Rừng xanh bí ẩn các - xtơ

"Các - xtơ" là tên của một cao nguyên đá vôi nổi tiếng ở nước Nam Tư cũ. Từ cuối thế kỉ 17, nó đã trở thành tên gọi chung cho nhưngc vùng núi đá vôi trên thế giới.Địa hình các- xtơ , cái tên thoạt nghe gợi cảm giác xa lạ và mới mẻ đối với nhiều người trong chúng ta nhưng kì thực lại rất gần gũi.Đó có thể là những ngọn núi đá gồ ghề, hiểm trở vùng tây bắc.Hàng ngàn quần đảo, hang động đá hội tụ trên vịnh....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Rừng xanh " bí ẩn các - xtơ "B› »nB› πc b Àn Phnh≠ v´i C∏c em th©n m’n,{C∏c-xt¨} lµ t™n cÒa mÈt cao nguy™n Æ∏ v´i nÊi ti’ng În≠Ìc Nam T≠ cÚ. Tı cuËi th’ k˚ 17, n„ Æ∑ trÎ thµnh t™n g‰i chung cho nh˜ng vÔng nÛi Æ∏ v´i tr™n th’ giÌi. {ßfia h◊nh c∏c-xt¨}, c∏i t™n thoπt ti™n gÓi c∂m gi∏c xa lπ vµ mÌi mŒ ÆËi vÌi nhi“u ng≠Íi trong chÛng ta nh≠ng k˙ th˘c lπi r†t g«n gÚi. ß„ c„ th” lµ nh˜ng ng‰n nÛi Æ∏ g gh“, hi”m trÎ vÔng T©y Bæc, hµng ngµn Æ∂o Æ∏ qu«n tÙ tr™n Vfinh Hπ Long, cÚng c„ th” lµ c∏c hang ÆÈng vÌi dflng s´ng ng«m ch∂y xuy™n qua lflng nÛi Æ∏ tπi Phong Nha - KŒ Bµng hay d∂i nÛi Æ∏ v´i Æ≠Óc bao phÒ bÎi c∏nh rıng nguy™n sinh trÔng Æi÷p CÛc Ph≠¨ng. VÀy Æfia h◊nh c∏c-xt¨ lµ g◊? N„ h◊nh thµnh ra sao vµ Î Æ„ c„ g◊ Æ∆c bi÷t? Rıng Xanh sË 24 sœ giÛp c∏c em t◊m c©u tr∂ lÍi cho nh˜ng thæc mæc nµy vµ kh∏m ph∏ th™m nh˜ng Æi“u b› »n, l˝ thÛ v“ Æfia h◊nh c∏c-xt¨ nhä. Th´ng tinlµ g◊? C∏c-xt¨ lµ mÈt dπng Æfia h◊nh c˘c k˙ ÆÈc Æ∏o, Æ≠Óc h◊nh thµnh tr™n n“n c∏c loπi Æ∏ d‘ bfi n≠Ìc m≠a ®n mfln, Æ∆c bi÷t lµ Æ∏ v´i. ß∆c Æi”m nÊi bÀt nh†t cÒa Æfia h◊nh c∏c-xt¨ lµ nh˜ng h÷ thËng hang ÆÈng vµ s´ng suËi ng«m r†t Æa dπng vµ phong phÛ.4 Th´ng tin ï nc *ßfia h◊nh c∏c-xt¨ bi t BÑ chi’m kho∂ng 1/10 ⁄di÷n t›ch tr∏i Ɔt vµ c„ tÌi 1/4 d©n sË th’ giÌi hi÷n Æang sËng tr™n c∏c vÔng c∏c-xt¨ Æ„. 5 Th´ng tinßfia h◊nh c∏c-xt¨ ra ÆÍi nh≠ th’ nµo?Bæt Æ«u tı nh˜ngsinh vÀt bi”nHµng tri÷u n®m tr≠Ìc Æ©y,c∏c sinh vÀt bi”n nh≠ san h´,sfl, Ëc khi ch’t Æi Æ∑ Æ” lπix∏c, v· vµ x≠¨ng d≠Ìi Æ∏ybi”n tπo n™n mÈt lÌp bÔngiµu can-xi. LÌp bÔn nµy t›chtÙ ngµy cµng dµy vµ d«n bi’nthµnh Æ∏ v´i.NÛi Æ∏ v´i xu†t hi÷nTrong qu∏ tr◊nh vÀn ÆÈng cÒatr∏i Ɔt, c∏c m∂ng v· tr∏i Ɔtva vµo nhau khi’n c∏c lÌp Æ∏v´i d≠Ìi Æ∏y bi”n Æ≠Óc n©ngl™n b“ m∆t, cuÈn lπi vµ vÏ ra.Nh˜ng khËi nÛi Æ∏ v´i h◊nhthµnh vµ th≠Íng mang tr™nm◊nh v´ sË v’t n¯t.S≠ h◊nh thµnhÆfia h◊nh c∏c-xt¨Tı c∏c khe n¯t, n≠Ìc m≠a lenl·i vµ ®n s©u vµo lflng nÛi tπothµnh hang ÆÈng vµ c∏c dflngch∂y ng«m. N≠Ìc m≠a cÚng®n mfln b“ m∆t nÛi Æ∏ tπon™n h◊nh dπng g gh“, lÎmchÎm Æ∆c thÔ cÒa nÛi Æ∏v´i nh≠ chÛng ta th†yngµy nay. C∏c k˚ lÙc: * Hang Ph¨-lin M®m-mËt Î M¸ dµi tÌi 560 c©y sË, lµ hang dµi nh†t tr™n th’ giÌi. * Hang s©u nh†t th’ giÌi lµ hang R™-x´ Gi®ng Bäc-na cÒa Ph∏p. Tı cˆa hang ph∂i Æi s©u xuËng h¨n 1.600 m mÌi tÌi Æ∏y hang. K˚ lÙc nµy Î Vi÷t Nam lµ hang CËng N≠Ìc Î tÿnh Lai Ch©u, vÌi chi“u s©u lµ 602 m.6 Rıng Xanh Th´ng tin T R O N G L í N G N@I ßÉNh◊n tı b™nngoµi thÀt kh„t≠Îng t≠Óngrªng nÛi Æ∏ v´i lπi »n ch¯a b™n trong n„ c∂ MÈt dflngmÈt h÷ thËng chªng chfit c∏c hang ÆÈng vµ suËi Æang ch∂y ÆÈts´ng, suËi ng«m. ChÛng lan t·a rÈng khæp vµ ngÈt bi’n m†t. ßi“u nµyli™n k’t vÌi nhau thµnh mÈt mπng l≠Ìi. C∏c em r†t th≠Íng x∂y ra Î vÔngÆıng b· qua c¨ hÈi kh∏m ph∏ chÛng, v◊ hang nÛi Æ∏ v´i bÎi s˘ c„ m∆t cÒaÆÈng h«u nh≠ chÿ c„ Î vÔng Æ∏ v´i mµ th´i. nh˜ng lÁ hÛt vµ khe n¯t. Tı Æ©y, dflng n≠Ìc bæt Qua c∏c khe n¯t Æ«u cuÈc chu du vµo lflng vµ lÁ hÛt, n≠Ìc g∆m nh†m khËi Æ∏ v´i tı b™n nÛi Æ∏. trong tπo n™n hang ÆÈng. ß∏ v´i bfi n≠Ìc hfla tan khig∆p Æi“u ki÷n thuÀn lÓi læng Ɖng lπi thµnh c∏c nhÚ Æ∏. NhÚ Æ∏ rÒ tı tr«n hang xuËng vµ m‰c tı n“n hang l™n, khi g∆p nhau h◊nh thµnh cÈt Æ∏. V´ sË dflng ch∂y nh· tπo thµnh mÈt con s´ng lÌn, s©u d≠Ìi m∆t Ɔt. ß„ lµ s´ng ng«m. C∏c dflng s´ng ng«m c„ th” hoµ vµo nh˜ng dflng s´ng kh∏c ho∆c ÆÈt ngÈt hi÷n ra Î mÈt c∏nh ÆÂng hay thung lÚng nµo Æ„. 7Rıng Xanh Th´ng tin Î Vi÷t Nam Phong c∂nh c∏c-xt¨ Î Vi÷t Nam kh∏ Æa dπng. N¨i nµy lµ nh˜ng c∏nh ÆÂng Æ∏ nh†p nh´, n¨i kh∏c lπi lµ nh˜ng vÔng Æ∏ tai mÃo lÎm chÎm, sæc nh‰n. ß„ cÚng c„ th” lµ nh˜ng d∑y nÛi trÔng Æi÷p bao phÒ bÎi rıng xanh bπt ngµn hay mÈt vÔng Æ∂o Æ∏ tr™n m∆t n≠Ìc m™nh m´ng. MÁi phong c∂nh c∏c-xt¨ Æ“u mang mÈt vŒ Æãp ri™ng vµ trÎ thµnh nh˜ng thæng c∂nh nÊi ti’ng h†p d…n kh∏ch ...