Sự thích ứng của làng nghề mây tre đan Bao La trong bối cảnh hiện nay

Bài viết này tập trung phân tích sự thích ứng của làng nghề trong bối cảnh hiện nay thông qua việc nhận diện những yếu tố tác động đến quá trình phát triển và những thay đổi về quy trình quản lý và sản xuất. Trên cơ sở phân tích những thuận lợi và khó khăn, tác giả đề xuất một số biện pháp để bảo tồn và phát triển của làng nghề mây tre đan Bao La trong tương lai.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sự thích ứng của làng nghề mây tre đan Bao La trong bối cảnh hiện nay SỰ THÍCH ỨNG CỦA LÀNG NGHỀ MÂY TRE ĐAN BAO LA TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY LÊ VĂN VIỆN Khoa Lịch sử Tóm tắt: Khi nhắc đến nghề đan lát ở Huế thì người ta thường nghĩ ngay đến làng Bao La thuộc xã Quảng Phú, huyện Quảng Điền, một làng nghề thủ công truyền thống ra đời cách đây khoảng 600 năm. Để tồn tại và phát triển cho đến ngày nay, những người thợ ở đây phải luôn tìm tòi và sáng tạo ra những sản phẩm thủ công mới đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường. Bài viết này tập trung phân tích sự thích ứng của làng nghề trong bối cảnh hiện nay thông qua việc nhận diện những yếu tố tác động đến quá trình phát triển và những thay đổi về quy trình quản lý và sản xuất. Trên cơ sở phân tích những thuận lợi và khó khăn, tác giả đề xuất một số biện pháp để bảo tồn và phát triển của làng nghề mây tre đan Bao La trong tương lai. Từ khóa: thích ứng làng nghề, mây tre đan, Bao La1. ĐẶT VẤN ĐỀLàng Bao La là một làng quê nổi tiếng với làng nghề truyền thống đan lát sản phẩmbằng mây, tre, chế tác đồ dân dụng và mỹ nghệ, thuộc xã Quảng Phú, huyện QuảngĐiền, tỉnh Thừa Thiên Huế.Cơ chế thị trường và cuộc sống hiện đại đã tác động vào nghề đan lát truyền thống củalàng Bao La. Vì thế, hiện nay ở làng xuất hiện nhiều sản phẩm mây tre đan mỹ nghệmang dáng dấp hiện đại bên cạnh những sản phẩm mây tre đan gia dụng truyền thống.Bên cạnh sản xuất theo các gia đình và hộ gia đình, người dân làng Bao La còn tham giavào sản xuất các sản phẩm do Hợp tác xã mây tre đan Bao La đứng ra tổ chức và baotiêu sản phẩm. Cách thức tổ chức sản xuất cũng khác đi để theo kịp với xu hướng sảnxuất theo dây chuyền công nghệ thiết bị hiện đại. Điều đó nói lên sự thích ứng của làngnghề mây tre đan Bao La trong bối cảnh hiện nay.2. NỘI DUNG VẤN ĐỀLàng Bao La nằm ở bờ Bắc sông Bồ, cách Huế khoảng 30km, bao gồm phần đồng bằngcác xóm: Đình, Hóp, Đông, Cầu, Chùa, Chợ và một phần là vùng cát nội đồng (Bao LaPhường) ven phá Tam Giang. Sáu xóm của làng Bao La liền nhau tạo thành một hìnhvòng cung ôm lấy cánh đồng làng. Người đầu tiên khai phá lập làng là Nguyễn Bá Linh(Nguyễn Quý Công húy Bá Linh), Thái Thư Thiên và Nguyễn Mặc Nghị, đều người gốcNghệ An, 9 họ tiếp theo có công lập làng gồm: Võ, Phạm, Ngô, Dương, Hồ, Hà, Hoàng,Trần, Lê [2; tr. 47].Kỷ yếu Hội nghị Khoa học Sinh viên năm học 2016-2017Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế, tháng 12/2016: tr. 102-107SỰ THÍCH ỨNG CỦA LÀNG NGHỆ MÂY TRE ĐAN BAO LA… 103Trong lịch sử mở đất về phương Nam, đại bộ phận những lưu dân tiến về bờ cõi phíaNam sinh sống được coi là yếu tố quyết định cho công cuộc mở đất và giữ đất đượctoàn vẹn như ngày nay. Trong công cuộc Nam tiến của những lưu dân có thể nói hànhtrang lúc ấy ngoài sức lao động, kinh nghiệm sản xuất, còn có những nét văn hóa. Vàtrong quá trình khai canh lập ấp những nhóm lưu dân hình thành nên những làng nghềđòi hỏi phù hợp với điều kiện cũng như nhu cầu cho cuộc sống ở vùng đất mới. Làngnghề mây tre đan Bao La thuộc huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế ra đời tronghoàn cảnh như thế. [3]Nói về nghề mây tre đan của làng, tên của làng nghề gắn liền với đặc trưng sản phẩmđến mức tên của sản phẩm luôn kèm theo tên gọi của làng, làng nghề mây tre đan BaoLa. Nhiều cụ cao tuổi cho biết, ngày xưa cả làng Bao La đều làm nghề đan. Hễ cứ xongmùa vụ, khi gieo cấy hoặc gặt hái xong là nhà nhà mang tre ra để đan.Nghề đan lát ở Bao La rất phổ biến, mọi người trong làng từ già đến trẻ đều có thể thamgia các khâu trong nghề như chẻ tre, vót (chuốt), đan, lát, nạp, lận, nứt… Các loại sảnphẩm đan bằng tre ở làng Bao La gồm: thúng, mủng, nang, trẹt, thuộc loại đan theo kiểulòng thúng (bắt 2 múi, đè 3 múi, kế đến bắt 4 múi, đè 3 múi), rổ rá đan theo kiểu lòngmốt; dần, sàn, lồng bàn đan theo kiểu lòng hai. Đan lòng xong người ta để 4 góc khoảngtừ 5cm đến 10cm để đát dày theo công thức bết 3 múi đè 3 múi. Sau đó là khâu lận, lậnlà động tác dùng hai vành để kẹp phên theo độ sâu đã định. Các loại nia, nong, dần, sàn,trẹt thì lận cạn; rổ, rá, thúng, mủng, lồng bàn thì lận sâu. Nứt là động tác buộc cố địnhvành vào phên theo kĩ thuật. Người thợ nứt lợt khi làm trẹt, nứt khuốc khi làm nia,nong, thúng, mủng, dần, sàn và nứt đôi khi làm những sản phẩm cần chắc bền do yêucầu của người dùng. [2; tr. 47]Ở Bao La người ta sản xuất nhiều chiếc nong lớn có đường kính từ 1-2m. Thúng, mủnggồm các loại có đường kính từ 0,5-0,8m. Trong đó có những món đứng theo bộ như rổbộ 3, rá bộ 8… [2; tr. 48]Trước đây hoạt động thủ công tuy nằm trong phạm vi gia đình, những vẫn có sự chiphối của làng xã, hoặc có những ràng buộc bằng k ...