Tăng cẩu- nét đẹp trong văn hoá của người Thái đen

Người Thái có nhiều nhóm: Thái đen, Thái trắng, Man Thanh, Tày Mười, Tày Thanh... với dân số hơn 1 triệu người phân bố ở nhiều vùng đất nhưng nhiều nhất vẫn là ở vùng Tây Bắc (Lai Châu, Sơn La, Hoà Bình, Nghệ An).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
"Tăng cẩu"- nét đẹp trong văn hoá của người Thái đen Tăng cẩu- nét đẹp trong văn hoá của người Thái đen Người Thái có nhiều nhóm: Thái đen, Thái trắng, ManThanh, Tày Mười, Tày Thanh... với dân số hơn 1 triệu người phânbố ở nhiều vùng đất nhưng nhiều nhất vẫn là ở vùng Tây Bắc (LaiChâu, Sơn La, Hoà Bình, Nghệ An). Dân tộc Thái có vốn văn họccổ truyền quý báu với kho tàng thần thoại, cổ tích, truyền thuyết,truyện thơ, ca dao… có nhiều điệu múa (khắp) độc đáo: xoè Thái,múa sạp. Văn hoá của người Thái rất phong phú thể hiện ở nhiềunghi lễ khác nhau như: cúng trời đất, cúng bản mường, nghi lễ cầumùa, đám ma được gọi là lễ tiễn người chết về mường trời, ngườidân tộc Thái ở nhà sàn, riêng người Thái đen làm nhà có hình mairùa và được trang trí theo phong tục xưa. Nhưng tục búi tóc (tăngcẩu) lại chỉ phổ biến ở nhóm người Thái đen. Hôn nhân của người Thái đen là hôn nhântheo kiểu phụ hệ, nhưng từ trước tới nay, tập người này vẫn duy trì tục ở rể, gửi rể. Khi chàng trai người Thái đen đến tuổi lấy vợ (trước đây là 13-14 tuổi), naymười tám, đôi mươi sẽ tự đi tìm người con gái mà mình ưng ý hoặc do bố mẹ nhắmcho. Tiếp đến, nhà trai nhờ một ông Mối (tiếng Thái gọi là Phòlam) đến nhà cô gái đểlàm mối. Nếu được gia đình cô gái ưng ý, chàng trai sẽ bắt đầu cuộc đời ở rể. Chọn ngày lành, tháng tốt, nhà trai chuẩn bị cho con trai một số sính lễ để đến ởrể. Lễ vật gồm: một chiếc áo, một con gà mổ sẵn, một gói cơm, một chai rượu và mộtcái Tôống bai là cái đựng vía (khoắn) được làm bằng một sợ dây mây một đầu đượccuộn xoắn lại (theo như lời người Thái đen cho biết thì vật này để cho vía chú rể trú ngụở đó). Ông Mối sẽ là người trực tiếp đưa chàng trai đến nhà cô gái. Sau khi kiểm xonglễ vật, nhà gái để mọi thứ lên bàn thờ để báo cho tổ tiên biết nhà đã có chàng rể. Trongthời gian ở rể chàng trai được đối xử như một thành viên mới của gia đình. Nhưng do phải có thời gian thử thách nên anh ta phải chăm chỉ, lao động cật lực,cùng ăn với cả gia đình vợ, chỉ có điều anh ta chưa được ngủ cùng cô gái, mà phải ngủở vị trí dành cho khách (người Thái gọi là khơi). Trong ngôi nhà sàn của người Thái,ngoài các buồng thông thường, ở hai phía đầu hồi còn có hai phần được sử dụng vớitừng mục đích khác nhau, một đầu là khan dùng để làm công việc bếp núc. Đây là phầnđầu hồi ở phía sau, để nước và làm bếp, nơi này thường là chỗ sinh hoạt của phụ nữ.Khơi (trong tiếng Thái, khơi là rể, lục khơi là con rể) là phần đầu hồi nhà ở phía trước,phía cầu thang chính lên nhà. Đây là phần dùng để tiếp khách và nếu gia đình nào cóchàng rể đang trong giai đoạn thử thách thì sẽ ngủ ở đây... Sau thời gian ở rể có thể chỉ 3 tháng hoặc kéo dài cho đến khi chàng rể được nhàcô gái chấp nhận. Để đôi uyên ương được ngủ chung với nhau thì hai gia đình phải tiếnhành làm lễ tăng cẩu (búi tóc), chính thức công nhận họ là vợ chồng. Búi tóc củangười phụ nữ Thái đen từ thời điểm này được coi như là một dấu hiệu thông tin cho mọingười biết họ đã có chồng. Để làm lễ này, nhà trai lại phải mang tới nhà gái một số lễvật. Theo tục lệ, lễ Tăng cẩu được thực hiện ở gian gần bếp, người ta chuẩn bị mộtchậu nước lá thơm. Đại diện phía nhà trai gội đầu, chải tóc và búi tóc cho cô dâu. Tócđược búi lên, cuộn lại bằng một dây xà tích bằng bạc và cài một chiếc trâm bạc giữ chotóc không bị xổ ra. Trong lúc búi tóc cho cô gái, đại diện hai nhà cùng uống rượu và hátđối đáp khắp toóc. Nội dung của các bài khắp nói lên hoàn cảnh của mỗi nhà vànhững lời dặn dò đôi trai gái. Sau lễ tăng cẩu, chàng trai và cô gái được ngủ chung với nhau, cũng từ đó cô gáiphải luôn búi tóc vừa để làm đẹp vừa như là một dấu hiệu thông báo cho các chàng traikhác biết họ đã có chồng. Về nguyên tắc, lễ cưới có thể được tổ chức bất kỳ lúc nào màhai gia đình muốn, sau lễ tăng cẩu. Nguồn tin: danangpt ...