Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học máy tính: Nghiên cứu phương pháp lập luận mờ trên đồ thị nhận thức sử dụng đại số gia tử

Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học máy tính "Nghiên cứu phương pháp lập luận mờ trên đồ thị nhận thức sử dụng đại số gia tử" được nghiên cứu với mục tiêu: Nghiên cứu cấu trúc dàn mở rộng làm cơ sở cho mô hình và lập luận trên đồ thị; Nghiên cứu phương pháp biểu diễn, các tính của đồ thị nhận thức LCM sử dụng ĐSGT; Nghiên cứu các thuật toán lập luận trên đồ thị LCM.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học máy tính: Nghiên cứu phương pháp lập luận mờ trên đồ thị nhận thức sử dụng đại số gia tử ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC NGUYỄN VĂN HÁNNGHIÊN CỨU PHƯƠNG PHÁP LẬP LUẬN MỜ TRÊN ĐỒ THỊ NHẬN THỨC SỬ DỤNG ĐẠI SỐ GIA TỬ NGÀNH: KHOA HỌC MÁY TÍNH MÃ SỐ: 9480101 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC MÁY TÍNH Người hướng dẫn khoa học: 1. TS. NGUYỄN CÔNG HÀO 2. PGS. TSKH. NGUYỄN CÁT HỒ HUẾ, NĂM 2023 Công trình được hoàn thành tại: Khoa Công nghệ Thông tin, Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế Người hướng dẫn khoa học: 1. TS. Nguyễn Công Hào 2. PGS. TSKH. Nguyễn Cát Hồ• Phản biện 1: PGS. TS. Nguyễn Long Giang, Viện Công nghệ thông tin, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.• Phản biện 2: PGS. TS. Hồ Cẩm Hà, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội• Phản biện 3: TS. Dương Thăng Long, Trường Đại học Mở Hà NộiLuận án sẽ được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấpĐại học Huế họp tại:.......................................................................................................................................................................................Vào hồi..........giờ..........ngày.........tháng.......năm 2023 Có thể tìm luận án tại thư viện : 1. Trung tâm thông tin thư viện 2. Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế MỞ ĐẦU1. Lý do chọn đề tài Logic mờ dựa trên lý thuyết tập mờ và biến ngôn ngữ của L. A. Zadeh.Tập mờ cùng với các phép toán logic được phát triển từ tập hợp kinh điển làmô hình toán học cho phép biểu diễn và tính toán trên các giá trị ngôn ngữ.Nhờ đó, giải quyết được lớp bài toán lập luận xấp xỉ trên máy tính mà đãkhông giải quyết được bằng logic kinh điển. Lập luận xấp xỉ cho lớp bài toánvới thông tin vào - ra không chắc chắn được hình thức hóa theo cách tư duytự nhiên của con người. Phương pháp suy diễn gần đúng từ một họ các tiênđề không chắc chắn và mang các đặc trưng định tính nhiều hơn định lượng.Ứng dụng của tập mờ để biểu diễn tri thức và lập luận trên đồ thị thường códạng như Hình 1. Theo mô hình này, các kết quả vào ra là các giá trị từ, giaiđoạn chuyển sang số chỉ là giai đoạn trung gian để thực hiện việc lập luận.Như vậy, việc lập luận trên đồ thị theo phương pháp trước đây gặp một sốvấn đề sau đây: • Vấn đề thứ nhất Thiếu một cấu trúc toán học để biểu diễn miền trị ngôn ngữ cho các từ. • Giải quyết Dùng phương pháp của N. C. Ho và W. Wechler, theo phương pháp này, mỗi giá trị ngôn ngữ được sinh ra từ một biến ngôn ngữ thuộc một cấu trúc đại số trừu tượng được gọi là đại số gia tử (ĐSGT). Cấu trúc này đã đại số hóa miền giá trị của biến ngôn ngữ để 1 C1 FCM 1 2 4 5 Từ Số Số Từ C2 C3 3 Hình 1: Sơ đồ vào ra dữ liệu cho đồ thị FCM thực hiện phương pháp lập luận trên từ mà không phải chuyển sang số . • Vấn đề thứ hai Độ phức tạp tính toán cao do phải thực hiện thêm các phép toán trung gian trong việc chuyển đổi từ số qua từ và ngược lại trước và sau khi tính toán. • Giải quyết Dùng đại số gia tử cùng các phép toán đã được định nghĩa trên tập giá trị ngôn ngữ. Các phép toán được tính toán trực tiếp trên giá trị ngôn ngữ mà không phải chuyển sang số như Hình 2. Như vậy, số phép toán giảm do đó làm giảm độ phức tạp tính toán.Với các nhận xét trên, việc nghiên cứu một phương pháp biểu diễn và lậpluận trên đồ thị sử dụng biến ngôn ngữ là cần thiết, phù hợp với các ứngdụng trong thực tế và suy luận tự nhiên của con người. Đó là lý do để luậnán nghiên cứu và phát triển đề tài: Nghiên cứu phương pháp lập luận mờ trên đồ thị nhận thức sử dụng đại số gia tử 2 C1 LCM 1 3 Từ Từ C2 C3 2 Hình 2: Sơ đồ vào ra dữ liệu cho LCM2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Để mô hình hóa, lập luận và kiểm chứng trên đồ thị nhận thức, luận ánbắt đầu từ việc nghiên cứu một dàn mở rộng trên miền trị ngôn ngữ. Cấutrúc và các phép toán mở rộng trên dàn là cơ sở cho mô hình hóa và các phéptoán vector và ma trận liên quan đến đồ thị LCM. Các thuật toán lập luậntheo nhánh, lập luận theo không gian trạng thái và độ phức tạp tính toán.Khảo sát sự biến đổi của không gian trạng thái và tính hội tụ của nó.3. Phương pháp nghiên cứu Luận án tập trung vào hai phương pháp nghiên cứu chính: • Phương pháp nghiên cứu tài liệu, phân tích, tổng hợp và hệ thống hóa: Thu thập tài liệu về các công trình khoa học đã nghiên cứu và công bố trên các bài báo hội nghị trong nước và quốc tế về cấu trúc đồ thị mờ FCM, phân tích những ưu nhược điểm trong việc mô hình, lập luận và kiểm chứng của đồ thị FCM. Đề xuất cấu trúc đồ thị LCM là một cấu trúc đồ thị nhận thức, việc mô hình, lập luận và kiểm chứng chỉ thực 3 hiện hoàn toàn trên miền trị ngôn ngữ. • Phương pháp logic hình thức: Phương pháp này nhằm đặc tả các đối tượng nghiên cứu: Dàn mở rộng ELL, các phép toán đa ngôi trên dàn. Đồ thị nhận thức LCM được hình thức hóa thành các tập đỉnh, cạnh và quan hệ nhân - quả giữa các đỉnh. Các tính chất tổ hợp trên đồ thị LCM được phát biểu thành ...