Quan sát tư duy đại số của học sinh từ góc nhìn của giáo viên toán tương lai

Nghiên cứu này tập trung tìm hiểu hoạt động quan sát tư duy đại số của học sinh (HS) thông qua tiếp cận video của giáo viên toán tương lai (GVTTL) làm cơ sở để đề xuất một số định hướng nhằm hỗ trợ GVTTL học để dạy thông qua hoạt động quan sát THDH của bản thân và đồng nghiệp.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quan sát tư duy đại số của học sinh từ góc nhìn của giáo viên toán tương laiQUAN SÁT TƯ DUY ĐẠI SỐ CỦA HỌC SINH TỪ GÓC NHÌN CỦA GIÁO VIÊN TOÁN TƯƠNG LAI NGUYỄN HỮU NHANH TIẾN1,*, NGUYỄN THỊ DUYẾN2,** 1 Trường THPT Thuận Hóa 2 Khoa Toán học, Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế * Email: nguyenhuunhanhtien@gmail.com ** Email: nguyenthiduyendhsp@gmail.com Tóm tắt: Quan sát THDH là một chủ đề thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu giáo dục từ những năm 70 của thế kỷ hai mươi. Với mục đích học để dạy từ những thực hành dạy học (THDH), quan sát THDH đóng vai trò quan trọng trong các chương trình đào tạo giáo viên (GV). Sự phong phú trong kinh nghiệm dạy học tích lũy được tùy thuộc vào mức độ GV tương lai nhìn nhận và lý giải bản chất ẩn chứa bên dưới những sự kiện diễn ra trong các THDH. Nghiên cứu này tập trung tìm hiểu hoạt động quan sát tư duy đại số của học sinh (HS) thông qua tiếp cận video của giáo viên toán tương lai (GVTTL) làm cơ sở để đề xuất một số định hướng nhằm hỗ trợ GVTTL học để dạy thông qua hoạt động quan sát THDH của bản thân và đồng nghiệp. Từ khóa: Quan sát tư duy toán học, tư duy đại số, thực hành dạy học.1. MỞ ĐẦUTiếp cận lý thuyết về dạy học toán và trải nghiệm thực tế là hai hoạt động cơ bản trongchương trình đào tạo GV toán. Trong khi lý thuyết dạy học toán soi đường cho GVTTLtiến hành hoạt động THDH, các trải nghiệm thực tế hỗ trợ họ kết nối lý thuyết dạy họctoán được trang bị ở trường sư phạm và thực tế dạy học toán ở trường phổ thông. Vì thế,Manouchehri và Enderson (2003) cho rằng ngoài việc trang bị cho GVTTL hệ thống lýthuyết về dạy học, các chương trình đào tạo GV toán cần tập trung vào việc giúp GVTTLtiếp cận tầm nhìn mới về bản chất của việc dạy học hiệu quả môn toán bằng cách hỗ trợhọ phát triển những kỹ năng quan sát và phân tích cần thiết để không ngừng tìm hiểu vàphản ánh về các THDH. Trong đó, quan sát và phân tích THDH được xem là kĩ năngnghề nghiệp tiên quyết để đảm bảo cho GVTTL có thể tiếp cận với các THDH theo địnhhướng đổi mới (Sherin và van Es, 2005). Thông qua quan sát và phản ánh về các THDHđó, GVTTL có thể hình dung về một THDH hiệu quả và tự tiến hành những THDH tươngtự trong tương lai.Xu hướng sử dụng video trong đào tạo GV toán bắt đầu từ những năm 60 của thế kỷ 20kể từ khi phương pháp dạy học vi mô được đưa vào các khóa học cho sinh viên các trườngsư phạm (Koh, 2015). Mục đích của việc sử dụng tiếp cận dạy học vi mô là giúp các GVtương lai phát triển các kĩ năng dạy học thông qua việc phân tích và phản ánh về các bàihọc được ghi hình lại. Tiếp cận với video về dạy học GV tương lai sẽ được tạo cơ hội đểtiếp cận một chủ đề toán học cụ thể với tư cách là người học, sau đó họ sẽ được cung cấpTạp chí Khoa học và Giáo dục, Trường Đại học Sư phạm, Đại học HuếISSN 1859-1612, Số 02(50)/2019: tr. 48-59Ngày nhận bài: 25/10/2018; Hoàn thành phản biện: 08/11/2018; Ngày nhận đăng: 09/11/2018QUAN SÁT TƯ DUY ĐẠI SỐ CỦA HỌC SINH… 49các video dạy học về chủ đề đó. Hình thức này thường được sử dụng trong các chươngtrình gặp mặt trực tiếp hoặc trên các diễn đang thảo luận trực tuyến nhờ sự hỗ trợ của cáccông cụ đa phương tiện. Trong những năm gần đây, với sự phát triển của công nghệ trựctuyến, các nhà nghiên cứu đã tạo ra các thư viện video về dạy học để GV có thể dễ dàngtruy cập. Các công cụ phân tích video về các trích đoạn dạy học cũng được phát triển đểhỗ trợ cộng đồng GV và GV tương lai quan sát và phản ánh về hoạt động dạy học diễn ratrong các bối cảnh cụ thể.Đặc biệt trong những năm gần đây, các nhà giáo dục tập trung nghiên cứu khả năng quansát tư duy toán học của HS của GVTTL và tìm kiếm các công cụ để hỗ trợ GVTTL pháttriển kĩ năng này (Jacobs, Lamb và Philipp, 2010); Llinares và Valls; 2010; Sherin và vanEs, 2005; Star và Strickland, 2008). Tuy nhiên, ở nước ta hầu như chưa có nghiên cứunào đề cập đến chủ đề quan sát tư duy đại số của HS sau khi quan sát video dưới góc nhìncủa các GVTTL. Đây là một hướng nghiên cứu mở ra cơ hội đổi mới chương trình vàcách thức đào tạo GV trong tương lai.2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU2.1. Quá trình quan sát tư duy toán học của học sinh bằng tiếp cận video2.2.1. Tiếp cận videoSự phát triển của công nghệ thông tin và truyền thông trong những thập niên gần đây làđòn bẩy giúp giáo dục nói chung và giáo dục toán nói riêng phát triển. Sự kết nối giữ ...