Quy trình tiêm khớp gối dưới hướng dẫn của siêu âm

Tài liệu "Quy trình tiêm khớp gối dưới hướng dẫn của siêu âm" nhằm cung cấp cho học viên những nội dung về đại cương, chỉ định - chống chỉ định, các bước chuẩn bị, các bước tiến hành, theo dõi, tai biến và xử trí các biến chứng sau tiêm khớp gối dưới hướng dẫn của siêu âm. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quy trình tiêm khớp gối dưới hướng dẫn của siêu âm QUY TRÌNH TIÊM KHỚP GỐI DƢỚI HƢỚNG DẪN CỦA SIÊU ÂM I. ĐẠI CƢƠNG Đau khớp gối có nhiều nguyên nhân gây ra, thường gặp trong một số bệnh như:thoái hóa khớp gối, viêm khớp dạng thấp, gút, lupus, viêm cột sống dính khớp...Trong một số trường hợp tổn thương khớp gối không do nhiễm khuẩn có thể có chỉđịnh tiêm corticoid tại chỗ. Ngoài kỹ thuật tiêm khớp gối mù, còn có kỹ thuật tiêmnội khớp gối dưới hướng dẫn của siêu âm. Đây là một kỹ thuật tiêm đảm bảo độchính xác và an toàn cao hơn so với tiêm khớp mù. II. CHỈ ĐỊNH Đau khớp gối trong các trường hợp có bệnh kèm theo dưới đây mà tổn thươngkhớp gối đáp ứng kém hiệu quả dù đã dùng điều trị thuốc toàn thân đúng phác đồ,đúng liều lượng: - Thoái hoá khớp gối. - Viêm khớp dạng thấp có tổn thương khớp gối - Gút. - Bệnh lý cột sống thể huyết thanh âm tính: viêm cột sống dính khớp, viêm khớpphản ứng, viêm khớp vẩy nến, viêm khớp mạn tính thiếu niên ... có tổn thương khớpgối. III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH - Viêm khớp gối nhiễm khuẩn: viêm khớp mủ, lao khớp. - Tổn thương khớp gối do bệnh lý thần kinh, bệnh máu. - Nhiễm khuẩn ngoài da vùng quanh khớp gối, nhiễm nấm... khi tiêm có nguy cơđưa vi khuẩn, nấm vào trong khớp gối. - Cơ địa suy giảm miễn dịch. Lưu ý: thận trọng với người bệnh có tiền sử đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnhmáu- cần theo dõi sau tiêm ít nhất 60 phút. Chỉ thực hiện thủ thuật khi các bệnh lýtrên đã được kiểm soát tốt. IV. CHUẨN BỊ 1. Người thực hiện (chuyên khoa) 270 - 01 Bác sỹ đã được đào tạo và cấp chứng chỉ chuyên ngành cơ xương khớp vàchứng chỉ tiêm khớp; chứng chỉ siêu âm. - 01 Điều dưỡng. 2. Phương tiện - 01 máy siêu âm có đầu dò Linear 5-9MHz - Túi bọc đầu dò siêu âm - Găng vô khuẩn - Kim tiêm 20-22G, bơm tiêm 5 ml - Thuốc tiêm khớp: Methylprednisolone acetate 40mg hoặc acid hyaluronic - Bông, cồn Iod sát trùng, panh, băng dính 3. Chuẩn bị người bệnh - Người bệnh được giải thích trước khi làm thủ thuật - Có chỉ định của bác sỹ CK 4. Hồ sơ bệnh án, đơn thuốc - Theo mẫu quy định V. CÁC BƢỚC TIẾN HÀNH Thực hiện tại phòng thủ thuật vô khuẩn theo quy định Bác sỹ kiểm tra hồ sơ bệnh án hoặc đơn về chỉ định, chống chỉ định Bác sỹ kiểm tra máy siêu âm và đầu dò Điều dưỡng hướng dẫn người bệnh ở tư thế nằm, gối duỗi thẳng để trên mộtchiếc gối thấp. Bác sỹ xác định vị trí đặt đầu dò theo mặt thẳng ở vị trí trên xương bánh chè, bênngoài gân cơ tứ đầu đùi theo mặt cắt song song với xương đùi; hoặc để đầu dò tại vịtrí trên ngoài xương bánh chè theo mặt cắt vuông góc với xương đùi để đưa kim vàoổ khớp an toàn, thuận lợi. Bác sỹ sát trùng tay, đi găng vô khuẩn Bác sỹ bọc đầu dò bằng găng vô khuẩn 271 Điều dưỡng sát khuẩn bằng cồn Iod tại vị trí tiêm. Bác sỹ đưa kim vào vị trí đã xác định, tiêm thuốc vào ổ khớp dưới hướng dẫn củasiêu âm, rút píttông kiểm tra xem kim có vào mạch máu hay không, nếu không có thìtiêm thuốc vào ổ khớp dưới hướng dẫn của siêu âm. Điều dưỡng sát khuẩn, băng tại chỗ Điều dưỡng dặn dò người bệnh sau làm thủ thuật: BN không cho nước tiếp xúcvới vị trí tiêm và hạn chế vận động khớp trong vòng 24h. Sau 24h mới bỏ băng dínhvà rửa nước bình thường vào chỗ tiêm VI. THEO DÕI Chỉ số theo dõi: mạch, HA, tình trạng chảy máu tại chỗ, tình trạng viêm trong24 h Theo dõi các tai biến và tác dụng phụ có thể xảy ra (bên dưới) sau 24 h Theo dõi hiệu quả điều trị VII. TAI BIẾN VÀ XỬ TRÍ - Đau tăng sau khi tiêm 12-24 giờ: do phản ứng viêm màng hoạt dịch với tinhthể thuốc (viêm khớp vi tinh thể), thường khỏi sau một ngày, không phải can thiệp,có thể bổ sung thuốc chống viêm, giảm đau - Nhiễm khuẩn do thủ thuật khớp tiêm (viêm mủ): biểu hiện bằng sốt, sưng đautại chỗ, tràn dịch => điều trị kháng sinh. - Biến chứng muộn: teo da, mất sắc tố da tại chỗ tiêm do tiêm nhiều lần vàomột vị trí, hoặc tiêm quá nông. => Lưu ý không để thuốc trào ra khỏi vị trí tiêm. Nếuđã có tai biến, không cần xử trí gì thêm. Cần báo trước cho BN để tránh hoang mang. - Biến chứng hiếm gặp: tai biến do BN quá sợ hãi- biểu hiện kích thích hệ phógiao cảm, do tiêm thuốc vào mạch máu hoặc tiêm quá nhanh: BN choáng váng, vãmồ hôi, ho khàn, có cảm giác tức ngực khó thở, rối loạn cơ tròn....xử trí: đặt ngườibệnh nằm đầu thấp, giơ cao chân, theo dõi mạch, huyết áp để có các biện pháp xử trícấp cứu khi cần thiết. 272 VIII. TÀI LIỆU THAM KHẢO1. Bộ Y tế, Quy trình kỹ thuật bệnh viện2. Adler. RS, Sofka. CM. “Percutaneous ultrasound – guided injections in themusculoskeletal”, Ultrasound 2003 Mar; 19(1) 3-123. Del Cura JL, “ Ultrasound guided therapeutic procedures in the musculoskeletalsystem”, Curr probl Diagn Radiol 2008 37: 203-2184. Genovese MC.” Joint and soft-tissue injection. A useful adjuvant to systemic andlocal treatment”. Postgrad Med 1998;103:125-34.5. Owen DS. “Aspiration and injection of joints and soft tissues”. Kelley WN.Textbook of rheumatology. 5th ed. Philadelphia: Saunders, 1997:591-608. Hình minh họa vị trí đặt đầu dò siêu âm tại khớp gối (trích nguồn: Ultrasound guided musculoskeletal procedures- David Fessell-2007) QUY TRÌNH TIÊM KHỚP HÁNG DƢỚI HƢỚNG DẪN CỦA SIÊU ÂM I. ĐẠI CƢƠNG Đau khớp háng có nhiều nguyên nhân gây ra. Trong một số trường hợp tổnthương khớp háng không do nhiễm khuẩn có thể có chỉ định tiêm corticoid tại chỗ.Ngoài kỹ thuật tiêm khớp háng mù, còn có kỹ thuật tiêm nội khớp háng dưới hướng 273 ...