Thức ăn chăn nuôi ở dạng viên

Thức ăn viên có từ bao giờ ? Thức ăn viên cũng là thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh nhưng sản xuất ở dạng viên (không ở dạng bột thông thường) Thức ăn viên xuất hiện chưa lâu trên thị trường Việt Nam, và người chăn nuôi Việt Nam cũng mới làm quen với nó; thức ăn viên thực ra đã được sử dụng gần nửa thế kỷ, và bắt đầu từ những người nuôi gà ở Anh. ở miền Nam, người chăn nuôi sử dụng thức ăn viên sớm hơn ở miền Bắc (chỉ mới có giữa những...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thức ăn chăn nuôi ở dạng viên Thức ăn chăn nuôi ở dạng viên 1. Thức ăn viên có từ bao giờ ? Thức ăn viên cũng là thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh nhưng sản xuất ởdạng viên (không ở dạng bột thông thường) Thức ăn viên xuất hiện chưa lâu trên thị trường Việt Nam, và ngườichăn nuôi Việt Nam cũng mới làm quen với nó; thức ăn viên thực ra đã đượcsử dụng gần nửa thế kỷ, và bắt đầu từ những người nuôi gà ở Anh. ở miền Nam, người chăn nuôi sử dụng thức ăn viên sớm hơn ở miềnBắc (chỉ mới có giữa những năm 80, sau khi xây dựng nhà máy thức ănHương Canh). Thời kỳ đó, có quan niệm không đúng, cho rằng do thức ănchất lượng kém, mới cần đem ép viên (nên người chăn nuôi nghi ngờ, khóchấp nhận). Qua hiện tượng này, càng thấy khi trình độ chăn nuôi còn thấp,thì việc đưa tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất không phải dễ. Ngày xưa, thức ănviên được sản xuất dưới 2 dạng: dạng viên và dạng mảnh. Ngày nay, vớithiết bị và công nghệ chế biến mới, sản xuất thức ăn viên lấn át sản xuất thứcăn mảnh (thức ăn mảnh hầu như bị lãng quên). 2. Lợi ích của thức ăn viên Trên thế giới, có rất nhiều thí nghiệm nghiên cứu hiệu quả của thức ănviên, và kết luận chung là : - công nghiệp nuôi bằng thức ăn viên, so với nuôi bằng thức ăn bột,khối lượng xuất chuồng lúc 49 ngày tuổi cao hơn 4-7%. Lợn thịt được nuôibằng thức ăn viên, so với thức ăn dạng bột, cho tăng trọng cao hơn 3-6% - Nuôi gia súc bằng thức ăn viên giảm lãng phí thức ăn (do ít bị rơivãi) - Thức ăn viên ít bụi nên gia súc thích ăn; thức ăn viên an toàn về vệsinh và dinh dưỡng - Thức ăn viên yêu cầu về thùng chứa nhỏ hơn - Sử dụng thức ăn viên rất thuận tiện cho quá trình cơ giới hoá và tựđộng hoá với khâu vận chuyển và phân phối thức ăn 3. Tại sao thức ăn dạng viên có nhiều ưu thế hơn thức ăn dạng bột? Nhiều cách giải thích: có ý kiến cho rằng công nghệ chế biến làm thayđổi tính chất hoá học của thức ăn; ý kiến khác, cho rằng thức ăn viên ngonmiệng hơn. Vì có nhiều cách giải thích chưa thoả đáng nên các nhà nghiêncứu phân tích tiếp tục truy tìm nguyên nhân, bằng cách phân tích tập tụcăn hàng ngày của vật nuôi. Quan sát thấy, trong 1 ngày với gà ăn cùng mộtlượng thức ăn ở dạng viên cũng như ở dạng bột nhưng thời gian ăn hết lượngthức ăn dạng bột lâu hơn thức ăn dạng viên. Một con gà 20-28 ngày tuổi mộtngày ăn thức ăn dạng bột được 38 gam, ăn thức ăn dạng viên được 37 gam;thế nhưng, thời gian để ăn lượng thức ăn dạng bột đó tiêu tốn 103 phút,trong lúc đó, ăn thức ăn viên chỉ 37 phút. Nhật Bản cũng nghiên cứu tập tụcăn của lợn, nhận thấy, trong 24 giờ, 80-90% thời gian trong ngày là lợn nằmyên, thời gian ăn chiếm 5-20%; ăn thức ăn dạng bột, hết 252 phút, ăn dạngviên chỉ 128 phút. Từ những nghiên cứu, dẫn đến kết luận là cho ăn thức ăndạng viên thì con vật tiết kiệm được năng lượng vận động, thu nhặt và tiêuhoá thức ăn (năng lượng tiết kiệm này sẽ chuyển hoá thành năng lượng sảnphẩm thể hiện dưới dạng cho tăng trọng cao hơn). Vì lý do này, năng lượngthuần của thức ăn dạng viên cao hơn năng lượng thuần của thức ăn dạng bột. Dung tích thùng chứa thức ăn ít hơn, gọn hơn so với thức ăn dạng bột,vì thức ăn viên nén chặt (cùng một khối lượng nhưng thể tích thức ăn viênnhỏ hơn) Thức ăn viên thuận tiện cho hệ thống cơ giới hoá và tự động hoá khâuphân phối thức ăn, vì thức ăn viên dễ trôi chảy hơn hẳn thức ăn dạng bột. Cho gà ăn thức ăn dạng bột, gà có tập tính chọn ăn những mảnh to, vàdo các thành phần đều được nghiền mịn, gà không chọn ăn được nên có thểbị thiếu chất dinh dưỡng. Ngược lại, trong thức ăn viên, các thành phần dinhdưỡng không rời nhau, nên cho gia súc ăn thức ăn viên, thì bảo đảm được đủdinh dưỡng). Thức ăn viên an toàn về vệ sinh hơn (nhờ nhiệt độ cao trong quá trìnhtạo viên tiêu diệt được một số vi khuẩn gây bệnh, nhất là Salmonella), cònkhử được một số chất kháng dinh dưỡng . 4. Công nghệ sản xuất thức ăn viên Gồm 2 công đoạn chính: công đoạn đầu, sản xuất thức ăn hỗn hợphoàn chỉnh dạng bột, và công đoạn 2, ép viên thức ăn. (Công đoạn 2 cần đếnthiết bị và kỹ thuật phức tạp hơn công đoạn 1 ). Công đoạn ép viên chia ra 3 tiểu công đoạn, diễn ra liên tiếp ở buồngđiều hoà, khuôn ép viên và buồng làm nguội thức ăn viên. ở thiết bị điềuhoà, hơi nóng được phun vào thức ăn (bổ sung chất kết dính, nếu cần thiết);sau đó, thức ăn đi vào khuôn tạo viên (có nhiều loại khuôn ép với các lỗthoát kích cỡ khác nhau, để thay đổi của viên thức ăn (to, nhỏ), dao cắt đểcắt viên thức ăn (dài, ngắn theo yêu cầu từng loại gia súc). Sau khi ra khỏi lỗthoát còn ẩm và nóng nhiệt độ có thể từ 105 - 1100C) thức ăn viên đượcchuyển vào phòng làm nguội, sau cùng, được cân đong, đóng gói rồi đưa ratiêu thụ. 5. chất lượng thức ăn viên Có 2 tiêu chuẩn chất lượng chính, là độ cứng (biểu thị bằng kg) và độdai (tỷ lệ vụn nát), biểu thị bằng tỷ lệ %. Độ cứng tốt nhất của thức ăn viênđạt 6-7 kg; tỷ lệ vụn nát, tốt nhất dưới 5%; độ ẩm thức ăn viên (sau khi đãlàm nguội) ở mức 12-14%. 6. Vấn đề tồn tại của thức ăn viên - Hiệu quả của thức ăn viên được thừa nhận, tuy nhiên vẫn còn tài liệunêu lên tác dụng xấu của thức ăn viên. Khoa Chăn nuôi gia cầm Trường Đạihọc Georgia (Hoa Kỳ) cho biết ở Colombia, Mexico, đã 30 năm nay ởnhững cơ sở nuôi gà công nghiệp tại vùng cao, ở gà cho ăn thức ăn viên, sốđông bị bệnh báng nước (ascite) - Hiện nay gà trống được nuôi riêng và gà trống nếu nuôi dài ngày, thìkinh tế hơn nhưng quan sát thấy, ở gà trống nuôi dài ngày được ăn thức ănviên, thường xuất hiện “Hội chứng đột tử” -Trong quá trình ép viên, cho xử lý thức ăn bằng hơi nóng cũng do masát lúc vận chuyển qua lỗ thoát của bàn ép, do nhiệt độ lên cao đã làm giảmhoạt lực của vitamin, nhất là các vitamin hoà tan trong dầu và vitamin B2 - Tiêu tốn năng lượng ở ...