Tiềm năng và giải pháp định hướng phát triển du lịch sinh thái Đồng Tháp Mười

Bài viết trình bày khái quát về tiềm năng phát triển du lịch sinh thái Đồng Tháp Mười và thực trạng phát triển du lịch sinh thái nơi đây trong những năm qua, từ đó đưa ra các giải pháp nhằm phát triển du lịch sinh thái Đồng Tháp Mười trong thời gian tới.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tiềm năng và giải pháp định hướng phát triển du lịch sinh thái Đồng Tháp MườiTRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP HỒ CHÍ MINHHO CHI MINH CITY UNIVERSITY OF EDUCATIONTẠP CHÍ KHOA HỌCJOURNAL OF SCIENCEKHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂNSOCIAL SCIENCES AND HUMANITIESISSN:1859-3100 Tập 15, Số 5 (2018): 160-171Vol. 15, No. 5 (2018): 160-171Email: tapchikhoahoc@hcmue.edu.vn; Website: http://tckh.hcmue.edu.vnTIỀM NĂNG VÀ GIẢI PHÁP ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂNDU LỊCH SINH THÁI ĐỒNG THÁP MƯỜIChâu Hồng Thắng*Khoa Địa lí - Trường Đại học Sư phạm TP Hồ Chí MinhNgày nhận bài: 04-3-2018; ngày nhận bài sửa: 17-4-2018; ngày duyệt đăng: 24-5-2018TÓM TẮTĐồng Tháp Mười là một trong những vùng đất phèn lớn nhất Việt Nam với hệ sinh thái đấtngập nước đặc trưng, có rất nhiều tiềm năng để phát triển du lịch sinh thái (DLST). Bài viết trìnhbày khái quát về tiềm năng phát triển DLST Đồng Tháp Mười (ĐTM) và thực trạng phát triểnDLST nơi đây trong những năm qua, từ đó đưa ra các giải pháp nhằm phát triển DLST ĐTM trongthời gian tới.Từ khóa: du lịch sinh thái, hệ sinh thái đất ngập nước, Đồng Tháp Mười.ABSTRACTThe potentials and solutions for Dong Thap Muoi ecotourism developmentDong Thap Muoi is one of the largest areas of acid soil in Vietnam with a typical wetlandecosystem, which has a lot of potential for ecotourism development. The article will present anoverview of the potential of Dong Thap Muoi ecotourism and the status of ecotourism development inthe past few years, thus offering solutions to develop Dong Thap Muoi ecotourism in the coming time.Keywords: ecotourism, wetland ecosystem, Dong Thap Muoi.Đặt vấn đềTheo đề án “Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìnđến năm 2030”, ĐTM là một trong bốn tiểu vùng thuộc vùng đồng bằng sông Cửu Long(ĐBSCL). Trước đây, ĐTM được biết đến như là một vùng đầm lầy “rừng thiên, nướcđộc”, nhưng ngày nay, ĐTM được biết đến là một vựa lúa của ĐBSCL nói riêng và cảnước nói chung. Với những đặc trưng về tự nhiên, văn hóa và cộng đồng, ngoài nôngnghiệp, ĐTM còn có tiềm năng rất lớn để phát triển du lịch, nhất là DLST. Hiện nay, ởĐTM đã hình thành nhiều khu DLST thu hút khá đông du khách đến tham quan, học tập vànghiên cứu, mang lợi nguồn kinh tế khá lớn góp phần vào việc bảo tồn hệ sinh thái đấtngập nước ở đây và phát triển kinh tế địa phương. Tuy nhiên, sự phát triển này là chưatương xứng với tiềm năng, tài nguyên chưa được khai thác hiệu quả, môi trường sinh tháicòn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Vì vậy, để đánh thức tiềm năng DLST ĐTM, cần phải đánh giáđược thực trạng phát triển DLST ĐTM hiện nay, từ đó đưa ra các giải pháp hợp lí, hiệu1.*Email: thangch@hcmup.edu.vn160TẠP CHÍ KHOA HỌC - Trường ĐHSP TPHCMChâu Hồng Thắngquả nhằm thúc đẩy sự phát triển DLST ĐTM bền vững, góp phần phát triển kinh tế - xã hộivùng ĐBSCL.2.Phương pháp nghiên cứuThu thập tài liệu, xử lí thông tin: Thu thập các tài liệu thứ cấp, các dự án đầu tư,các báo cáo khoa học, số liệu du lịch qua các năm... của các khu DLST thuộc ĐTM nóiriêng và ĐBSCL nói chung.Phương pháp điều tra thực địa: Chúng tôi tiến hành khảo sát thực địa tại 7/8 khuDLST ĐTM vào tháng 8 năm 2017, tiến hành quan sát, ghi nhận các hoạt động du lịch, cácdịch vụ, cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kĩ thuật; thu thập các thông tin, các số liệu liênquan đến hiện trạng khai thác DLST ĐTM.Phương pháp điều tra xã hội học và lấy ý kiến chuyên gia: Trong quá trình thựcđịa, chúng tôi tiến hành điều tra thu thập số liệu về lực lượng lao động phục vụ trong cáckhu DLST qua bảng câu hỏi từ những cán bộ quản lí của các khu; phỏng vấn các bộ quảnlí, nhân viên ở các khu DLST lấy ý kiến đánh giá và các giải pháp về hoạt động du lịch tạikhu DLST của mình.3.Nội dung3.1. Khái quát về Đồng Tháp MườiTiểu vùng ĐTM có diện tích khoảng 697.000ha, là vùng địa hình trũng thấp ngậpnước của ĐBSCL, trải dài trên ba tỉnh Đồng Tháp, Tiền Giang và Long An theo hướngTây – Đông. Phía Bắc giáp với Cambodia, phía Tây giới hạn bởi dải đất cao ven sông Tiềnnối với giồng cát Cai Lậy (Tiền Giang) ở phía Nam, phía Đông giáp với sông Vàm CỏĐông (Hình 1).Tên gọi ĐTM có những tư liệu và giảthiết khác nhau: 1) ngôi tháp của ông vua thứmười, 2) ngôi tháp thứ mười tính từ LụcChân Lạp xuống, 3) tháp 10 tầng của ChânLạp, 4) tháp canh thứ 10 (tính từ Ba Sao vàoGò Tháp), hoặc 10 tầng (còn gọi là thangtrong) của nghĩa quân Thiên Hộ Dương đểcanh chừng giặc Pháp (Hồ Đình Hải, 2013).Trong cuộc chiến tranh chống Pháp vàMĩ, ĐTM là một trong những chiến khu quantrọng của quân giải phóng. Sau ngày miềnNam hoàn toàn giải phóng, trước nhu cầuHình 1. Sơ đồ vị trí Đồng Tháp Mườigiải quyết cấp bách về vấn đề thiếu lươngtrong vùng ĐBSCLthực trong cả nước, các tỉnh vùng này đã tổchức các cuộc di dân về ĐTM để khai hoang trồng lúa với quy mô lớn và tập trung. Đếnnay, ĐTM đã trở thành vựa lúa của ĐBSCL nói riêng và cả nước nói chung.161TẠP CHÍ KHOA HỌC - Trường ĐHSP TPHCMTập 15, Số 5 (2018): 160-1713.2. Tiềm năng DLST ĐTM3.2.1. Tài nguyên DLSTĐộ cao trung bình của ĐTM khoảng từ 0,5m đến 3,0m so với mực nước biển, gồm 2dạng: địa hình gò, trũng xen kẽ nhau phân bố ở phía Bắc với diện tích khoảng 237.000havà địa hình bồn trũng phân bố ở phía Nam với diện tích 460.000ha. Khí hậu quanh năm ítbiến động, nhiệt động trung bình năm khoảng 270C, lượng mưa trung bình năm khoảng1650 mm. ĐTM có 3 nhóm đất chính là đất xám, đất phèn và đất phù sa; trong đó đất phènchiếm diện tích lớn nhất khoảng hơn 273.000ha. Chế độ thủy văn vùng ĐTM chịu sự chiphối của vùng châu thổ sông Mekong, mạng lưới kênh rạch tự nhiên và kênh đào thoát lũrửa phèn trong vùng chằng chịt; vào mùa lũ cao nhiều nơi trũng thấp bị ngập sâu từ 2,5m3,0m.Với các đặc điểm về tự nhiên như trên đã tạo nên hệ sinh thái động thực vật của vùngĐTM hết sức đa dạng gồm hệ sinh thái đồng cỏ ngập nước theo mùa, hệ sinh thái đầm lầy,hệ sinh thái rừng tràm, hệ sinh thái lúa mùa và lúa nổi…. Sau năm 1975, ĐTM đã được c ...