Quỹ BHXH trong hệ thống tài chính ở Việt Nam

Hoạt động tài chính diễn ra rất đa dạng và phong phú ở bất kỳ lĩnh vực nào của đời sống xã hội... ở mỗi lĩnh vực hoạt động, các hoạt động tài chính có cùng một tính chất, đặc điểm, vai trò; gắn liền với một chủ thể; có những quỹ tiền tệ đặc thù được hình thành và sử dụng để đáp ứng các nhu cầu và lợi ích khác nhau của đời sống xã hội, thì ở đó hình thành một khâu tài chính độc lập. Các khâu tài chính tồn tại một cách độc lập, nhưng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quỹ BHXH trong hệ thống tài chính ở Việt Nam Quỹ BHXH trong hệ thống tài chính ở Việt Nam Nguồn: tapchibaohiemxahoi.org.vn Hoạt động tài chính diễn ra rất đa dạng và phong phú ở bất kỳ lĩnh vực nào của đời sống xã hội... ở mỗi lĩnh vực hoạt động, các hoạt động tài chính có cùng một tính chất, đặc điểm, vai trò; gắn liền với một chủ thể; có những quỹ tiền tệ đặc thù được hình thành và sử dụng để đáp ứng các nhu cầu và lợi ích khác nhau của đời sống xã hội, thì ở đó hình thành một khâu tài chính độc lập. Các khâu tài chính tồn tại một cách độc lập, nhưng giữa chúng có những mối quan hệ ràng buộc, phụ thuộc lẫn nhau trong quá trình tạo lập và sử dụng quỹ tiền tệ, do đó chúng không thể tách rời nhau mà cùng nhau hợp thành một hệ thống tài chính thống nhất của mỗi quốc gia. Hiện nay, hệ thống tài chính ở Việt Nam bao gồm các khâu tài chính sau: 1. Ngân sách Nhà nước. 2. Tài chính doanh nghiệp. 3. Bảo hiểm. 4. Tín dụng. 5. Tài chính các tổ chức xã hội và tài chính hộ gia đình. Bảo hiểm là một khâu trong hệ thống tài chính của Việt Nam. Là một dịch vụ tài chính, bảo hiểm được hình thành với mục đích bù đắp những tổn thất. Có nhiều hình thức bảo hiểm, mỗi một hình thức có một cách thức tạo lập và sử dụng quỹ cũng như tính chất bồi hoàn khác nhưng chúng có chung một mục đích là các quỹ bảo hiểm được tạo lập và sử dụng để bù đắp tổn thất cho những người tham gia bảo hiểm góp phần hạn chế những rủi ro nhằm ổn định xã hội. Theo mục đích hoạt động, hiện nay ở Việt Nam có hai loại hình bảo hiểm là bảo hiểm thương mại và BHXH. Bảo hiểm thương mại hoạt động kinh doanh với mục đích kiếm lời trên cơ sở huy động các nguồn tài lực thông qua việc thu phí bảo hiểm của những người tham gia bảo hiểm để tạo lập quỹ và sử dụng chúng để bồi thường tổn thất cho các đối tượng tham gia bảo hiểm khi xẩy ra rủi. ở Việt Nam, Bảo hiểm thương mại đang hoạt động với hai loại hình bảo hiểm là Bảo hiểm phi nhân thọ và Bảo hiểm nhân thọ. Tương ứng với mỗi loại hình bảo hiểm có rất nhiều sản phẩm khác nhau. Bảo hiểm phi nhân thọ có các sản phẩm như: bảo hiểm hàng hoá, bảo hiểm tàu, bảo hiểm xe cơ giới, bảo hiểm sức khoẻ, tai nạn, con người, bảo hiểm trách nhiệm, bảo hiểm dầu khí, hàng không, bảo hiểm hoả hoạn, kỹ thuật - tài sản. Bảo hiểm nhân thọ có các sản phẩm như: An sinh giáo dục, an khang thịnh vượng, an bình hưu trí, an hưởng hưu trí... BHXH hoạt động không vì mục đích kinh doanh tìm kiếm lợi nhuận mà phục vụ cho lợi ích xã hội, vì quyền lợi của người tham gia BHXH, BHYT. ở Việt Nam, BHXH được triển khai dưới hai hình thức là BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện. Sản phẩm của BHXH bắt buộc là trợ cấp hưu trí, tử tuất, mai táng phí, ốm đau, thai sản, nghỉ dưỡng sức phục hồi sức khoẻ, TNLĐ- BNN, khám chữa bệnh. Loại hình BHXH tự nguyện chưa được triển khai đầy đủ nên mới chỉ có một sản phẩm duy nhất là khám chữa bệnh. Quỹ BHXH là quỹ độc lập với Ngân sách nhà nước, Quỹ hoạt động theo cơ chế quản lý tài chính do Chính phủ ban hành và được quản lý tập trung thống nhất trong hệ thống BHXH Việt Nam, được thực hiện hạch toán riêng và cân đối thu chi theo từng quỹ thành phần. Theo quy định hiện hành Quỹ BHXH có ba quỹ thành phần là: Quỹ hưu trí và trợ cấp; quỹ khám, chữa bệnh bắt buộc; quỹ khám, chữa bệnh tự nguyện. Quỹ BHXH được hình thành từ các nguồn sau: 1. Đóng góp của người sử dụng lao động, người lao động tham gia BHXH, BHYT bắt buộc; 2. Nhà nước đóng và hỗ trợ để đảm bảo các chế độ BHXH đối với người lao động; 3. Nhà nước hỗ trợ, đóng BHYT đối với người nghèo và đối tượng chính sách 4. Tiền sinh lời do thực hiện các biện pháp bảo toàn và tăng trưởng Quỹ BHXH 5. Các nguồn thu hợp pháp khác. Quỹ BHXH được sử dụng để chi trả các chế độ: 1. Chi lương hưu, (thường xuyên và một lần) 2. Trợ cấp cho người bị tai nạn lao động và người phục phụ người bị tai nạn lao động; trang cấp dụng cụ cho người bị TNLĐ 3. Chi trợ cấp ốm đau, thai sản, BNN 4. Tiền tuất (định xuất cơ bản và nuôi dưỡng) và mai táng phí 5. Chi nghỉ dưỡng sức và phục hồi sức khoẻ 6. Đóng BHYT theo quy định 7. Lệ phí chi trả 8. Các khoản khác nếu có 9. Thanh toán chi phí khám chữa bệnh nội, ngoại trú cho đối tượng tham gia BHYT bắt buộc, tự nguyện gồm tiền khám, chẩn đoán và điều trị, xét nghiệm, chiếu chụp X quang, thăm dò chức năng, thuộc trong danh mục theo quy định của Bộ Y tế, máu, dịch truyển, các thủ thuật, phẫu thuật, sử dụng vật tư, thiết bị y tế và giường bệnh. Trong quá trình vận động, Quỹ BHXH có thể quan hệ trực tiếp với các khâu tài Ngân sách Nhà nước, tài chính doanh nghiệp, tài chính tín dụng, tài chính các tổ chức xã hội và hộ gia đình qua việc tạo lập quỹ dưới hình thức thu BHXH, BHYT và sử dụng quỹ dưới hình thức chi trả các chế độ BHXH, BHYT. Mặt khác thông qua thị trường tài chính, Quỹ BHXH có quan hệ gián tiếp với các khâu tài chính khác trong hệ thống tài chính khi nguồn tài chính của quỹ này tạm thời nhàn rỗi được sử dụng giống như các quỹ tín dụng khác. 1. Quan hệ với ngân sách Nhà nước: Ngân sách Nhà nước (NSNN) là khâu tài chính đóng vai trò chủ đạo trong hệ thống tài chính quốc gia. Hoạt động của NSNN gắn liền với chủ thể là Nhà nước. ở khâu này, các nguồn tài chính từ các khâu tài chính khác được hút một cách mạnh mẽ để hình thành nên quỹ tiền tệ tập trung của Nhà nước - quỹ ngân sách. Với quyền lực của mình, Nhà nước đã ban hành Điều lệ BHXH, Điều lệ BHYT, Quy chế quản lý tài chính đối với hệ thống BHXH Việt Nam trong đó quy định việc tạo lập và sử dụng Quỹ BHXH. Quỹ BHXH trong thời gian tạm thời nhàn rỗi đã trở thành nguồn tài chính được hút vào Quỹ Ngân sách dưới hình thức các khoản cho NSNN vay. Từ những khoản cho vay này, NSNN có quyền sử dụng, thông qua chức năng phân phối để tạo lập các quỹ tiền tệ nhỏ ở các khâu tài chính khác dưới hình thức cấp phát như cấp kinh phí hoạt động cho các đơn vị HCSN, lực lượng vũ trang, vốn Điều lệ cho Doanh nghiệp Nhà nước...; cho các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế... vay vốn để hoạt động, hỗ trợ kinh phí hoạt động cho các tổ chức đoàn thể..., trợ ...