Tiểu thuyết Người con gái viên đại úy của A. Puskin – câu chuyện dùng sử để đọc văn và việc lấy văn để viết sử

Puskin là tác giả tiểu thuyết Người con gái viên đại úy (1836) mà cũng là người soạn tác phẩm sử học nhan đề “Lịch sử cuộc phiến loạn của Pugatsốp”. Đối thoại với quan điểm cho rằng Người con gái viên đại úy là tiểu thuyết lịch sử mượn nhân vật hư cấu Grinhốp để viết về lãnh tụ khởi nghĩa nông dân Pugatsốp, bài viết đã chỉ rõ cần phải nhận thức sâu hơn như thế nào câu chuyện dùng sử để đọc văn và việc lấy văn viết sử trong trường hợp tác phẩm của Puskin.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tiểu thuyết Người con gái viên đại úy của A. Puskin – câu chuyện dùng sử để đọc văn và việc lấy văn để viết sửTạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Lê Thời Tân_____________________________________________________________________________________________________________ TIỂU THUYẾT NGƯỜI CON GÁI VIÊN ĐẠI ÚY CỦA A. PUSKIN – CÂU CHUYỆN DÙNG SỬ ĐỂ ĐỌC VĂN VÀ VIỆC LẤY VĂN ĐỂ VIẾT SỬ LÊ THỜI TÂN* TÓM TẮT Puskin là tác giả tiểu thuyết Người con gái viên đại úy (1836) mà cũng là người soạntác phẩm sử học nhan đề “Lịch sử cuộc phiến loạn của Pugatsốp” (“ИсторияПугачевского бунта”, 1834). Đối thoại với quan điểm cho rằng Người con gái viên đạiúy là tiểu thuyết lịch sử mượn nhân vật hư cấu Grinhốp để viết về lãnh tụ khởi nghĩa nôngdân Pugatsốp, bài viết đã chỉ rõ cần phải nhận thức sâu hơn như thế nào câu chuyện dùngsử để đọc văn và việc lấy văn viết sử trong trường hợp tác phẩm của Puskin. Từ khóa: Người con gái viên đại úy, Lịch sử Pugatsốp, tiểu thuyết, chép sử. ABSTRACT The novel The Captain’s Daughter by A. Pushkin – The use of historical knowledge to comprehend fictions and the use of fictional literature to comprehend history Puskin is both the author of the novel “The Captain’s Daughter” (1836) and theeditor of “The History of Pugachev” (1834). In response to the view that “The Captain’sDaughter” is a historical novel using Grinyov, an imaginary character to tell aboutPugachev, the leader of peasant’s revolution, this article emphasizes the need to havebetter awareness of the use of historical knowledge to comprehend fictions and the use offictional literature to comprehend history when reading this Pushkin’s novel. Keywords: The Captains Daughter, The History of Pugachev, novel, historicalrecords.1. Dùng sử đọc văn và việc bỏ quên Thời đại lịch sử được chiếm lĩnh trở lại lầnhình thức của cuốn tiểu thuyết nữa theo cách khác. Với Puskin, tiểu thuyết “Sự thật lịch sử” về cuộc “chiến Người con gái viên đại úy (viết tắttranh nông dân 1773-1775”1 [5, tr.363] do NCGVĐU) là để trình bày một “sự thật lịchE. Pugatsốp cầm đầu đã từng được Puskin sử” riêng. Đó là sự thật của nhân cách, tâmtrình bày trong cuốn “Lịch sử Pugatsốp” hồn một Grinhốp, một Pugatsốp mà ta(История Пугачева2) với các “sử liệu” và không tìm thấy trong các phẩm sử học.“kết luận lịch sử” cụ thể. Và rồi đến lượt sự Chúng ta hãy nhớ đến ý kiến củathật lịch sử này lại trở thành chất liệu nghệ L.Tônxtôi trong một tác phẩm cũng gọi làthuật cho nhà tiểu thuyết Puskin viết cuốn “thiên bút kí” (Luyxernơ) về sự kiện đámNgười con gái viên đại úy (1836). Lịch sử nhà giàu trên dưới trăm vị sau khi nghecủa nhà sử học Puskin đã trở thành chất một người hát rong phục vụ trong nửa giờ,liệu nghệ thuật cho nhà tiểu thuyết Puskin. thay vào những đồng xu trả công lại chỉ* TS, Trường Đại học Giáo dục, ĐHQG Hà Nội 119Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 60 năm 2014_____________________________________________________________________________________________________________ném vào chiếc mũ để ngửa những lời chế (nhân vật) “ông già Grinhốp” này tronggiễu: “Biến cố đó quan trọng, nghiêm chốc lát cho ta thấy nhà biên khảo vô hìnhchỉnh hơn và có ý nghĩa sâu sắc hơn tất cả trung đã lẫn lộn lịch sử với tiểu thuyết nhưcác sự kiện đã được ghi chép lại trên các thế nào... Nhà biên khảo đọc tới đoạn cuốibáo và trong các pho sử” 3 [8, tr.233-234]. tiểu thuyết chắc sẽ biết kẻ tự xưng là ngườiCũng như Puskin, Tônxtôi cho rằng văn xuất bản khi xuất bản tập bút kí nhàhọc có mối quan hệ riêng của nó đối với Grinhốp đã “tự ý thay đổi một vài tên họ”lịch sử xã hội. Đáng tiếc cái chân tinh thần (!). Chúng tôi cứ nghĩ rằng hai nhân vật bốcủa mối quan hệ cách riêng của văn và con nhà Grinhốp ở đây có thể khôngchương với lịch sử xã hội thường vẫn bị thuộc vào số các nhân vật đã bị “người xuấtcách đọc của các nhà nghiên cứu phê bình bản” (đối với nhà nghiên cứu văn học, đâynệ sử (và không chỉ mỗi nệ sử) làm cho sai phải là một hình tượng nhân vật) “tự ý thaylạc đi. Chỉ cần theo dõi một lượt các chú đổi ... tên họ”5 nhưng chắc gì bố con n ...