Thiết kế bài giảng ngữ văn 10 tập 1 part 4

Tham khảo tài liệu thiết kế bài giảng ngữ văn 10 tập 1 part 4, tài liệu phổ thông, ngữ văn - tiếng việt phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thiết kế bài giảng ngữ văn 10 tập 1 part 4 TuÇn 7 TiÕt 19 − 20 V¨n häc TÊm C¸m (TruyÖn cæ tÝch)A. KÕt qu¶ cÇn ®¹t 1. KiÕn thøc − t− t−ëng: Tõ viÖc cñng cè vµ n©ng cao nh÷ng hiÓu biÕt vÒthÓ lo¹i truyÖn cæ tÝch (®· häc ë ch−¬ng tr×nh Ng÷ v¨n THCS), nhËn thøc®−îc tÝnh chÊt, ý nghÜa cña nh÷ng m©u thuÉn, xung ®ét diÔn ra trong truyÖnTÊm C¸m, ý nghÜa cña sù biÕn ho¸ cña TÊm, tõ ®ã kh¸i qu¸t ®−îc chñ ®ÒtruyÖn, gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña truyÖn; kh¾c s©u t×nh yªu ®èi víi ng−êi lao®éng, ng−êi phô n÷ ViÖt Nam; cñng cè niÒm tin vµo chiÕn th¾ng cña c¸ithiÖn, cña chÝnh nghÜa trong cuéc sèng, trong x· héi. 2. TÝch hîp víi c¸c truyÖn cæ tÝch thÇn k× kh¸c (Th¹ch Sanh, C©y khÕ, SäDõa...) víi Lµm v¨n ë bµi Miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong bµi v¨n tù sù. 3. RÌn kÜ n¨ng ®äc, kÓ, ph©n tÝch nh©n vËt qua m©u thuÉn, xung ®ét trongtruyÖn cæ tÝch thÇn k×.B. ChuÈn bÞ cña thÇy vμ trß TruyÖn tranh TÊm C¸m.C. ThiÕt kÕ d¹y − häc Ho¹t ®éng 1 Tæ chøc kiÓm tra bµi cò (H×nh thøc: vÊn ®¸p) Qua ®o¹n trÝch Ra-ma buéc téi, nh©n d©n Ên §é x−a quan niÖm nh− thÕnµo vÒ nhµ vua − anh hïng, vÒ ng−êi phô n÷ lÝ t−ëng?142 Ph©n tÝch, so s¸nh hµnh ®éng b−íc lªn giµn thiªu cña Xi-ta víi hµnh ®éngnh¶y xuèng Hoµng Giang cña Vò N−¬ng, tõ ®ã rót ra nh÷ng ®iÓm gièng vµkh¸c nhau gi÷a hai t¸c phÈm sö thi Ên §é vµ truyÖn truyÒn k× ViÖt Nam. ThÕ nµo lµ truyÖn cæ tÝch thÇn k×? Nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm quan träng nhÊtcña thÓ lo¹i truyÖn d©n gian nµy. Ch−¬ng tr×nh THCS ®· häc nh÷ng truyÖn cætÝch thÇn k× nµo? Ho¹t ®éng 2 DÉn vµo bµi míi − GV nãi chËm: TruyÖn cæ tÝch thÇn k× TÊm C¸m nãi chung, h×nh t−îngnh©n vËt TÊm nãi riªng ®· ®i vµo lßng ng−êi ViÖt Nam tõ bao ®êi nay.TruyÖn ®· ®−îc chuyÓn thÓ nhiÒu lÇn thµnh chÌo (ChÞ TÊm − Anh §iÒn), c¶il−¬ng, nh¹c kÞch, ®ång thêi còng lµ nguån ®Ò tµi cho th¬, nh¹c, ho¹ (C« TÊmngµy nay − Ngäc Ch©u; Nh÷ng c« TÊm ngµy x−a nay vÉn cßn ®©y, trªn quªh−¬ng quan hä − Phã §øc Ph−¬ng; C« TÊm ngµy nay xÐ vá thÞ bµ tiªn lµmchuyÖn bÊt ngê − ChÕ Lan Viªn...). ViÖc ®äc − hiÓu TÊm C¸m, mét lÇn n÷agióp chóng ta nhËn thøc gi¸ trÞ t− t−ëng − nghÖ thuËt cña truyÖn nµy s©u s¾c h¬n. MÊy ®êi b¸nh ®óc cã x−¬ng MÊy ®êi d× ghÎ l¹i th−¬ng con chång! C©u ca dao cæ ra ®êi tr−íc hay truyÖn TÊm C¸m ra ®êi tr−íc? Kh«ng thÓbiÕt râ; chØ biÕt r»ng, mét trong nh÷ng chñ ®Ò cña truyÖn TÊm C¸m lµ chñ ®Òm©u thuÉn xung ®ét d× ghÎ − con chång; nh−ng cã thËt ®©y lµ chñ ®Ò chÝnhhay kh«ng? Chóng ta cÇn ®äc kÜ l¹i toµn truyÖn. − Cho HS xem truyÖn tranh TÊm C¸m hoÆc chiÕu trªn mµn h×nh kÕt hîpvíi HS kÓ, ®äc l¹i truyÖn. Ho¹t ®éng 3 Cñng cè l¹i kiÕn thøc vÒ truyÖn cæ tÝch thÇn k× 1. VÒ truyÖn cæ tÝch thÇn k× vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm, gi¸ trÞ t− t−ëng cña nã: − HS ®äc vµ tr×nh bµy néi dung TiÓu dÉn trong SGK, tr. 76. − GV nhÊn m¹nh nh÷ng ®iÓm chÝnh: + Cã sù tham gia cña nh÷ng yÕu tè thÇn k×. 143 + KÕt cÊu phæ biÕn: nh©n vËt chÝnh (lµ nh÷ng con ng−êi b×nh th−êng hoÆcbÊt h¹nh (må c«i, nghÌo khæ) tr¶i qua ho¹n n¹n, cuèi cïng ®−îc h−ëng h¹nhphóc, tho¶ nguyÖn m¬ −íc. + M©u thuÉn, xung ®ét gia ®×nh, x· héi thÓ hiÖn ®Êu tranh gi÷a thiÖn −¸c, tèt − xÊu. §Ò cao c¸i thiÖn, thiÖn chiÕn th¾ng ¸c ®Ó nªu g−¬ng ®¹o ®øc,gi¸o dôc con ng−êi vµ thÓ hiÖn m¬ −íc cña nh©n d©n lao ®éng vÒ c«ng b»ngx· héi, vÒ h¹nh phóc; trµn ®Çy tinh thÇn l¹c quan, ®èi lËp víi hiÖn thùc x· héi®en tèi ®au khæ, t¹o cho con ng−êi niÒm tin, lßng ham sèng. + KiÓu truyÖn TÊm C¸m phæ biÕn ë kh¸ nhiÒu d©n téc trªn thÕ giíi. 2. §äc− kÓ − Yªu cÇu ®äc gîi kh«ng khÝ cæ tÝch, chó ý nh÷ng c©u ®èi tho¹i, nh÷ngc©u v¨n vÇn, kÕt hîp ®äc vµ kÓ. − GV ®äc mÉu, kÓ mÉu 1 ®o¹n; 3 − 4 HS ®äc, kÓ tiÕp cho ®Õn hÕt truyÖn. − GV nhËn xÐt kÕt qu¶. 3. Gi¶i thÝch tõ khã: theo c¸c chó thÝch ch©n trang. 4. Bè côc − Më truyÖn: Ngµy x−a... viÖc nÆng − Giíi thiÖu c¸c nh©n vËt chÝnh vµhoµn c¶nh truyÖn. − Th©n truyÖn: Mét h«m... vÒ cung − DiÔn biÕn c©u chuyÖn. − KÕt truyÖn: TÊm trë l¹i thµnh ng−êi. Riªng phÇn th©n truyÖn cã thÓ chia thµnh 2 ®o¹n: + TÊm ë víi d× ghÎ vµ C¸m ®Õn khi trë thµnh hoµng hËu. + TÊm bÞ giÕt vµ ho¸ th©n. Ho¹t ®éng 4 H−íng dÉn ®äc − hiÓu chi tiÕt 1. Nh©n vËt vµ m©u thuÉn − xung ®ét chñ yÕu − GV hái: Theo dâi toµn truyÖn, ta thÊy næi bËt lªn sù ®èi lËp vµ m©uthuÉn g×, gi÷a nh©n vËt nµo víi nh©n vËt nµo? M©u thuÉn ®ã ph¸t triÓn ra saotheo m¹ch cèt truyÖn? M©u thuÉn nµo lµ chñ yÕu, v× sao? − HS kh¸i qu¸t, ph¸t biÓu, cã thÓ th¶o luËn ®Ó ®i ®Õn thèng nhÊtnhËn ®Þnh.144 §Þnh h−íng: + NÕu c¨n cø vµo quan hÖ gia ®×nh th× truyÖn cã c¸c m©u thuÉn: TÊm C¸m (hai chÞ em cïng cha kh¸c mÑ, cïng thÕ hÖ) TÊm d× ghÎ (d× ghÎ vµ con chång) Trong hai m©u thuÉn trªn, m©u thuÉn TÊm − C¸m lµ chñ yÕu, xuyªn suèttoµn truyÖn, liªn tôc vµ ngµy cµng c¨ng th¼ng, quyÕt liÖt. M©u thuÉn d× ghÎ −con chång chØ ®ãng vai trß bæ sung, phô trî, kh«ng liªn tôc. Cã thÓ kh¸i qu¸th¬n, ®ã lµ m©u thuÉn gia ®×nh: TÊm C¸m vµ d× ghÎ. + ThÓ hiÖn m©u thuÉn x· héi, kh¸i qu¸t thµnh m©u thuÉn thiÖn − ¸c. C¸c nh©n vËt Bôt, nhµ vua... ®Òu thuéc phe thiÖn, ®øng vÒ phÝa TÊmnh−ng tham gia rÊt Ýt vµ cã møc ®é vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ gi¶i quyÕt m©uthuÉn xung ®ét trong truyÖn. M©u thuÉn ph¸t triÓn thµnh xung ®ét mét mÊt mét cßn vµ dÉn ®Õn kÕtthóc thiÖn th¾ng ¸c, ¸c bÞ trõng trÞ ®Ých ®¸ng. ThiÖn ®−îc tho¶ nguyÖn −ícm¬, h−ëng h¹nh phóc trÇn thÕ. VËy t×m hiÓu gi¸ trÞ vµ ®Æc ®iÓm t− t−ëng − nghÖ thuËt cña truyÖn thùcchÊt lµ ph©n tÝch m©u t ...