Quan điểm của Talcott Parsons về cấu trúc vai xã hội và vận dụng vào nghiên cứu cấu trúc xã hội của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý

Quan điểm của Talcott Parsons về cấu trúc vai xã hội và vận dụng vào nghiên cứu cấu trúc xã hội của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý trình bày nội dung về: Quan điểm của Talcott Parsons về cấu trúc vai xã hội; Vận dụng vào nghiên cứu cấu trúc xã hội của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý,...Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quan điểm của Talcott Parsons về cấu trúc vai xã hội và vận dụng vào nghiên cứu cấu trúc xã hội của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lýQuan điểm của Talcott Parsons về cấu trúc vai xã hộivà vận dụng vào nghiên cứu cấu trúc xã hộicủa đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý§Æng ThÞ Minh Lý(*)Tãm t¾t: Trong nghiªn cøu x· héi häc, cÊu tróc x· héi lu«n lµ kh¸i niÖm trung t©mcña nhiÒu lý thuyÕt x· héi häc. Nghiªn cøu cÊu tróc x· héi gióp chóng ta hiÓu ®−îcc¸c thµnh phÇn cÊu tróc x· héi, hiÓu râ vai trß, chøc n¨ng cña mçi thµnh phÇn ®ãtrong cÊu tróc ®Ó ®¶m b¶o tÝnh hÖ thèng cña cÊu tróc vµ nghiªn cøu ®éng lùc ph¸ttriÓn x· héi. Bµi viÕt tr×nh bµy quan ®iÓm vÒ cÊu tróc vai x· héi cña Talcott Parsons(1902-1979) - nhµ x· héi häc ng−êi Mü tiªu biÓu cho chñ thuyÕt nµy, tõ ph−¬ngph¸p tiÕp cËn cña hÖ thèng x· héi. Lý thuyÕt hÖ thèng x· héi vÒ cÊu tróc vai cñaParsons ®· t¹o nªn nh÷ng nÊc thang trong ph¸t triÓn lý thuyÕt vÒ vÞ thÕ vµ vai trß.VËn dông c¸ch tiÕp cËn hÖ thèng vµo nghiªn cøu cÊu tróc x· héi cña ®éi ngò c¸n bél·nh ®¹o, qu¶n lý, bµi viÕt ph©n tÝch c¸c vai trß trong mèi quan hÖ víi cÊu tróc chøc n¨ng cña ®éi ngò c¸n bé.Tõ khãa: X· héi häc, Talcott Parsons, CÊu tróc x· héi, L·nh ®¹o, Qu¶n lý, Vai trßx· héi1. Quan ®iÓm cña Talcott Parsons vÒ cÊu tróc vaix· héiQuan ®iÓm vÒ cÊu tróc vai x· héicña Talcott Parsons ®−îc ph¸c häa vµkiÓm chøng qua ph©n tÝch tr−êng hîpthùc hµnh y tÕ trong cuèn s¸ch HÖthèng x· héi xuÊt b¶n n¨m 1951. Víiquan ®iÓm nµy, Talcott Parsons xem xÐtsù tham gia cña mçi mét nh©n vËt tronghÖ thèng x· héi trªn hai ph−¬ngdiÖn.(*)Thø nhÊt, ë ph−¬ng diÖn vÞ trÝ tøclµ mÆt tÜnh t¹i: ®ã lµ n¬i nh©n vËt ®Þnh(*)Ths., §¹i häc Vinh; Email: minhlydhv@gmai.com.vÞ vÞ trÝ cña m×nh trong mèi liªn hÖ víic¸c c¸ nh©n kh¸c trong hÖ thèng x· héi,tøc vÞ thÕ x· héi. Hai lµ, ph−¬ng diÖnqu¸ tr×nh tøc lµ mÆt ®éng: ®ã lµ nh÷ngg× mµ nh©n vËt thùc hiÖn c¸c chøc n¨ngtrong mèi liªn hÖ víi c¸c nh©n vËt kh¸ctrong hÖ thèng x· héi, tøc lµ thùc hiÖnc¸c vai x· héi. Nh− vËy, cã thÓ hiÓu cÊutróc x· héi lµ cÊu tróc hÖ thèng c¸c vaix· héi. Talcott Parsons cho r»ng vÞ thÕvµ vai kh«ng ph¶i lµ thuéc tÝnh cña x·héi mµ lµ hai mÆt cña mçi ®¬n vÞ hÖthèng x· héi. ¤ng ®· chØ ra cÊu trócx· héi cña hÖ thèng x· héi bao gåm 4®¬n vÞ:Quan ®iÓm cña Talcott Parsons vÒ…§¬n vÞ thø nhÊt lµ hµnh ®éng x· héido mét ng−êi thùc hiÖn vµ ®−îc ®Þnhh−íng vµo mét/nhiÒu ng−êi kh¸c nh− lµkh¸ch thÓ cña hµnh ®éng.§¬n vÞ thø hai lµ tËp hîp vÞ thÕ, vaivíi t− c¸ch lµ tiÓu hÖ thèng cã tæ chøccña c¸c hµnh ®éng cña mét/nhiÒu ng−êi®ang n¾m gi÷ nh÷ng vÞ thÕ t−¬ng t¸c vµhµnh ®éng theo mét ®Þnh h−íng t−¬ngt¸c nhÊt ®Þnh.§¬n vÞ thø ba lµ b¶n th©n nh©n vËtvíi t− c¸ch lµ mét hÖ thèng cña c¸c vÞ thÕvµ c¸c vai g¾n víi hä nh− lµ mét kh¸chthÓ x· héi vµ nh− lµ t¸c gi¶ cña mét hÖthèng c¸c hµnh ®éng ®ãng vai.§¬n vÞ thø t− lµ mét tËp thÓ víi t−c¸ch võa lµ nh©n vËt, võa lµ kh¸ch thÓ.Cã thÓ nhËn thÊy r»ng, tËp hîp vÞthÕ vµ vai võa lµ hÖ thèng hµnh ®éngcña c¸ nh©n, võa lµ hÖ thèng hµnh ®éngcña tËp thÓ. V× vËy, khi nghiªn cøu cÊutróc x· héi ph¶i dùa vµo sù ph©n tÝchbèn cÊp ®é trªn cña hÖ thèng x· héi.Talcott Parsons cho r»ng, vai trß lµ mÆt®éng th¸i vµ vÞ thÕ lµ mÆt tÜnh t¹i cñamét ®¬n vÞ cña hÖ thèng x· héi, nã tr¶lêi cho c©u hái ng−êi ®ã cã vÞ trÝ nµo,ph¶i lµm g× trong mèi liªn hÖ víi ng−êikh¸c vµ trong mèi liªn hÖ víi c¶ hÖthèng x· héi (Talcott Parsons, 1952,tr.26).Ngoµi ra, Talcott Parsons cßn ®−ara mét bé khung lý luËn gåm c¸c cÆpkh¸i niÖm ®Ó nhÊn m¹nh c¸c chiÒu c¹nhtrong quan hÖ cÊu tróc vai cña hÖ thèngx· héi. C¸c cÆp kh¸i niÖm nµy ®−îc gäilµ c¸c biÕn khu«n mÉu cña néi hµm kh¸iniÖm vai hay ®Þnh h×nh vai x· héi. MçicÆp kh¸i niÖm lµ mét song ®Ò mµ mçic¸ch lùa chän sÏ t¹o ra mét ®Æc tr−ng9cña mét vai nhÊt ®Þnh (Lª Ngäc Hïng,2013, tr.114).§Æc biÖt trong cuèn s¸ch HÖ thèngx· héi, Talcott Parsons còng ®· dµnhmét ch−¬ng ®Ó ph©n tÝch thùc hµnh y tÕhiÖn ®¹i trong x· héi ngµy nay nh»mlµm râ nh÷ng luËn ®iÓm vÒ cÊu tróc vaicña hÖ thèng x· héi. Theo «ng, cÊu trócx· héi ®Æc tr−ng, ®iÓn h×nh vµ ®¬n gi¶nnhÊt cña hÖ thèng ch¨m sãc søc khoÎtrong x· héi hiÖn ®¹i lµ cÊu tróc vai x·héi gåm vai nh©n viªn y tÕ (®iÓn h×nh lµb¸c sÜ), vai ng−êi bÖnh (bÖnh nh©n) vµmèi liªn hÖ gi÷a hai vai nµy. Môc ®Ýchcña sù ph©n tÝch cÊu tróc vai nµy lµ ®Ólµm râ bé khung lý thuyÕt vÒ c¸c biÕn®Þnh h×nh vai trß trong hÖ thèng x· héi.Talcott Parsons ®· ph©n tÝch mèi quanhÖ vÒ vai gi÷a bÖnh nh©n vµ b¸c sÜ: vaicña ng−êi bÖnh ®−îc thÓ hiÖn vµ h×nhthµnh kh«ng chØ ë trong mèi quan hÖvíi b¸c sÜ (ph¶i cè g¾ng ®Ó phôc håi søckhoÎ th«ng qua viÖc hîp t¸c víi b¸c sÜ®Ó ®−îc hç trî thuèc, chuyªn m«n küthuËt trong qu¸ tr×nh ch÷a trÞ) mµ cßntrong c¸c mèi quan hÖ víi nh÷ng ng−êith©n xung quanh vµ c¶ nh÷ng ng−êi cãliªn quan; vai cña b¸c sÜ ®Þnh h−íng vµolîi Ých tËp thÓ, b¸c sÜ cã nghÜa vô vµtr¸ch nhiÖm ®Æt lîi Ých cña ng−êi bÖnhlªn trªn lîi Ých c¸ nh©n. Vai cña b¸c sÜxoay quanh tr¸ch nhiÖm c¬ b¶n cña hä, ...