Thuốc và các tác nhân hại thận

Thuốc và các tác nhân hại thậnThận là cơ quan chính của hệ tiết niệu. Một số thuốc, yếu tố môi trường, vi sinh vật, động, thực vật có thể tác động nguy hại lên nhu mô và chức năng thận gây suy thận cấp hoặc suy thận mạn dẫn đến cái chết thương tâm. Những thuốc gây hại thận Thuốc vào cơ thể theo đường uống, tiêm truyền hoặc bôi ngoài da được hấp thu, phân bổ, chuyển hóa và thải trừ qua thận. Những thuốc hại thận gồm: Kháng sinh: - Aminoglycosid như neomycin, gentamycin, amikacin, tobramycin, streptomycin...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thuốc và các tác nhân hại thận Thuốc và các tác nhân hại thậnThận là cơ quan chính của hệ tiết niệu. Một số thuốc, yếu tố môi trường, vi sinh vật,động, thực vật có thể tác động nguy hại lên nhu mô và chức năng thận gây suy thậncấp hoặc suy thận mạn dẫn đến cái chết thương tâm.Những thuốc gây hại thậnThuốc vào cơ thể theo đường uống, tiêm truyền hoặc bôi ngoài da được hấp thu, phân bổ,chuyển hóa và thải trừ qua thận. Những thuốc hại thận gồm:Kháng sinh:- Aminoglycosid như neomycin, gentamycin, amikacin, tobramycin, streptomycin lànguyên nhân hàng đầu gây creatinin máu tăng, dấu hiệu quan trọng của suy thận.- Cephalosporin thế hệ 1 như cefadroxyl, cefalexin, cefalotin, cefazolin gây nhiễm độcống thận.- Polypeptid như polymixin, colistin có độc tính cao với thận.- Quinolon: Các fluoroquinolon như ofloxacin, ciprofloxacin, norfloxacin đều gây tăngcreatinin máu. Khi sử dụng cần dựa vào mức lọc cầu thận để chọn liều. Thuốc gây hại đối với quả thận bên phải.- Amphotericin B là thuốc kháng nấm tác động lên lipid ở màng tế bào biểu mô ống thậngây độc thận, nhiễm toan ống thận, đái tháo nhạt do thận.- Ức chế men chuyển (captopril, ednyt, renitec…) và kháng thụ thể AT1 (aprovel,micardis, cozaar…) gây tăng creatinin máu. Chống chỉ định trong hẹp động mạch thận.- Hóa trị liệu chống ung thư:+ Cisplatin gây suy thận cấp và hạ magnesi máu.+ Methotrexat gây kết tủa, tắc lòng ống thận.+ Sulfamid gây kết tủa các tinh thể trong lòng ống thận.- Thuốc cản quang iod hóa trị 2, hóa trị 3 (urographin, telebrex…) gây sốc phản vệ, tắcmạch vì gây độc trực tiếp lên nhu mô thận hoặc co động mạch thận.- Thuốc ức chế miễn dịch: Cyclosporin A, azathioprin, mycophenolat mofetil… cần chỉđịnh đúng, theo dõi cẩn thận.- Thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm không steroid:+ Indometacin, phenylbutazon, naproxen gây viêm kẽ thận mạn.+ Paracetamol ngoài suy gan có thể gây hoại tử ống thận cấp, suy thận cấp.- Thuốc điều trị bệnh tâm thần Lithium.Một số tác nhân gây hại thậnNước ta ở vùng nhiệt đới nên thời tiết, khí hậu nóng và ẩm ướt. Đó là điều kiện tốt cho visinh vật, côn trùng, động vật, thực vật phát triển phong phú nhưng cũng có thể ảnh hưởngxấu đến sức khỏe con người, đặc biệt hại cho thận.Yếu tố môi trường:Đất có nhiều sỏi đá, hàm lượng kali thấp gây nhiễm toan ống thận; Nước có nhiều calci gây sỏitiết niệu; Ngộ độc kim loại nặng như thủy ngân, chì, cadmin gây suy thận cấp hoặc suy thậnmạn. Làm thế nào để phòng ngừa và giảm nhẹ hại thận do thuốc và các tác nhân trên? Suy thận cấp và suy thận mạn luôn luôn là gánh nặng cho bản thân, gia đình và xã hội. Chúng ta cần phòng ngừa với các biện pháp sau: Kiểm tra sức khỏe định kỳ 6 tháng hoặc 12 thángDo nhiễm khuẩn: một lần; Không dùng thuốc,Khí hậu ẩm ướt nên vi sinh vật phát triển gây nên; Sốt thực phẩm chức năng theo kiểurét, sốt xuất huyết do muỗi truyền, hội chứng gan thận “mách bảo”; Sử dụng thuốccấp do xoắn khuẩn Leptospira, đái dưỡng chấp do đúng đường dùng, liều lượng,nhiễm ấu trùng giun chỉ, viêm cầu thận cấp do nhiễm thời gian phù hợp với tuổi, giớiliên cầu nhóm A tan huyết. tính, thể trạng do chuyên môn chỉ định; Khi có hiện tượng đáiDo độc tố, ngộ độc từ động, thực vật: ít, nước tiểu sẫm màu (đỏ hoặcNgộ độc mật cá trắm gây suy thận cấp; Rắn độc cắn đục) cần thông báo cho chuyêngây hoại tử, suy đa tạng; Ong vò vẽ đốt gây sốc phản môn hoặc đi khám bệnh; Cóvệ, suy đa tạng; Rết, bò cạp cắn; Nấm độc gây suy gan biện pháp phòng hộ lao động– thận cấp, suy đa tạng; Lá, hoa, cành, rễ một số cây khi làm việc ở môi trường cógây hoại tử ống thận cấp. thể xảy ra không an toàn (xíSữa kiềm chứa melamin gây sỏi tiết niệu, suy thận cấp nghiệp, hầm mỏ, rừng núi) đểhoặc suy thận mạn. Những năm gần đây, ở Trung Quốc phòng ngộ độc kim loại nặng,có một số trẻ nhỏ bị tử vong vì suy thận cấp do uống rắn cắn, ong đốt…sữa có melamin. Melamin là một hóa chất tổng hợpdùng trong các sản phẩm bằng chất dẻo hoặc gỗ. Vào cơ thể người, melamin làm thay đổinội mô và chức năng ống thận. Melamin bài tiết nhanh ra nước tiểu gần hết sau 24 giờnhưng có thể gây kết tủa, hoại tử ống lượn xa và suy thận cấp. Nếu có tinh thể to sẽ tạothành sỏi bể thận, viêm tổ chức kẽ thận, xơ hóa nhu mô thận rồi suy thận mạn.Thuốc và các tác nhân trên gây hại thận được giải thích như thế nào?Đó là do các cơ chế chung sau đây: Thay đổi huyết động, giảm lưu lượng máu đến thậngây suy thận cấp chức năng; Độc trực tiếp lên tế bào thượng bì ống thận. Vì vận chuyểnion qua màng tế bào ống thận và dẫn truyền thần kinh thay đổi, chức năng tái hấp thubiến loạn làm nồng độ thuốc và các độc tố tăng gây độc; Nhu mô thận nhạy cảm với tácnhân theo kiểu dị ứng – miễn dịch, sản xuất nhiều chất trung gian, cytokin, endothelin,yếu tố hoạt hóa tiểu cầu… và gây suy thận cấp, suy đa tạng; Các tinh thể gây tắc lòng ốngthận. ...