Rau tàu bay và cỏ tàu bay

Rau tàu bay và cỏ tàu bayGọi là rau tàu bay vì khi có gió, hoa của nó bay phát tán trong không khí như “tàu bay”... Rau tàu bay có tên khoa học là Gynura crepidioides Benth. Họ cúc Asteraceac. Rau này được xếp vào nhóm rau rừng. Rau tàu bay. Rau tàu bay được nổi danh đặc biệt từ trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược nó đã cung cấp nguồn rau xanh sẵn có khắp nơi để ăn sống, muối dưa, luộc, xào, nấu canh... cho quân dân cả...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Rau tàu bay và cỏ tàu bay Rau tàu bay và cỏ tàu bay Gọi là rau tàu bay vì khi có gió, hoa của nó bay phát tán trong không khí như “tàu bay”... Rau tàu bay có tên khoa học là Gynura crepidioides Benth. Họ cúc Asteraceac. Rau này được xếp vào nhóm rau rừng. Rau tàu bay được nổi danh đặc biệt từ Rau tàu bay. trong 2 cuộc kháng chiến chống thựcdân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược nó đã cung cấp nguồn rau xanh sẵn có khắp nơi để ănsống, muối dưa, luộc, xào, nấu canh... cho quân dân cả nước. Rau tàu bay mọc ở đồngbằng, trên núi, trong rừng, bên đường, bờ mương, ven suối.Tháng 9/1950, Bác Hồ đi thị sát chiến dịch biên giới. Hôm đi qua chợ mới Bắc Kạn, 6bác cháu ăn lương khô, có được chút chất tươi chính là món rau tàu bay luộc. Anh emkhen được bữa ăn ngon miệng. Bác Hồ nói: “rau tàu bay có khác, ăn vào thấy nhẹ cảngười, lại có cả mùi xăng”. Anh em lại được dịp phá lên cười vui vẻ.Còn với nhân dân ở thời bình như thời chiến, rau tàu bay là món rau thường thấy bêncạnh “nước chấm đại dương và nước canh toàn quốc” trong bữa ăn của sinh viên. Đồngbào đi xây dựng vùng kinh tế mới vào những ngày đầu khai hoang cũng tìm đến rau tàubay. Có lẽ cũng vì ân tình đối với rau tàu bay mà trong hàng trăm rau rừng ăn được thìhiếm có rau được nghiên cứu thành phần hóa học, trong rau tàu bay cho thấy (tính theo%): nước 91,1, protein 2,5, lipid 0,2, cellulose 1,6 dẫn xuất không protein 3,7. Khoángtoàn phần 0,9. Về vitamin có 3,4mg% caroten (tiền sinh tố A), 10mg% vitamin C.Rau tàu bay có những công dụng phòng chữa bệnh như sau: Cũng như các loại rau xanhkhác, rau tàu bay cung cấp các loại vitamin nói chung và vitamin A, C là những vitaminchống ôxy hóa, khử gốc tự do. Rau tàu bay có nhiều xơ gây nhuận tràng và giảm hấp thuchất béo, làm thức ăn kiêng cho người béo phì.Một số vùng dân cư người ta quen dùng rau tàu bay phòng chống côn trùng, rắn rết cắn,bằng cách giã nhuyễn xoa đắp lên chỗ bị tổn thương.Có người khoái mùi vị đặc trưng của rau tàu bay. Nhưng có ý kiến cho rằng ăn nhiều vàthường xuyên rau tàu bay sẽ bị thiếu máu. Để khắc phục tình trạng đó thì cần làm toanhóa rau tàu bay bằng cách phối hợp chấm nước mắm chanh hoặc làm rau trộn có chanhhoặc giấm để tăng hấp thu sắt tạo huyết sắc tố. Cũng có ý kiến dùng kéo dài rau tàu baycó thể bị sỏi thận. Do đó nên ăn thay đổi những món rau rừng khác. Tuy nhiên, những ýkiến này chưa được khoa học kiểm chứng.Nấu canh rau tàu bay nên lắng bỏ phần dầu để khỏi bị có mùi hắc như mùi xăng rất đặctrưng của rau tàu bay, rồi mới cho gia vịvào, thì sẽ thơm ngon.Cỏ tàu bay - bơm bớp, bớp bớp, cây cỏLào, cây cộng sản. Cây có tên tàu bay vìhoa bay khắp nơi trong gió như tàu bay.Gọi cây cộng sản vì cỏ này phát triểnmạnh mẽ và nhanh chóng khắp nơi. Têncỏ Lào thì chưa thấy ai giải thích. Tênkhoa học Chromolarna odorata (L) King Cỏ tàu bay.et Robinson.Cây chứa 2,65% đạm, 0,5% phospho, 2,48% các chất kalium, tinh dầu, tanin, alcaloid.Theo Đông y cỏ tàu bay có vị đắng, ấm. Có sách nói mùi thơm, có sách cho là hôi nêncòn có nơi gọi cỏ hôi. Đây là vị thuốc chữa chấn thương của quân và dân cả nước trongkháng chiến do có tính năng hành huyết, chỉ huyết, sát khuẩn, giải độc, tiêu sưng, giảmđau. Có tác dụng cầm máu rất hiệu quả, đối với trường hợp chảy máu ngoài chỉ cần vònát hoặc giã nhuyễn đắp lên vết thương là máu thôi chảy (tất nhiên với vết thương nặngphải dùng biện pháp thích hợp để tránh hậu họa).Cỏ tàu bay chế dạng nước sắc, sirô để chữa lỵ, tiêu chảy trẻ em, chữa đau nhức xươngngười lớn. Chữa lở ghẻ thì dùng lá tàu bay giã nhuyễn xoa xát hoặc nấu nước ngâm tắmrửa. Để phòng chống đỉa cắn thì cũng làm như vậy để xoa xát tay chân... Rễ cỏ tàu baysắc nước uống chữa sốt.Quân y viện Binh đoàn 12 (Binh đoàn Trường Sơn) dùng cao đặc cỏ tàu bay bôi chữaviêm lợi, viêm ổ răng sau mổ đạt kết quả tốt. Viện mắt Trung ương nghiên cứu dùng lánon cỏ tàu bay làm thuốc chữa viêm giác mạc.Cỏ tàu bay giã nát hoặc chặt nhỏ cho xuống ruộng lúa, sẽ cho tác dụng diệt các loại kýsinh trùng hại người, trừ được cỏ dại, có lẽ do tinh dầu mùi xăng và alcaloid mà nó chứa. BS. Phó Đức Thuần