Sách hướng dẫn Lịch sử các học thuyết Kinh tế - Chương 3

Chương 3: Học thuyết kinh tế của chủ nghĩa trọng nông PhápCHƯƠNG III: HỌC THUYẾT KINH TẾ CỦA CHỦ NGHĨA TRỌNG NÔNG PHÁPGIỚI THIỆUMục đích, yêu cầu - Nắm được: hoàn cảnh ra đời của chủ nghĩa trọng nông, những đặc trưng, đại biểu điển hình và quan điểm kinh tế cơ bản của chủ nghĩa trọng nông; - Qua nội dung những tư tưởng kinh tế chủ yếu của trường phái để rút ra ý nghĩa nghiên cứu, vị trí lịch sử của chủ nghĩa trọng nông Pháp. Nội dung chính - Hoàn cảnh ra đời và đặc điểm...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sách hướng dẫn Lịch sử các học thuyết Kinh tế - Chương 3 Chương 3: Học thuyết kinh tế của chủ nghĩa trọng nông Pháp CHƯƠNG III: HỌC THUYẾT KINH TẾ CỦA CHỦ NGHĨA TRỌNG NÔNG PHÁPGIỚI THIỆUMục đích, yêu cầu - Nắm được: hoàn cảnh ra đời của chủ nghĩa trọng nông, những đặc trưng, đại biểu điểnhình và quan điểm kinh tế cơ bản của chủ nghĩa trọng nông; - Qua nội dung những tư tưởng kinh tế chủ yếu của trường phái để rút ra ý nghĩa nghiêncứu, vị trí lịch sử của chủ nghĩa trọng nông Pháp.Nội dung chính - Hoàn cảnh ra đời và đặc điểm của chủ nghĩa trọng nông Pháp; - Những tư tưởng kinh tế chủ yếu của chủ nghĩa trọng nông Pháp: Phê phán chủ nghĩa trọngthương, cương lĩnh kinh tế của chủ nghĩa trọng nông, học thuyết về trật tự tự nhiên, học thuyết vềsản phẩm ròng, lý luận về tư bản, giá trị và tiền tệ, lý luận tái sản xuất tư bản xã hội; - Đánh giá chung về các mặc tích cực và hạn chế.NỘI DUNG3.1. HOÀN CẢNH RA ĐỜI VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA TRỌNG NÔNG PHÁP3.1.1 Hoàn cảnh ra đời Vào giữa thế kỷ thứ XVIII hoàn cảnh kinh tế - xã hội Pháp đã có những biến đổi làm xuấthiện chủ nghĩa trọng nông Pháp: + Thứ nhất, chủ nghĩa tư bản sinh ra trong lòng chủ nghĩa phong kiến, tuy chưa làm đượccách mạng tư sản lật đổ chế độ phong kiến, nhưng sức mạnh kinh tế của nó rất to lớn, đặc biệt lànó muốn cách tân trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp… đòi hỏi phải có lý luận và cương lĩnhkinh tế mở đường cho lực lượng sản xuất phát triển. + Thứ hai, sự thống trị của giai cấp phong kiến ngày càng tỏ ra lỗi thời mà mâu thuẫn sâu sắcvới xu thế đang lên của chủ nghĩa tư bản, đòi hỏi phải có lý luận giải quyết những mâu thuẫn đó. + Thứ ba, nguồn gốc của cải duy nhất là tiền, nguồn gốc sự giàu có của một quốc gia, dântộc duy nhất là dựa vào đi buôn… (quan điểm của chủ nghĩa trọng thương) đã tỏ ra lỗi thời, bếtắc, cản trở tư bản sinh lời từ sản xuất… đòi hỏi cần phải đánh giá lại những quan điểm đó; + Thứ tư, ở Pháp lúc này có một tình hình đặc biệt, là lẽ ra đấu tranh chống chủ nghĩa trọngthương sẽ mở đường cho công trường thủ công phát triển thì lại khuyến khích chủ nghĩa trọng 15Chương 3: Học thuyết kinh tế của chủ nghĩa trọng nông Phápnông ra đời. Sự phát triển nông nghiệp Pháp theo hướng kinh tế chủ trại, kinh doanh nông nghiệptheo lối tư bản chứ không bó hẹp kiểu phát canh thu tô theo lối địa chủ như trước. Đúng như Mácđánh giá: xã hội Pháp lúc bấy giờ là chế độ phong kiến nhưng lại có tính chất tư bản, còn xã hội tưbản lại mang cái vỏ bề ngoài của phong kiến.3.1.2. Đặc điểm của chủ nghĩa trọng nông Chủ nghĩa trọng nông là tư tưởng giải phóng kinh tế nông nghiệp, giải phóng nông dân khỏiquan hệ phong kiến, là một trong những cơ sở cho cuộc cách mạng dân chủ tư sản Pháp (1789). Những đặc điểm chủ yếu của chủ nghĩa trọng nông là: + Chuyển đối tượng nghiên cứu sang lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, đánh giá cao vai tròcủa nông nghiệp. Coi nó là lĩnh vực duy nhất tạo ra của cải cho xã hội, chỉ có lao động nôngnghiệp mới là lao động có ích và là lao động sinh lời, muốn giàu có phải phát triển nông nghiệp. + Thừa nhận nguyên tắc trao đổi ngang giá, chủ nghĩa trọng nông đã phê phán một cách cóhiệu quả chủ nghĩa trọng thương về vấn đề này, theo đó lưu thông không tạo ra giá trị. + Phê phán chủ nghĩa trọng thương đã đánh giá cao vai trò của tiền và khẳng định tiền chỉ làphương tiện di chuyển của cải. + Chủ nghĩa trọng nông bênh vực nền nông nghiệp kinh doanh theo lối tư bản chủ nghĩa. + Những đại biểu tiêu biểu của trường phái: Francois Quesney (1694 - 1774), Turgot (1727 -1781), Boisguillebert (1646 - 1714). Trong các đại biểu có F.Quesney với tác phẩm “Biểu kinh tế”(1758) đã đạt đến sự phát triển rực rỡ nhất, những quan điểm của ông thật sự đặc trưng cho trườngphái trọng nông. C.Mác gọi ông là cha đẻ của kinh tế chính trị học.3.2. NHỮNG TƯ TƯỞNG KINH TẾ CHỦ YẾU CỦA CHỦ NGHĨA TRỌNG NÔNG PHÁP3.2.1. Phê phán chủ nghĩa trọng thương Một là, theo quan điểm của Francois Quesney lợi nhuận của thương nhân có được chỉ lànhờ sự tiết kiệm các khoản chi phí thương mại. Thực ra, đối với việc mua bán hàng hoá, cả bênmua và bên bán không ai được và mất gì cả. Ông khẳng định tiền của thương nhân không phải làlợi nhuận của quốc gia. Còn Turgot khẳng định: bản thân thương mại không thể tồn tại được nếunhư đất đai được chia đều và mỗi người chỉ có “số cần thiết để sinh sống”. Hai là, quan niệm về đồng tiền: Boisguillebert đã phê phán gay gắt tư tưởng trọng thương đã quá đề cao vai trò của đồngtiền, lên án gay gắt chính sách giá cả của bộ trưởng Colbert. Ông chứng minh của cải quốc dânchính là những vật hữu ích và trước hết là sản phẩm của nông nghiệp cần phải được khuyến khích Nếu chủ nghĩa trọng thương quá đề cao tiền tệ, thì Boisguillebert cho rằng, khối lượng tiềnnhiều hay ít không có nghĩa lý gì, chỉ cần có đủ tiền để giữ giá cả tương ứng với hàng hoá. Tiềncó thể là “một tên đao phủ”, nó tuyên chiến với toàn thể nhân loại và nghệ thuận tài chính đã biếnthành cái lồng của chiếc nồi sứt, biến một số lượng của cải tư liệu sinh hoạt “thành hơi” để lấy cáichất cặn bã đó.16 Chương 3: Học thuyết kinh tế của chủ nghĩa trọng nông Pháp Ba là, Chủ nghĩa trọng thương muốn đưa ra nhiều thứ thuế để bảo hộ thương mại, tăngcường sức mạnh quốc gia… còn chủ nghĩa trọng nông chủ trương tự do lưu thông, vì lưu thôngcủa cải hàng hoá sẽ kích thích sản xuất và sự giàu có của tất cả mọi người. Chủ nghĩa trọng nôngchống lại tất cả những đặc quyền về thuế và đòi hỏi thứ thuế thống nhất đối với địa chủ, tăng lữ,quý tộc cũng như những nhà tư sản có của. Bốn là, chủ nghĩa trọng thương coi tích luỹ vàng là nguồn giàu có, do đó đã đẻ ra những độitầu bu ...