Tổ trùng muối: Vị thuốc cầm máu

Tổ trùng muối: Vị thuốc cầm máu Tổ trùng muối là những bướu sần sùi do con trùng muối (Melaphis chinensis (Bell.) Baker) châm, đẻ trứng và ký sinh vào lá và cành cây muối hay diêm phu mộc (Rhus chinensis Mill.) thuộc họ Đào lộn hột (Anacardiaceae) mà thành. Hình dạng của tổ thường to nhỏ không đều và rất đa dạng từ hình cầu hoặc hình chóp (lúc non mới hình thành), màu vàng lục hoặc xám nhạt đến hình nhiều cạnh phân nhánh khi trưởng thành, màu đỏ nâu, dài 3-6cm, dài 1-2mm, mặt ngoài nham nhở và...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tổ trùng muối: Vị thuốc cầm máu Tổ trùng muối: Vị thuốc cầm máu Tổ trùng muối là những bướu sần sùi do con trùng muối (Melaphis chinensis (Bell.) Baker) châm, đẻ trứng và ký sinh vào lá và cành cây muối hay diêm phu mộc (Rhus chinensis Mill.) thuộc họ Đào lộn hột (Anacardiaceae) mà thành. Hình dạng của tổ thường to nhỏ không đều và rất đa dạng từ hình cầu hoặc hình chóp (lúc non mới hình thành), màu vàng lục hoặc xám nhạt đến hình nhiều cạnh phân nhánh khi trưởng thành, màu đỏ nâu, dài 3-6cm, dài 1-2mm, mặt ngoài nham nhở và có lông tơ phủ dày đặc. Tổ trùng muối được thu hái vào mùa thu, đem về, gỡ bỏ những mảnh phiến lá, rửa sạch, cho vào chõ hấp nước sôi trong 3-5 phút để diệt trùng ký sinh bên trong, rồi phơi hoặc sấy khô. Lúc này, tổ trở nên cứng rắn và bóng như sừng, dễ vỡ, có màu nâu đen, bên trong còn xác sâu nhộng và lông màu trắng. Khi dùng, giã nhỏ, để sống hoặc sao qua. Dược liệu có tên dân dã là bầu bí, tên khoa học là Galla sinensis và tên thuốc là ngũ bội tử, chứa tanin với hàm lượng 60-70%, acid gallic, chất nhựa, có vị chua, chát, mặn, tính bình, không độc với tác dụng cầm máu, làm se và kháng khuẩn. Dùng riêng: Tổ trùng muối sao, tán nhỏ, rây bột mịn, uống mỗi lần 2-4g với nước chè vào sau bữa ăn, chữa ho ra máu, khạc ra máu, kiết lỵ ra máu, tiêu chảy không dứt. Hoặc trộn bột với hồ làm viên bằng hạt đỗ xanh, uống mỗi ngày 15-20 viên chia làm hai lần. Có thể dùng dưới dạng nước sắc. Dùng phối hợp: Chữa lỵ ra máu lâu ngày: Tổ trùng muối 40g, phèn phi 20g. Hai vị tán nhỏ, rây bột mịn, trộn với hồ làm viên bằng hạt ngô, mỗi lần uống 8-10g với nước cơm, ngày 2-3 lần. Chữa đái ra máu: Tổ trùng muối tán bột mịn trộn với thịt quả mơ muối đã giã nhuyễn (lượng hai thứ bằng nhau) làm viên bằng hạt ngô, mỗi lần uống 50 viên với rượu vào lúc đói (Nam dược thần hiệu). Hoặc tổ trùng muối 4g, lá lấu 16g, rễ cây ráng 12g, lá huyết dụ 12g, lá tiết dê 10g. Tất cả giã nát, thêm nước, gạn uống làm một lần trong ngày (kinh nghiệm dân gian). Chữa băng huyết: Tổ trùng muối 4g, rễ cây vú bò 10g, vỏ cây máu chó 10g. Tất cả thái nhỏ, phơi khô, sắc với 200ml nước còn 50ml, uống làm một lần trong ngày. Dùng 3-5 ngày. Hoặc tổ trùng muối 10g, tán bột; ngải cứu tươi 10g, sắc lấy nước; cao da trâu hay a giao 15g thái nhỏ; tất cả trộn đều mà uống. Dùng ngoài: Chữa chảy máu chân răng, chảy máu cam: Dùng bột tổ trùng muối đắp vào chân răng và lấy bông thấm bột nút vào lỗ mũi. Chữa cam răng, hôi miệng, loét mũi, viêm tai chảy nước: Tổ trùng muối sao cháy, phèn phi và gỉ xanh đồng, mỗi vị 40g, tán nhỏ mịn, trộn đều. Khi dùng, xát thuốc vào răng lợi, ngày 2-3 lần. Hoặc tổ trùng muối, ô tặc cốt, hoàng liên, thanh đại, hồng đơn, tế tân, nhân trung bạch, mỗi vị 12g, phèn phi 8g, mai hoa 4g. Từng thứ sao riêng trừ hồng đơn, mai hoa, thanh đại, rồi tán nhỏ mịn, trộn đều, rắc ngày hai lần. Chữa vết thương, lở loét: Hằng ngày, dùng dung dịch nước sắc 5-10% tổ trùng muối để rửa, rồi lấy tổ trùng muối 20g, hùng hoàng 20g, phèn phi 10g, tán bột mịn, trộn đều, rắc. Dung dịch nước sắc tổ trùng muối dùng súc miệng điều trị các vết loét trong miệng. Ngoài ra, bột tổ trùng muối 12g, uống với nước sắc dây tơ hồng 50g vào lúc đói và trước khi đi ngủ còn chữa các chứng di tinh, hoạt tinh. Trẻ em hay bị trớ, lấy tổ trùng muối 4g, một nửa để sống, một nửa rang chín, chích cam thảo 20g. Tất cả tán nhỏ, trộn đều, mỗi lần uống 4g vơi nước cơm hay nước cháo.