Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên với người Công giáo Đồng Nai

Bài viết Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên với người Công giáo Đồng Nai trình bày nội dung về: Sự xuất hiện của tín ngưỡng thờ cúng; Các cấp độ của tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên; Làm sáng tỏ vấn đề tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên với Công giáo Đồng Nai,... Mời các bạn cùng xem chi tiết tại bài viết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên với người Công giáo Đồng Nai35Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 5 - 2012TÝN NG¦ìNG THê CóNG Tæ TI£NVíI NG¦êI C¤NG GI¸O §åNG NAINgêi ViÖt, vÒ c¬ b¶n,Ph¹m ThÞ BÝch H»ng(*)còng cã bangêi trong mét kh«ng gian ®ñ ®Ó ngêi®ã lµ tÝn ngìng b¸i vËt linh, tÝnlµng chÝnh lµ mét biÓu hiÖn kh¸c cña t×nhtÝn ngìng d©n gian quan trängngìng phån thùc vµ tÝn ngìng thêcóng tæ tiªn. Tuy nhiªn, ba tÝn ngìngnµy tån t¹i trong m«i trêng ngêiViÖt lµm n«ng nghiÖp lóa níc mangnh÷ng s¾c th¸i riªng biÖt.TÝn ngìng thê cóng tæ tiªn xuÊt hiÖnsau nhng l¹i lµ tÝn ngìng khëi s¾cnhÊt trong v¨n hãa ViÖt Nam. HiÖn nay,nÕu nh tÝn ngìng b¸i vËt linh vµ tÝnngìng phån thùc kh«ng cßn tån t¹i nhta g¾n bã víi nhau. Ngêi ViÖt g¾n bã víic¶m ®èi víi thiªn nhiªn, hä g¾n bã víinhau, t«n träng nhau trong cïng mét lµngcòng lµ mét biÓu hiÖn kh¸c cña viÖc t«nträng sù sèng. Nh thÕ, tÝn ngìng b¸i vËtlinh vµ tÝn ngìng phån thùc ngÉu nhiªn®îc kÕt hîp l¹i trong tÝn ngìng thêcóng tæ tiªn kh«ng ph¶i trong ph¹m vi giatéc mµ lµ trong ph¹m vi lµng vµ ®îc mëréng trong ph¹m vi níc.V× vËy, tÝn ngìng thê cóng tæ tiªnthuë ban ®Çu do sù t¸c ®éng cña nhiÒucña ngêi ViÖt thÓ hiÖn ë ba cÊp ®é:tr×nh giao thoa v¨n hãa th× tÝn ngìng«ng bµ, cha mÑ.yÕu tè, trong ®ã cã sù chi phèi cña qu¸thê cóng tæ tiªn l¹i tån t¹i mét c¸ch kh¸nguyªn vÑn. Nh÷ng thay ®æi vÒ h×nh thøcthê cóng tæ tiªn do sù th¨ng tiÕn cña conngêi vµ x· héi còng nh do héi nhËpv¨n hãa còng chØ lµ ®Ó cñng cè thªm c¸ivèn ®· cã trong tÝn ngìng b¶n ®Þa.Tuy nhiªn, xÐt cho cïng tÝn ngìngb¸i vËt linh lµ tÝn ngìng t«n trängthiªn nhiªn cßn tÝn ngìng phån thùc lµtÝn ngìng t«n träng sù sèng; ngêi ViÖt®· thÓ hiÖn trän vÑn c¶ hai trong m«itrêng “lµng” vµ “níc”. Lµng ngêi ViÖttÝch hîp mèi t¬ng quan gi÷a ngêi víi- CÊp ®é gia ®×nh, dßng téc: t«n thê- CÊp ®é lµng: t«n thê Thµnh Hoµng.- CÊp ®é níc: t«n thê c¸c vÞ Vua Hïngdùng níc.Do ®ã, trong qu¸ tr×nh tiÕp biÕn v¨nhãa, khi tÝn ngìng thê cóng tæ tiªn cñangêi ViÖt tiÕp cËn víi nh÷ng t«n gi¸okh¸c nh PhËt gi¸o, C«ng gi¸o, v.v.… th×tÝn ngìng nµy kh«ng nh÷ng kh«ng mÊt®i mµ t¹o nªn mét mèi t¬ng quan biÖnchøng. Mét mÆt, tÝn ngìng thê cóng tætiªn ®· chuyÓn hãa vµo trong nh÷ng t«n*. ThS., §¹i häc L¹c Hång, Biªn Hßa, §ång Nai.36Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 5 - 2012gi¸o Êy yÕu tè, phong tôc, t¹o nªn métTheo sè liÖu thèng kª n¨m 2009, Gi¸onÕp sinh ho¹t v¨n hãa riªng cña nh÷ngphËn Xu©n Léc - §ång Nai cã 402 linhC«ng gi¸o §ång Nai lµ mét ®iÓn h×nh;sè gi¸o d©n lµ 861.035 ngêi. Gi¸o phËncéng ®ång t«n gi¸o nµy mµ céng ®ångmÆt kh¸c nh÷ng t«n gi¸o du nhËp Êy ®·g×n gi÷ cho tÝn ngìng nh÷ng gi¸ trÞkh«ng ®æi, ®ång thêi t¹o nªn sù phongphó vµ ®a d¹ng trong c¸ch thøc thÓ hiÖntÝn ngìng.ViÖc lµm s¸ng tá vÊn ®Ò tÝn ngìngthê cóng tæ tiªn víi ngêi C«ng gi¸o§ång Nai cho thÊy mét sù tiÕp biÕn v¨nhãa cña ngêi ViÖt khi tiÕp nhËn C«nggi¸o th«ng qua viÖc thùc hµnh nghi lÔthê cóng tæ tiªn trong ®êi sèng t©m linhbªn c¹nh nh÷ng nghi lÔ C«ng gi¸o. §ångmôc coi sãc 233 gi¸o xø vµ 32 gi¸o hä víiXu©n Léc hiÖn cã 2.407 tu sÜ ®ang ho¹t®éng trong c¸c c¬ së dßng tu, 180 chñngsinh chÝnh thøc vµ 141 chñng sinh dù bÞ.TÊt c¶ n»m díi quyÒn ®iÒu hµnh cña haigi¸m môc: mét vÞ lµ gi¸m môc ch¸nh tßavµ mét vÞ lµ gi¸m môc phô t¸.§©y còng lµ gi¸o phËn cã sè lînggi¸o d©n ®«ng nhÊt trong sè 26 gi¸ophËn cña ViÖt Nam.1.2.YÕu tè lÞch sö - v¨n hãa§ång Nai lµ n¬i tËp trung ®«ng nhÊtthêi, viÖc t×m hiÓu, nghiªn cøu vÊn ®Ò®ång bµo C«ng gi¸o di c tõ MiÒn B¾ccã nh÷ng chÝnh s¸ch ®óng ®¾n, tÝch cùc®Þnh Gi¬nev¬, ®ã còng lµ ®iÓm ®Æc biÖtgãp phÇn t¹o c¬ së ®Ó §¶ng vµ nhµ nícvµo MiÒn Nam n¨m 1954, tøc lµ sau HiÖpnh»m ®iÒu phèi nh÷ng sinh ho¹t t«ncña céng ®ång C«ng gi¸o n¬i ®©y. Hägi¸o tÝn ngìng n©ng cao hiÖu qu¶ trongqu¶n lÝ ®Êt níc.1. Kh¸i qu¸t vÒ céng ®ång C«ng gi¸o§ång Nai1.1. YÕu tè ®Þa lÝ tù nhiªn – d©n sèNgêi C«ng gi¸o §ång Nai sinh ho¹ttrong gi¸o phËn Xu©n Léc, mét trong 26gi¸o phËn cña Gi¸o héi C«ng gi¸o ViÖt Nam.§Þa giíi gi¸o phËn Xu©n Léc cã h×nhngò gi¸c kh«ng ®Òu c¹nh, phÝa ®«nggi¸p gi¸o phËn §µ L¹t vµ Phan ThiÕt,phÝa t©y gi¸p gi¸o phËn Thµnh phè HåChÝ Minh, phÝa nam gi¸p gi¸o phËn BµRÞa, phÝa b¾c gi¸p gi¸o phËn Phó Cêng(tØnh B×nh D¬ng).Nh vËy, hiÖn nay gi¸o phËn Xu©n Lécgåm cã: tØnh §ång Nai vµ mét phÇn tØnhB×nh D¬ng víi tæng diÖn tÝch 6,439 km2.sèng tËp trung theo tõng céng ®ångC«ng gi¸o gèc. VÝ dô: khu vùc T©n Maivµ Dèc M¬ - Gia KiÖm bao gåm nh÷ng cd©n thuéc gèc Bïi Chu, khu vùc Hè Nai 1tËp trung nh÷ng c d©n gèc Th¸i B×nh,khu vùc Hè Nai 4 tËp trung c d©n gècB¾c Ninh, v.v… Nh÷ng c d©n c¸c vïngnµy sinh sèng vµ tiÕp tôc nghÒ nghiÖptruyÒn thèng nh: c d©n gèc Bïi ChutiÕp tôc víi lo¹i h×nh kinh tÕ n«ngnghiÖp, trong khi ngêi B¾c Ninh tiÕptôc víi nghÒ lµm b¸nh ®a vµ b¸nh cuèn,ngêi gèc KÎ SÆt tiÕp tôc b¸m trô víinghÒ bu« ...