Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp phân biệt từ đồng âm và từ nhiều nghĩa cho học sinh lớp 5

Mục đích nghiên cứu: Nhằm nâng cao chất lượng dạy học từ ngữ ở lớp 5, phát triển kĩ năng sử dụng từ ngữ phù hợp và linh hoạt hơn. Hình thành ý thức sử dụng ngôn ngữ chính xác, chặt chẽ giàu giá trị biểu cảm và có trách nhiệm với lời nói của mình. Qua đó, học sinh có ý thức giữ gìn trong sáng tiếng Việt.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp phân biệt từ đồng âm và từ nhiều nghĩa cho học sinh lớp 5Đềtài:Mộtsốbiệnphápphânbiệttừđồngâmvàtừnhiềunghĩachohọcsinhlớp 5. ====== A.ĐẶTVẤNĐỀ1.Lídochọnđềtài.1.1,Cơsởlíluận:Đặcđiểmtâmlítiêubiểucủatrẻ tiểuhọclàchóngnhớ,chóngthuộcnhưngnhanhquên;cácemthườngdễdàngghinhớnhữngkiếnthứcdạnghìnhảnhvà cụthể.Nhữngkiếnthứctrừutượngphứctạpthườnglàmchocácemdễ nhầm lẫnhaymắcrối; đặcbiệtlànhữngkiếnthứcvề ngữ pháp–từ ngữ trong chươngtrìnhTiếngViệtlớp5. MộttrongnhữngmụctiêucơbảncủadạyTiếngViệtlàdạyhọcthôngqua giaotiếpvàphụcvụgiaotiếp.Cáchoạtđộnggiaotiếp,đặcbiệtgiaotiếpbằng ngônngữlàcôngcụ cơbảnđể họcsinhtiếpcận,rènluyệnvàpháttriểnkhảnăngsửdụngtừTiếngViệt.Dođó,việcđưahọcsinhvàocáchoạtđộnghọctậptronggiờ TiếngViệtcầnđượcgiáoviênđặcbiệtquantâm,chúý.Ngônngữ TiếngViệtcónhiềukhíacạnhkhó,mộttrongnhữngnộidungkhóđólàphầnnghĩacủatừ. TrongchươngtrìnhTiếngViệtlớp5,phânmônluyệntừvàcâuđượcphânbốđềumỗituần2tiết.Trongđó,cácbàivềtừngữđượchọcngaytừtuầnthứnhất.Đâylànhữngkiếnthứcvềngữnghĩađượcsắpxếptừđơngiảnđếnphức tạp.Mặcdùđộ khócủanhữngkiếnthứcnàychưayêucầuphảihuyđộngquá trìnhphântíchtư duynhưngrấtcầnsự nhạybénsosánhvàphânbiệt.Song,việcsosánhvàphânbiệthaimảngkiếnthứctừ đồngâmvàtừ nhiềunghĩalàvấnđềkhôngmấydễdàngđốivớihầuhếthọcsinhlớp5,vìđâylàcácmảngkiếnthứccónhiềuđiểmtươngđồngvàkhôngrõràngvề ranhgiới.Vậymục tiêudạyhọcdạyhọchaimảngkiếnthứcnàylàhọcsinhphânbiệtđượctừđồngâmvàtừnhiềunghĩa.Để phânbiệtđượchailoạitừ nàyhọcsinhcầncócăncứkhoahọc.2.1,Cơsởthựctiễn: Từngữlàmảngkiếnthứcthiếtthựcđốivớihọcsinhtiểuhọc.Từlàđơnvịđể tạocâu,lànềntảngcủamỗivănbản.Để hiểuđược,viếtđượcmộtcâuvăn,mộtđoạnvăn,họcsinhcầncómộtkhả năngsử dụngtừ ngữ tươngđốivữngchắc;điểunàykhôngphảitấtcảhọcsinhđềulàmđược.ThựctếdạyhọcTrang1từngữởchươngtrìnhtiểuhọcchưađượccoitrọng,màchỉ làmộtmảngkiếnthứctrongphânmônLuyệntừvàcâu.Trongcáclầnkiểmtrađịnhkì,luyệntừvàcâuchỉ đượckiểmtratrongmộtýnhỏ;vìthế hầuhếtcácgiáoviênvàhọcsinhđềuxemnhẹviệcdạyvàhọcphânmônnày.Dườngnhưrấtítngườinghĩ tớitầmquantrọngcủaphânmônnàylàphụcvụchoviệcsửdụngđúngtừ,đặt câu,dựngđoạnvăn...Nóichung,từngữlàsợichỉxuyênsuốttấtcảcácphânmôntrongbộmônTiếngViệt. Họcsinhtiểuhọccólượngngônngữcònít,khảnăngsửdụngngônngữcòn hạnchế.Khitrìnhbàymộtvấnđề,họcsinhtiểuhọcthườngsử dụngngôn ngữmộtcáchngẫuhứng,cókhicácemkhônghềhiểutừngữmìnhđangnóicó nghĩagì;vìthếýmộtđàngtrìnhbàymộtnẻo.Trongcácbàilàmvăncủacácem,hầunhưbàinàocũngcónhữngtừngữsáorỗnghoặctốinghĩa.Nhữnghạnchếvề từ ngữcủahọcsinhphầnlớnlàhậuquả củaquátrìnhhọctậpmảngkiếnthứcvềtừngữchưađượcchútrọng. PhânmônLuyệntừ vàcâu ở tiểuhọcđượctíchhợptừ nhiềumảngkiến thức.Trongđó,phầntừ ngữ làmảngkiếnthứckhôngnhiều.Vìtíchhợpnêncácmảngkiếnthứcđềuchỉ ở mứccơ bản,khôngchuyênsâu. TrongchươngtrìnhmônTiếngViệtlớp5,nộidungnghĩacủatừđượctậptrungbiênsoạncóhệ thốngtrongphầnLuyệntừvàcâu.KhitiếpcậnvớicácbàiTừđồngnghĩa,Từtráinghĩa,Từđồngâmthìcácemlĩnhhộitươngđốidễdàng.SongđếnbàiTừ nhiềunghĩathìmạchkiếnthứcvề nghĩatừ củacácemđãcósự mắcrối, lẫnlộn.Việclẫnlộnnàykhôngchỉdiễnraởhọcsinhyếumàngaycảhọcsinh khá,giỏicũngcólúcmắcphải.Trăntrởvềvấnđềnày,quanhiềunămdạylớp5,tôiđãrútramộtsốkinhnghiệmnhỏvềcáchhướngdẫnhọcsinhphânbiệt từđồngâmvớitừnhiềunghĩa.Vìthế,tôiđãmạnhdạnđềxuấtsángkiếnkinh nghiệm: “Mộtsố biệnphápphânbiệttừ đồngâmvàtừ nhiềunghĩacho họcsinhlớp5” Đâylàmộtvấnđề đãđượcnhiềungườiquantâmnghiêncứu,songchỉ đềcậpởmứcđộhànlâmchuyênsâuvàophươngphápmàkhôngchútrọngđếnđốitượnghọcsinh.Vấnđề hếtsứcnhạycảm,bứcthiết,phùhợpvớixuthếhiện tạicủagiáodụchiệnnaylàdạyhọcgắnvớiđốitượnghọcsinh.Nếuđề tàinàyđượcnghiêncứumộtcáchnghiêmtúcvàứngdụngkịpthời,thìcóthểgiải quyếtcơbảntìnhtrạngkhóphânbiệttừđồngâmvàtừnhiềunghĩa,đồngthờikhả năngsử dụngngônngữ kémchínhxáccủamộtbộ phậnkhôngnhỏ họcsinhtiểuhọchiệnnay.2.Mụcđíchnghiêncứu.2 Nhằmnângcaochấtlượngdạyhọctừngữ ởlớp5,pháttriểnkĩnăngsửdụngtừ ngữ phùhợpvàlinhhoạthơn.Hìnhthànhýthứcsử dụngngônngữchínhxác,chặtchẽgiàugiátrịbiểucảmvàcótráchnhiệmvớilờinóicủamình.Quađó,họcsinhcóýthứcgiữgìntrongsángtiếngViệt. Cungcấpconđường,cáchthứchọctậpgiúphọcsinhcócôngcụtìmkiếm vàsửdụngkiếnthứclàmụctiêucaonhấtcủaquátrìnhdạyhọc.Cóđượccácgiảiphápsẽ tạosự thuậnlợichongườigiáoviêntruyềnthụ kiếnthứcvề từđồngâmvàtừnhiềunghĩa;giảiquyếtphầnnàonhữngkhókhănmắcphảitrong quátrìnhdạyhọcmảngkiếnthứcnày.Vìvậy,việcđưarahệ thốngcácgiảiphápphânbiệttừđồngâmvàtừnhiềunghĩaphùhợpvớiđốitượnghọcsinhlà việclàmtốiưucầnthiết,giúpngườigiáoviênnắmđượcbảnchấtvấnđềgiúpHScũngnắmđượcbảnchấtấynângcaođượcchấtlượnghọctập.3.PhươngpháptiếnhànhnghiêncứuĐềtàikếthợpnhiềuphươngpháp:PhươngphápphântíchtổnghợpPhươngphápsosánh,đốichiếu.Phươngphápphânloạithốngk ...