trình bổ sung nhận thức về công bằng xã hội và thực hiện công bằng xã hội ở nước ta hiện nay - Trịnh Duy Luân

Bài viết "Quá trình bổ sung nhận thức về công bằng xã hội và thực hiện công bằng xã hội ở nước ta hiện nay" trình bày khái niệm công bằng xã hội trong mối quan hệ với tăng trưởng kinh tế, quá trình nhận thức về công bằng xã hội và thực hiện công bằng xã hội ở nước ta hiện nay,... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết để nắm bắt nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quá trình bổ sung nhận thức về công bằng xã hội và thực hiện công bằng xã hội ở nước ta hiện nay - Trịnh Duy LuânXã hội học, số 4 – 2008 3 qu¸ tr×nh bæ sung nhËn thøc vÒ C«ng b»ng x· héi vµ thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi ë níc ta hiÖn nay TrÞnh Duy Lu©n C«ng b»ng x· héi lµ mét trong nh÷ng môc tiªu chiÕn lîc quan träng cña §¶ngvµ Nh©n d©n ta nh»m x©y dùng mét níc ViÖt Nam “D©n giµu níc m¹nh, x· héiC«ng b»ng, D©n chñ, V¨n minh”. CBXH còng ®· ®îc ghi trong C¬ng lÜnh 1991 cña§¶ng: Ph¬ng híng lín cña chÝnh s¸ch x· héi lµ: ph¸t huy nh©n tè con ngêi trªn c¬së b¶o ®¶m c«ng b»ng, b×nh ®¼ng vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô c«ng d©n.... V¨n kiÖn §¹ihéi §¶ng tõ §¹i héi VI ®Õn §¹i héi X ®Òu ®É ®Ò cËp, ph¸t triÓn kh¸i niÖm c«ng b»ng x·héi (CBXH) vµ c¸c nguyªn t¾c thùc hiÖn CBXH ë níc ta trong h¬n 20 n¨m qua. ë ViÖt Nam, nh÷ng thµnh tùu ph¸t triÓn kinh tÕ Ên tîng cña thêi kú §æi míicòng ®ang ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò x· héi bøc xóc nh lµ vÊn ®Ò CBXH cho mäi ngêid©n, lµm cho CBXH ngµy cµng hiÖn thùc trong ®êi sèng x· héi. V× vËy, viÖc luËn gi¶ilý luËn vµ tæng kÕt thùc tiÔn vÒ CBXH trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam hiÖn nay sÏ gãpphÇn lµm râ h¬n kh¸i niÖm nµy, còng nh viÖc thùc hiÖn CBXH trong thùc tÕ, hç trîcho c¸c qu¸ tr×nh chØ ®¹o thùc tiÔn trong lÜnh vùc ph¸t triÓn x· héi cña ®Êt níc. Bµi viÕt nµy ®Ò cËp ®Õn kh¸i niÖm CBXH trong mèi quan hÖ víi t¨ng trëngkinh tÕ, trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ cña ViÖt Nam trong 2 thËp niªn §æi míivõa qua vµ thËp niªn 2010-2020 s¾p tíi. Kh¸i niÖm CBXH ®îc xem xÐt tõ c¸c gãc ®é kh¸c nhau: triÕt häc, chÝnh trÞkinh tÕ häc, t duy ph¸t triÓn hiÖn ®¹i vµ x· héi häc vµ ®a ra mét sè khuyÕn nghÞ vÒbæ sung nhËn thøc vÒ CBXH vµ kÕt hîp TTKT víi thùc hiÖn CBXH trong C¬ng lÜnh1991 c¸c vµ v¨n kiÖn chÝnh trÞ cña §¶ng vµ Nhµ níc ta. 1. Quan niÖm cña chñ nghÜa M¸c vÒ c«ng b»ng x· héi trong lÞch sö vµ trong chñnghÜa x· héi. Tõ tiÕp cËn triÕt häc M¸c-xÝt, CBXH lµ mét kh¸i niÖm mang tÝnh lÞch sö cô thÓ,®îc xem xÐt th«ng qua néi dung cña c¸c nguyªn t¾c ph©n phèi chñ ®¹o vµ c¸c quanhÖ trao ®æi trong mçi h×nh th¸i KT-XH kÕ tiÕp nhau trong lÞch sö, trong ®ã cã nh÷ng®Æc trng cña CBXH trong CNXH. Trong CNTB, khi nÒn s¶n xuÊt hµng hãa xuÊt hiÖn th× kh¸i niÖm CBXH ®îcx¸c ®Þnh th«ng qua quan hÖ trao ®æi theo nguyªn t¾c ngang gi¸. Tuy nhiªn, trªn thùc Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn4 Qu¸ tr×nh bæ sung nhËn thøc vÒ c«ng b»ng x· héi...tÕ, trong sù trao ®æi ngang gi¸ nµy, ngêi c«ng nh©n thùc ra chØ nhËn ®îc “tiÒn c«ngcña lao ®éng”, cßn phÇn gi¸ trÞ gia t¨ng do søc lao ®éng t¹o ra kh«ng ®îc tr¶ c«ngmµ chuyÓn thµnh lîi nhuËn cña nhµ t b¶n. §iÒu nµy ®· lµm cho quan hÖ trao ®æingang gi¸ ®ã kh«ng thÓ ®îc coi lµ c«ng b»ng. §ã chÝnh lµ b¶n chÊt bÊt c«ng cña chÕ®é ph©n phèi t b¶n chñ nghÜa. Trong CNXH, ®Ó ®¶m b¶o CBXH, theo M¸c, cÇn ¸p dông nguyªn t¾c ph©n phèitheo lao ®éng. MÆt kh¸c, M¸c còng chØ râ r»ng trong ®iÒu kiÖn cña chñ nghÜa x· héi,sù ph©n phèi c«ng b»ng ®ã ch¼ng nh÷ng cha lo¹i trõ ®îc, mµ vÉn cßn hµm chøatrong nã sù chÊp nhËn mét t×nh tr¹ng bÊt b×nh ®¼ng nhÊt ®Þnh gi÷a c¸c thµnh viªncña x· héi. §ã võa lµ u viÖt, võa lµ thiÕu sãt cña nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao®éng - mét thiÕu sãt kh«ng thÓ tr¸nh khái trong giai ®o¹n ®Çu cña x· héi céng s¶nchñ nghÜa. 2. Thùc hiÖn C«ng b»ng x· héi trong 3 m« h×nh kinh tÕ NhiÒu h×nh thøc CBXH ®· ®îc thùc hiÖn trong lÞch sö hiÖn ®¹i, mµ tiªu biÓulµ 3 h×nh thøc g¾n víi 3 m« h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. Thø nhÊt, CBXH trong m« h×nh kinh tÕ thÞ trêng x· héi VÝ dô ®iÓn h×nh cña h×nh thøc nµy lµ m« h×nh Nhµ níc phóc lîi Thôy §iÓn do§¶ng X· héi - D©n chñ cÇm quyÒn thùc hiÖn trong nhiÒu thËp kû. VÒ c¬ b¶n, Nhµníc nµy ®· thi hµnh chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt thu nhËp cña c¸c tÇng líp d©n c th«ngqua viÖc ®¸nh thuÕ lòy tiÕn ®Ó cã nguån chi ë møc cao nhÊt cho ph¸t triÓn gi¸o dôc,y tÕ, thùc hiÖn c¸c chÕ ®é trî cÊp cho bµ mÑ, trÎ em, ngêi giµ, ngêi tµn tËt, ngêithÊt nghiÖp… Tuy nhiªn, trong bèi c¶nh toµn cÇu hãa vµ c¹nh tranh kinh tÕ ngµy cµng gayg¾t, c¸c chÝnh s¸ch phóc lîi x· héi réng r·i nµy ®· khiÕn kinh tÕ Thôy §iÓn dÇn dÇnr¬i vµo tr× trÖ vµo ®Çu nh÷ng n¨m 1980 khiÕn §¶ng cÇm quyÒn ph¶i cã nh÷ng ®iÒuchØnh b»ng c¸ch c¾t gi¶m møc chi cho trî cÊp thÊt nghiÖp, trî cÊp cho trÎ em, trî cÊpcho ngêi tµn tËt vµ mét sè kho¶n phóc lîi x· héi kh¸c. Thø hai, CBXH trong m« h×nh kinh tÕ thÞ trêng tù do §ã lµ m« h×nh do c¸c nhµ kinh tÕ häc theo chñ nghÜa tù do míi (neoliberalism)t¹o ra víi ph¬ng ch©m: “thÞ trêng nhiÒu h¬n, nhµ níc Ýt h¬n”. Nã cè g¾ng thu hÑpkhu vùc së h÷u nhµ níc, ®Èy m¹nh t nh©n hãa, tr¸nh sù can thiÖp cña nhµ nícvµo kinh doanh, gi¶m chi tõ ng©n s¸ch cho c¸c quü phóc lîi x· héi, gi¶m thuÕ ®èi víinh÷ng ngêi cã thu nhËp cao còng nh c¸c c«ng ty t b¶n, vµ xoa dÞu quÇn chóng ...