Tổ chức dạy học giải bài tập hình học bằng phép đối xứng trục và phép vị tự với sự hỗ trợ của phần mềm hình học động G. Cabri nhằm tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh

Khai thác phần mềm hình học động G. Cabri một cách hợp lý để tổ chức các hoạt động trong dạy học hình học theo kiểu dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề sẽ phát huy được tích cực trong hoạt động học tập của học sinh. Bài viết đưa ra một số tình huống nhằm khai thác phần mềm G. Cabri trong quá trình dạy học giải bài tập hình học bằng phép đối xứng trục và phép vị tự theo xu hướng trên.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tổ chức dạy học giải bài tập hình học bằng phép đối xứng trục và phép vị tự với sự hỗ trợ của phần mềm hình học động G. Cabri nhằm tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 27. 2015 TỔ CHỨC DẠY HỌC GIẢI BÀI TẬP HÌNH HỌC BẰNG PHÉP ĐỐI XỨNG TRỤC VÀ PHÉP VỊ TỰ VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA PHẦN MỀM HÌNH HỌC ĐỘNG G. CABRI NHẰM TÍCH CỰC HÓA HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA HỌC SINH Nguyễn Hữu Hậu1, Nguyễn Đức Thắng2 TÓM TẮT Khai thác phần mềm hình học động G. Cabri một cách hợp lý để tổ chức các hoạt động trong dạy học hình học theo kiểu dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề sẽ phát huy được tích cực trong hoạt động học tập của học sinh. Bài báo đưa ra một số tình huống nhằm khai thác phần mềm G. Cabri trong quá trình dạy học giải bài tập hình học bằng phép đối xứng trục và phép vị tự theo xu hướng trên. Từ khóa: Phần mềm dạy học, dạy học toán, hoạt động học tập, tích cực hóa 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh (HS) sẽ góp phần quan trọng để thực hiện định hướng dạy học tích cực: “Lấy người học làm trung tâm”. Một trong những biện pháp nhằm tích cực hóa hoạt động của HS trong dạy học toán là ứng dụng các thành tựu của công nghệ thông tin và truyền thông, trong đó có việc sử dụng phần mềm (PM) dạy học. Trên cơ sở phân tích những thế mạnh của PM hình học động G. Cabri, chúng tôi đưa ra một số tình huống nhằm khai thác PM hình học động này trong quá trình dạy học hình học lớp 11 nhằm tích cực hóa hoạt động học tập (TCHĐHT) của HS. 2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 2.1. Một số đặc điểm của phần mềm dạy học G.Cabri Điểm nổi bật của PM hình học động G. Cabri trong dạy học là giáo viên (GV) và HS có thể thao tác trực tiếp lên các đối tượng của bài toán thông qua PM. Với PM hình học động G. Cabri GV có thể tạo ra một môi trường bao gồm các đối tượng, thao tác, quan hệ cho phép người sử dụng có thể tạo ra đối tượng mới, thao tác mới, quan hệ mới thông qua đó người học có thể học tập trong hoạt động, học tập bằng thích nghi, điều đó nói lên là PM hình học động G. Cabri là một vi thế giới. Các chức năng tạo ra các đối tượng cơ bản như điểm, đoạn thẳng, các hình hình học cơ bản như: đường tròn, elip, đa giác; các mối quan hệ hình học cơ bản như quan 1 TS. Giảng viên khoa Khoa học Tự nhiên, Trường Đại học Hồng Đức 2 ThS. Giáo viên Trường phổ thông liên cấp Vinschool, Hà Nội. 13  TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 27. 2015 hệ liên thuộc, quan hệ song song, quan hệ vuông góc; các phép biến hình, phóng to, thu nhỏ, kéo giãn hình. PM hình học động G. Cabri cho phép tạo ra các hình ảnh trực quan bằng hệ thống các công cụ, chức năng rất phong phú. Ngoài các chức năng dựng các đối tượng hình học cơ bản, dựng hình hình học trong mặt phẳng người sử dụng có thể dựng các hình mô phỏng các hình không gian đơn giản. Phần mềm hình học động G. Cabri có đặc điểm quan trọng là tính “động” của PM thể hiện ở chỗ người sử dụng có thể thay đổi các đối tượng hình học, có thể di chuyển các đối tượng hình học, cho hình chuyển động. Hình được cập nhật theo các thay đổi của yếu tố cơ sở, hình học “động”. PM hình học động G. Cabri có thể hỗ trợ đắc lực cho phát hiện các tính chất chung của một hình (có thể quan sát một hình ở nhiều góc độ, nhiều vị trí khác nhau nhưng các bất biến, các ràng buộc trong một hình không thay đổi), giúp dự đoán quỹ tích bằng công cụ vết. PM dạy học này bảo toàn cấu trúc của đối tượng hình học, nghĩa là cho phép người sử dụng dịch chuyển trong thời gian thực và thao tác trực tiếp vào các yếu tố cơ sở của hình vẽ như thay đổi vị trí, độ dài của đoạn thẳng, độ lớn của góc mà vẫn bảo toàn các tính chất hình học đã được sử dụng khi dựng hình cũng như các tính chất hệ quả suy ra từ các tính chất ban đầu. PM hình học động G. Cabri tạo cho người sử dụng một môi trường làm việc thân thiện, dễ dàng bởi giao diện thân thiết và khả năng tương tác cao. Ngoài ra với phần mềm này người sử dụng có thể xem lại toàn bộ quá trình dựng hình của mình, có thể điều chỉnh lại, có thể thực hiện một số chức năng tính toán trên PM. Với hệ thống các chức năng kiểm tra như kiểm tra tính song song, vuông góc, thẳng hàng, liên thuộc PM hình học động G. Cabri có thể giúp cho HS tìm tòi, khám phá, kiểm tra các mối quan hệ tiềm ẩn bên trong hình. PM hình học động G. Cabri dễ tích hợp vào các trình ứng dụng khác ví dụ như: Word, Powerpoint nhờ chức năng Plug - in. PM hình học động G. Cabri hỗ trợ nhanh các thao tác dựng hình như dựng đường thẳng song song, dựng đường thẳng vuông góc, đường trung trực, đường phân giác, đường tròn, đường cônic. Các thao tác thực hiện nhanh, chính xác, trực tiếp, có thể dễ dàng thay đổi, chỉnh sửa, di chuyển. Cho phép ẩn đi nhữ ...