Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Xây dựng và sử dụng câu hỏi trắc nghiệm khách quan trong dạy học Ứng dụng của tích phân nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh

Mục tiêu nghiên cứu của sáng kiến kinh nghiệm là đáp ứng mục tiêu giáo dục theo định hướng phát triển năng lực, mục tiêu trong chiến lược phát triển giáo dục 2011 -2020. Từ đó đào tạo ra những thế hệ học sinh - chủ nhân tương lai của đất nước có đầy đủ các phẩm chất và năng lực cần thiết tìm ra các giải pháp tối ưu để thực hiện nhiệm vụ hoặc có cách ứng xử phù hợp trong bối cảnh phức tạp. Là nguồn tài liệu phong phú và bổ ích trong quá trình giảng dạy của giáo viên. Do đó, góp phần vào việc nâng cao chất lượng dạy học theo yêu cầu đổi mới của nền giáo dục nước nhà. Việc dạy học cho học sinh theo hướng liên hệ thực tế đã góp phần tạo được hứng thú, lôi cuốn học sinh, giúp học sinh đào sâu, nhớ lâu kiến thức. Thực hiện việc đổi mới này có tác dụng rất mạnh mẽ đến tư tưởng, tình cảm của các em. Từ đó, các em có lòng say mê ham thích 4 môn toán hơn rất nhiều. Giáo viên đã thay đổi nhận thức của học sinh: học sinh thấy rằng môn toán không phải là môn học quá khó và khô khan như một số em nghĩ mà nó là một môn học đầy tính hấp dẫn và lí thú.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Xây dựng và sử dụng câu hỏi trắc nghiệm khách quan trong dạy học Ứng dụng của tích phân nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do – Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Kính gửi: Hội đồng sáng kiến tỉnh Ninh Bình. I. Nhóm tác giả sáng kiến: Chúng tôi gồm: Trình Tỉ lệ % đóng độ GhiSTT Họ và tên Nơi công tác Chức danh góp vào việc tạo chuyên chú ra sáng kiến môn THPT 1 Nguyễn Minh Đức Giáo viên Thạc sĩ 50% Tác giả Hoa Lư A Đoàn Thịnh THPT Phó hiệu Đồng 2 Thạc sĩ 50% Khánh Ngọc Nguyễn Huệ trưởng tác giả Là đồng tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: “Xây dựng và sử dụng câu hỏi trắcnghiệm khách quan trong dạy học Ứng dụng của tích phân nhằm phát huy tính tích cực, chủđộng, sáng tạo của học sinh”. II. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Lĩnh vực Giáo dục (Giảng dạy bộ môn Toán cấp THPT). III. Nội dung sáng kiến 1. Giải pháp cũ thường làm Qua khảo sát cách thức giảng dạy nội dung này, chúng tôi nhận thấy cách mà giáo viênthường tiến hành như sau: - Cung cấp lý thuyết trong sách giáo khoa. - Đưa ra một số ví dụ minh họạ theo hình thức tự luận, các ví dụ đưa ra thường chỉ yêu cầuhọc sinh áp dụng công thức một cách máy móc. Giáo viên chưa có sự mở rộng hay khai thác cácví dụ một cách hiệu quả. - Cho bài tập về nhà, chủ yếu là bài tập tự luận trong sách giáo khoa và sách bài tập. Bàitập trắc nghiệm về phần ứng dụng của tích phân trong sách giáo khoa và sách bài tập rất ít nênhọc sinh ít được rèn luyện kỹ năng làm bài tập trắc nghiệm. - Giáo viên thường chỉ dừng lại ở việc dạy cho học sinh về các ứng dụng hình học của tíchphân mà chưa khai thác việc sử dụng tích phân để giải quyết các bài toán thực tiễn. Vì vậy, bằng thực nghiệm chúng tôi nhận thấy cách làm này có một số điểm còn tồn tạisau: - Học sinh học tập một cách thụ động, không có sự liên hệ giữa kiến cũ và kiến thức mớivà vận dụng lý thuyết vào làm bài tập còn hạn chế. Không phát huy được tính chủ động, tích cực 1và sáng tạo của học sinh. - Học sinh thường chỉ nhớ công thức tính diện tích hình phẳng, thể tích một cách máymóc, khó phát huy tính linh hoạt sáng tạo, đặc biệt là kỹ năng đọc đồ thị để xét dấu các biểuthức, kỹ năng “chia nhỏ” hình phẳng để tính; kỹ năng cộng, trừ diện tích; cộng, trừ thể tích. Đâylà một khó khăn rất lớn mà học sinh thường gặp phải. - Học sinh ít được rèn luyện kỹ năng giải toán trắc nghiệm, kỹ năng tìm tòi, mở rộng bàitoán. Học sinh lúng túng, ngại khó trước mỗi bài toán mới, dạng toán mới. - Hình vẽ minh họa ở các sách giáo khoa cũng như sách bài tập còn ít, “chưa đủ” để giúphọc sinh rèn luyện tư duy từ trực quan đến trừu tượng. Từ đó học sinh chưa thấy sự gần gũi vàthấy tính thực tế của các hình phẳng, vật tròn xoay đang học . - Học sinh chưa thấy được ứng dụng của tích phân vào thực tế cuộc sống. Do đó, học sinhchưa thấy hứng thú trong học tập. 2. Giải pháp mới cải tiến Nhằm khắc phục những khó khăn trên, chúng tôi đưa ra giải pháp mới dạy phần ứng dụngcủa tích phân như sau: - Cung cấp cho học sinh các kiến thức về ứng dụng của tích phân trong hình học, trong cácmôn học khác và trong thực tế cuộc sống mà không được đề cập đến trong sách giáo khoa(Phụ lục 1: Cơ sở lí thuyết về ứng dụng của tích phân). - Đưa ra các ví dụ minh họa cho từng ứng dụng dưới hình thức trắc nghiệm. Sau đó, giáoviên phân tích các phương án nhiễu dựa trên các sai lầm học sinh thường mắc phải, hướng dẫnhọc sinh cách khai thác mở rộng bài toán và xây dựng các bài toán trắc nghiệm khác tương tự(Phụ lục 2: Phân tích một số sai lầm thường gặp khi giải toán Ứng dụng của tích phân). - Từ các bài tập tự tuận trong SGK cơ bản và sách bài tập Giải tích 12, giáo viên chia nhómvà phân công nhiệm vụ cho các nhóm xây dựng phương án đúng và phương án nhiễu cho các bàitoán đó để tạo thành hệ thống các câu hỏi trắc nghiệm. Ngoài ra, giáo viên đề xuất các bài tập tựluận ngoài SGK, yêu cầu học sinh xây dựng thành các câu hỏi trắc nghiệm (Phụ lục 3: Xây dựngcác câu hỏi trắc nghiệm từ bài tập tự luận trong SGK và sách bài tập Giải tích 12). - Đưa vào các bài toán liên hệ thực tế, đó là các bài toán chuyển động và các bài toán trongthực tế cuộc sống. Hướng dẫn học sinh ứng dụng tích phân để giải các bài toán đó (Phụ lục 4:Một số bài toán thực tế về ứng dụng của tích phân). - Yêu cầu học sinh sưu tầm các bài toán thực tế về ứng dụng của tích phân có trong các đềthi minh họa và đề thi thử THPT Quốc gia. Sau đó, học sinh trình bày lời giải cho các bài toán đó(Sáng kiến gồm 16 ví dụ minh họa có phân tích sai lầm và 130 câu hỏi trắc nghiệm có đáp án vàhướng dẫn giải các câu vận dụng , vận dụng cao). 2 * Ưu điểm của giải pháp mới: - Từ việc phân tích các phương án nhiễu trong các ví dụ minh họ ...