Thèm Mùi Đất

Sau khi tường trình xong về công việc của Ban Trị Sự vừa mãn nhiệm kỳ hôm nay, ngày cuối năm dương lịch 1964, ngày nhóm Đại Hội thường niên, và trước khi bầu Ban Tri Sự mới, với lại trước khi ngồi vào bàn tiệc, cũng thường niên, tổ chức ở sân nhà ông Hội Trưởng của „Hội Tương Tế tỉnh B“ ông Hội Trưởng cao niên, hiền lành, dễ thương của cái „đồng hương hội“ ấy than:
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thèm Mùi Đất Thèm Mùi ĐấtSau khi tường trình xong về công việc của Ban Trị Sự vừa mãn nhiệm kỳ hôm nay, ngàycuối năm dương lịch 1964, ngày nhóm Đại Hội thường niên, và trước khi bầu Ban Tri Sựmới, với lại trước khi ngồi vào bàn tiệc, cũng thường niên, tổ chức ở sân nhà ông HộiTrưởng của „Hội Tương Tế tỉnh B“ ông Hội Trưởng cao niên, hiền lành, dễ thương củacái „đồng hương hội“ ấy than:- Bà con cô bác ơi, mấy năm nay Ban Trị Sự khổ sở nhứt, không phải vì vấn đề tài chánh,thường là bài toán bể đầu đối với các hội nho nhỏ như ta, không có cơ sở kinh tài, chỉđứng vững tương đối và tạm bợ dựa vào tiền niên liễm của anh chị em hội viên, mà khổsở vì một chuyên lặt vặt mới kỳ cho chớ!Ông Hội Trưởng nầy và Ban Tri Sự của hội cứ được bầu đi bầu lại mãi, nên ông biết rõmọi vấn đề như bất kỳ những người có trách nhiệm nào mà giữ chức vụ một cách trườngkỳ.- Về chuyên gì đó a... ông Hội Trưởng?Một vị hội viên cũng rất cao niên, người ủng hộ tài chánh cho đồng hương hội tỉnh B hỏinhư vậy. Ông nầy rất giàu có và nhứt là rất tốt bụng, lần nào hội túng tiền, ông cũng giúpđỡ cho, nếu đó là một số tiền lớn thì ông cho mượn, bằng như hội cần năm ba ngàn, ôngluôn luôn tặng không.- Về cái nghĩa trang é mà! ông Hội Trưởng đáp.- Sao, nghĩa trang làm sao?Vị ủng hộ viên nầy cũng gần tới tuổi quay đầu về núi rồi nên ông rất chú tâm đến cái nơian nghỉ cuối cùng của ông trong một tương lai có lẽ rất gần đây. Ông đoán rằng đây làvấn đề hàng rào dây kẽm gai, chớ không có gì lạ, nhưng vẫn tò mò và nóng lòng biết đíchxác ngay sự việc. Ban Trị Sự thấy cái hàng rào ấy rất cần thiết để ngăn ngựa, bò, heo, chóxâm phạm nghĩa địa, nhưng nghe đâu như Ban Trị Sự chưa gom đủ tiền để đúc trụ bê-tông và mua kẽm.Phía trong chợ ông Tạ có một khu nghĩa trang cho gần hai mươi tỉnh của miền Nam. Nonhai mươi nghĩa trang ấy nằm khít ranh với nhau. Tỉnh B quá gần Sài gòn nên chi từ ngàythành phố nầy được thành lập cho tới năm ấy, người gốc tỉnh đó không tậu nghĩa trangriêng, ai có kha khá tiền thì đưa xác người thân về quê, không tốn kém bao nhiêu, ainghèo lắm thì nằm đất ở nhà chùa ngoại ô nào đó. Nhưng từ những năm có biến cố, việcđưa xác về quê rất bất tiện nên nghĩa trang nầy mới được thành lập, sanh sau đẻ muộnhơn các nghĩa trang khác, nó nằm ở biên khu, không được các nghĩa trang lân cận chechở cho ở tới ba mặt, thường bị thú vật nhà của ngoại ô xa nầy phá quấy.- Thưa hiền hữu, ông Hội Trưởng đáp, nói cho đích xác ra, thì đó là vấn đề người coi sócnghĩa trang...- Vậy à? Tôi cứ tưởng... Còn hàng rào?- Hàng rào thì đã làm xong rồi. Người coi sóc nghĩa trang mới là bài toán bể đầu. Nămrồi, Ban Trị Sự đã phải thay ba người, mà người cuối cùng cũng lại xin thôi việc, vào dịpTết ta tới đây, tức là sau hai tháng nữa là phải tìm cho được người mới để thay cho y.Không ai ngạc nhiên hết. Đời bây giờ, công ăn việc làm quá nhiều, dân tộc ta có đôngđúc hơn xưa bao nhiêu, cái yếu tố người cũng cứ tương đối ít, ngoại nhân lại trả lươngcao lại rất khó lòng mà giữ công nhân, ngành hoạt động nào cũng mắc phải nạn thiếungười hết. Phương chi khoản thù lao cho một người săn sóc các nghĩa trang nho nhỏ, thậtlà ít oi thì đó là một chỗ làm không được hoan nghinh bao giờ.Ông Phán Ty hỏi:- Tôi nghe nói hội nhà cho y độc quyền đào huyệt để y kiếm thêm chút đỉnh nuôi vợ con,nghĩa là tương đối cũng đã đủ sống ra. Như vậy sao y còn...Ông Tham sự trẻ tuổi tên là Cần, không đợi ông Hội Trưởng trả lời, cãi lại với người vừacó ý kiến:- Đủ sống nghĩa là chỉ đủ ăn cơm mà thôi. Y rất chánh đáng mà tham vọng được uống cà-phê, được nhậu la-de như bao nhiêu công nhân khác. Vả lại người công nhân nào thấyphu xích lô đạp kiếm mỗi tháng mười ngàn đồng (1) lại không ham kiếm được tiền nhiềuhơn với một nghề khác.- Thưa quí vi hội viên với lại bà con cô bác, không phải như vậy đâu, ông Hội Trưởngđính chánh. Tất cả đều đòi thôi việc để về xứ.- À, cái đó thì hơi khó hiểu. Ông kỹ sư Minh nhận xét. Ngỡ họ thôi việc để đi làm phucho các hãng thầu Huê kỳ thì còn có lý do, chớ còn bỏ chỗ làm để trở về những làng xakém an ninh mà họ đã phải rời thì thật là kỳ. À, hình như ông Hội Trưởng có cho biết làphải nông dân mới làm nghề đó được hả?Ông Hội Trưởng xác nhận:- Ừ, mà nhứt là phải là nông dân chơn ướt chơn ráo mới tới ở thành phố. Thứ nhứt, chỉ cóhạng người đó mới nhận một chỗ làm ít lương như vậy, trong khi chờ đợi tìm được chỗtốt hơn. Kế đó, họ là người không sợ ma. Quanh nghĩa địa là bụi rậm, là chồi cây, là tregai, là đồng trống, là bóng tối dày đặc về đêm, dân thợ ở thành phố quen sống chen chútvới nhau từ lâu ở những nơi sáng trưng đèn điện, đâm ra nhát như trẻ con, sợ ma lắm,phương chi họ lại cất chòi gần ma thật sự, chớ không phải là ma tưởng tượng. Khu nghĩađịa ấy còn có các nghĩa địa khác nữa, như là nghĩa trang của người Ăng lê chẳng hạn, nếucó ma thì ma ở đó đông hằng vạn chớ có phải là một hai con đâu.Cử tọa cười ồ lên, giây lát sau tr ...