Thất nghiệp và chính sách trợ cấp thất nghiệp với vấn đề đảm bảo quyền con người ở Việt Nam hiện nay

Bài viết phản ánh tình trạng thất nghiệp ở Việt Nam hiện nay, phân tích tác động của nó tới vấn đề thụ hưởng quyền con người của người lao động, đồng thời đề xuất một số ý kiến liên quan đến chính sách giải quyết và trợ cấp thất nghiệp hiện nay ở nước ta.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thất nghiệp và chính sách trợ cấp thất nghiệp với vấn đề đảm bảo quyền con người ở Việt Nam hiện nayThÊt nghiÖp vµ chÝnh s¸ch trî cÊp thÊt nghiÖp víi vÊn ®Ò ®¶m b¶o quyÒn con ng−êi ë ViÖt Nam hiÖn nay Hoµng Mai H−¬ng(*) Cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ toµn cÇu hiÖn nay cã t¸c ®éng nghiªm träng tíi vÊn ®Ò lao ®éng vµ viÖc lµm ë hÇu hÕt tÊt c¶ c¸c n−íc trªn thÕ giíi. §èi víi mét n−íc nh− ViÖt Nam, t¨ng tr−ëng kinh tÕ chñ yÕu dùa vµo xuÊt khÈu, nhÊt lµ xuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm tõ nh÷ng ngµnh, nghÒ sö dông nhiÒu nh©n c«ng nh− may mÆc, giÇy dÐp, thñy s¶n, du lÞch..., th× sù t¸c ®éng nµy l¹i cµng thÊy râ. Trong bèi c¶nh s¶n xuÊt bÞ ®×nh trÖ, ®Ó b¶o toµn phÇn nµo vèn s¶n xuÊt vµ gi¶m thua lç, nhiÒu doanh nghiÖp ph¶i c¾t gi¶m nh©n c«ng, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng lao ®éng bÞ thÊt nghiÖp víi sè l−îng lín. ThÊt nghiÖp kh«ng chØ ¶nh h−ëng tíi viÖc lµm, thu nhËp mµ cßn ¶nh h−ëng tíi toµn bé ®êi sèng cña ng−êi lao ®éng, ®Õn sù h−ëng thô c¸c quyÒn con ng−êi cña hä. Bµi viÕt ph¶n ¸nh t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay, ph©n tÝch t¸c ®éng cña nã tíi vÊn ®Ò thô h−ëng quyÒn con ng−êi cña ng−êi lao ®éng, ®ång thêi ®Ò xuÊt mét sè ý kiÕn liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt vµ trî cÊp thÊt nghiÖp hiÖn nay ë n−íc ta.I. T×nh tr¹ng thÊt nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay ViÖc tÝnh to¸n tû lÖ thÊt nghiÖp ®Ó c¸c c¬ quan chøc n¨ng biÕt tÝnh chÊt Cã hai kh¸i niÖm trong kinh tÕ häc nghiªm träng cña thÊt nghiÖp, vµ réngmµ ng−êi ta cã thÓ nhÇm lÉn víi nhau, h¬n lµ ®Ó biÕt râ ‘t×nh tr¹ng søc kháe’®ã lµ thÊt nghiÖp vµ thiÕu viÖc lµm. cña nÒn kinh tÕ.(*)Cßn thiÕu viÖc lµm lµThÊt nghiÖp lµ t×nh tr¹ng ng−êi lao t×nh tr¹ng mét ng−êi lao ®éng ®ang cã®éng muèn cã viÖc lµm mµ kh«ng t×m viÖc hay ®· ®−îc tuyÓn dông, nh−ng®−îc viÖc lµm. Nh÷ng ng−êi ®−îc coi lµ kh«ng ®−îc lµm hÕt kh¶ n¨ng hay c«ngthÊt nghiÖp ph¶i ë thÕ chñ ®éng vµ tÝch suÊt nh− mong muèn (2). Nh− vËy, thÊtcùc t×m viÖc, nh−ng v× nh÷ng lý do kh¸c nghiÖp hoµn toµn kh¸c víi thiÕu viÖcnhau, nªn hä kh«ng ®−îc tuyÓn dông lµm, mét kh¸i niÖm chØ viÖc kh«ng cãhoÆc ®−îc thuª. §i kÌm víi kh¸i niÖm viÖc lµm vµ ch−a ®−îc tuyÓn dông, cßnthÊt nghiÖp lµ kh¸i niÖm tû lÖ thÊt kh¸i niÖm kia nhÊn m¹nh ®Õn t×nh tr¹ngnghiÖp. Tû lÖ thÊt nghiÖp lµ sè phÇntr¨m cña lùc l−îng lao ®éng kh«ng cãviÖc lµm mÆc dï cã ®¨ng ký lµ muèn (*) ThS., ViÖn Nghiªn cøu QuyÒn con ng−êi, Häclµm viÖc vµ s½n sµng lµm viÖc (1, tr.81). viÖn ChÝnh trÞ – Hµnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh.ThÊt nghiÖp vµ chÝnh s¸ch trî cÊp... 19®· cã viÖc lµm nh−ng kh«ng ®−îc lµm Qua c¸c kÕt qu¶ ®iÒu tra cho thÊy,hÕt kh¶ n¨ng vµ c«ng suÊt mong muèn. ¶nh h−ëng cña suy tho¸i kinh tÕ ®èi víi Trong bèi c¶nh khñng ho¶ng kinh tÕ viÖc lµm nghiªm träng nhÊt trong c¸ctoµn cÇu hiÖn nay vµ d−íi t¸c ®éng cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o vµ da giÇy.nã, lùc l−îng lao ®éng ë ViÖt Nam ë KÕt qu¶ kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cñatrong c¶ hai hoµn c¶nh trªn, tuy nhiªn khñng ho¶ng kinh tÕ toµn cÇu ®èi víivÊn ®Ò thÊt nghiÖp næi lªn nh− lµ vÊn ngµnh da giÇy ViÖt Nam (tõ th¸ng®Ò bøc xóc h¬n c¶. 4/2009 ®Õn hÕt th¸ng 10/2009) cho thÊy: thu nhËp cña ng−êi lao ®éng trong Theo b¸o c¸o cña ChÝnh phñ göi ngµnh s¶n xuÊt giµy bÞ ¶nh h−ëng râ rÖtQuèc héi (3), ®· cã h¬n 64.000 ng−êi bÞ trong giai ®o¹n tõ gi÷a n¨m 2008 ®ÕnmÊt viÖc trong quý I/2009, chñ yÕu t¹i cuèi n¨m 2009. Møc thu nhËp hiÖn t¹ic¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm lµ thµnh b×nh qu©n cña ng−êi lao ®éng t¹i c¸cphè Hå ChÝ Minh, Hµ Néi, B×nh D−¬ng, doanh nghiÖp giÇy phÝa B¾c chØ dao§ång Nai, H¶i Phßng... Thèng kª thu ®éng trong kho¶ng tõ 1.200.000 –®−îc tõ kh¶o s¸t thùc tÕ vµ b¸o c¸o cña 1.500.000 ®ång/th¸ng. MÆc dï cã t¨ng48 tØnh, thµnh phè cho thÊy trong sè lao nhÑ so víi giai ®o¹n tr−íc do t¨ng l−¬ng®éng bÞ mÊt viÖc, cã h¬n 30.000 ng−êi tõ tèi thiÓu vµ khung l−¬ng c¬ b¶n cña Nhµc¸c lµng nghÒ (4). n−íc, nh−ng møc l−¬ng nµy thÊp h¬n so Lao ®éng mÊt viÖc lµm vµ thiÕu viÖc víi mÆt b»ng thu nhËp chung cña mét sèlµm chñ yÕu r¬i vµo c¸c doanh nghiÖp cã ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c. H¬n n÷a, møchµng xuÊt khÈu hoÆc cã nguyªn liÖu t¨ng nµy kh«ng ®ñ bï ®¾p cho viÖc t¨ngnhËp khÈu tõ c¸c doanh nghiÖp n−íc gi¸ cña c¸c chi phÝ sinh ho¹t th«ngngoµi, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. th−êng (5). Ngoµi ra, suy tho¸i kin ...