Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Sinh học: Nghiên cứu đa dạng thành phần loài tôm nước ngọt thuộc họ Atyidae ở Việt Nam và đề xuất phân hạng bảo tồn

Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Sinh học "Nghiên cứu đa dạng thành phần loài tôm nước ngọt thuộc họ Atyidae ở Việt Nam và đề xuất phân hạng bảo tồn" được nghiên cứu với mục tiêu: Xác định được thành phần loài thuộc họ tôm Atyidae ở Việt Nam dựa trên phân tích đặc điểm hình thái và trình tự đoạn gen 16S; Đánh giá được hiện trạng phân bố và phân hạng bảo tồn cho các loài tôm họ Atyidae ở Việt Nam theo phân loại của IUCN.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Sinh học: Nghiên cứu đa dạng thành phần loài tôm nước ngọt thuộc họ Atyidae ở Việt Nam và đề xuất phân hạng bảo tồnBỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Phan Thị Yến NGHIÊN CỨU ĐA DẠNG THÀNH PHẦN LOÀI TÔM NƯỚC NGỌT THUỘC HỌ ATYIDAE Ở VIỆT NAM VÀ ĐỀ XUẤT PHÂN HẠNG BẢO TỒN TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ SINH HỌC NGÀNH: ĐỘNG VẬT HỌC Mã số: 9 42 01 03 Hà Nội – 2024Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học và Công nghệ - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.Người hướng dẫn khoa học 1: TS. Đỗ Văn TứNgười hướng dẫn khoa học 2: TS. Nguyễn Thị Phương TrangPhản biện 1: PGS. TS. Trần Đức HậuPhản biện 2: PGS. TS. Trần Anh ĐứcPhản biện 3: PGS. TS. Thái Thanh BìnhLuận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá luận án tiến sĩ cấpHọc viện, họp tại Học viện Khoa học và Công nghệ - Viện Hàn lâmKhoa học và Công nghệ Việt Nam vào hồi … giờ ..’, ngày … tháng… năm 20….Có thể tìm hiểu luận án tại:- Thư viện Học viện Khoa học và Công nghệ- Thư viện Quốc gia Việt Nam 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Họ tôm Atyidae (tôm riu) là nhóm sinh vật cổ [1] có độ đa dạng caovới khoảng 469 loài. Đây là họ tôm có phân bố ở mọi vùng địa lý động vật,ngoại trừ vùng cực [2]. Vùng Đông Nam Á (bao gồm Nam Trung Quốc)được đánh giá là vùng có mức độ đa dạng tôm Atyidae cao nhất với hơn 210loài trong 13 giống [3]. Để có thể đánh giá được một cách chính xác sự đa dạng thành phầnloài nhằm góp phần bảo tồn các loài tôm Atyidae tại Việt Nam thì việc nghiêncứu phân loại tích hợp dựa trên việc kết hợp phân tích hình thái và phân tửlà cần thiết. Phân loại học với độ tin cậy cao cùng với những thông tin về cácloài đã cung cấp cơ sở quan trọng để đề xuất biện pháp bảo tồn hiệu quả. Từcơ sở khoa học và thực tiễn trên nghiên cứu sinh đã thực hiện đề tài “Nghiêncứu đa dạng thành phần loài tôm nước ngọt thuộc họ Atyidae ở Việt Nam vàđề xuất phân hạng bảo tồn”. 2. Mục tiêu nghiên cứu - Xác định được thành phần loài thuộc họ tôm Atyidae ở Việt Namdựa trên phân tích đặc điểm hình thái và trình tự đoạn gen 16S. - Đánh giá được hiện trạng phân bố và phân hạng bảo tồn cho cácloài tôm họ Atyidae ở Việt Nam theo phân loại của IUCN. 3. Nội dung nghiên cứu - Nghiên cứu về thành phần loài tôm riu họ Atyidae ở Việt Nam dựatrên đặc điểm hình thái và phân tử. Nghiên cứu mối quan hệ di truyền giữacác loài tôm riu họ Atyidae ở Việt Nam - Nghiên cứu hiện trạng phân bố và đề xuất phân hạng bảo tồn cácloài tôm riu họ Atyidae ở Việt Nam dựa trên hướng dẫn phân loại của IUCN. 2 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU 1.1. Tổng quan các nghiên cứu về thành phần loài họ tôm Atyidae 1.1.1. Giới thiệu chung về họ tôm Atyidae 1.1.2. Tổng quan các nghiên cứu thành phần loài tôm Atyidae trênthế giới Tôm riu- Atyidae là họ duy nhất trong liên họ Atyoidea, thuộc bộMười chân- Decapoda, lớp Giáp xác lớn- Malacostraca, ngành Chân khớp-Arthropoda. một họ tôm nước ngọt, xuất hiện ở tất cả các vùng nhiệt đới vàhầu hết các vùng ôn đới. Hầu hết những cá thể trưởng thành của họ tôm nàygiới hạn trong nước ngọt [4]. Sự đa dạng của các loài tôm nước ngọt ở vùngđịa sinh học châu Á, lớn gấp ba lần so với các vùng địa sinh học khác [5]. Bảng 1.1. Số lượng loài tôm họ Atyidae và giống Caridina ở một số quốc gia khu vực Châu Á Quốc gia Số loài trong họ Số loài thuộc giống Atyidae Caridina Trung Quốc 147 103 Ấn Độ 31 31 Thái Lan 15 15 In đô nê xi a 62 Xin-ga-po và Ma-lay-xi a 14 13 Phi lip pin 36 29 1.1.3. Tổng quan các nghiên cứu phân loại tôm Atyidae trên thếgiới dựa trên phân tích sinh học phân tử Việc nghiên cứu phân loại học tích hợp dựa trên việc kết hợp các dữliệu về hình thái, phân tử, sinh học, sinh thái đã giúp phát hiện thêm nhiềuloài mới, tu chỉnh lại phân loại học cho nhiều loài, giống. Đồng thời, cácnghiên cứu về phát sinh chủng loại, tiến hóa, địa lý sinh vật cũng đang đượccũng đang được triển khai mạnh mẽ để hiểu rõ hơn về họ tôm Atyidae. 3 Như vậy, phần lớn các nghiên cứu về di truyền của các loài tôm riuhọ Atyidae đều sử dụng trình tự đoạn gen ty thể 16S rRNA. Các nghiên cứucho thấy, khoảng cách di truyền giữa các loài là rất thấp, khoảng cách để táchbiệt các loài có thể nhỏ hơn 3%. Việc phân loại học của nhóm tôm này cầnmột cách tiếp cận tích hợp, bao gồm phân tích hình thái, sinh học phân tử vàcác đặc điểm sinh thái, địa lý phân bố, vv. để gia tăng mức độ tin cậy. 1.1.4. Tổng quan các nghiên cứu cơ sở cho bảo tồn và nghiên cứubảo tồn tôm Atyidae trên thế giới 1.1.4.1. Nghiên cứu về phân hạng bảo tồn Atyidae trên thế giới Qua tổng hợp trên có thể thấy hiện nay có ít các nghiên cứu phân hạngbảo tồn cho tôm Atyidae, có thể do loài tôm này chưa thực sự được quan tâm,cần có thêm các nghiên cứu để đánh giá tình trạng bảo tồn họ tôm này. 1.1.4.2. Nghiên cứu bảo tồn tôm Atyidae trên thế giới Hiện nay, các nghiên cứu bảo tồn loài tôm Atyidae ít, chỉ có một sốít nghiên cứu về sinh thái học và sinh học sinh sản có thể làm tiền đề nghiêncứu bảo tồn sau này. 1.2. Tổng quan nghiên cứu về họ tôm Atyidae ở Việt Nam 1. ...