Tổng quan tranh chấp phòng vệ thương mại ở Liên minh châu Âu và Hoa Kỳ

Năm 2012, Việt Nam kỷ niệm 10 năm ngày Hiệp định Thương mại song phương Việt Nam – Hoa Kỳ có hiệu lực, 5 năm ngày chính thức trở thành thành viên của Tổ chức Thương mại Quốc tế (WTO). Đây có lẽ là thời điểm thích hợp để nhìn lại và cùng suy ngẫm về những vấn đề thương mại quốc tế mà Việt Nam đã làm được và/hoặc phải đối mặt trong khuôn khổ tổ chức này nói riêng cũng như quá trình hội nhập kinh tế quốc tế nói chung....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tổng quan tranh chấp phòng vệ thương mại ở Liên minh châu Âu và Hoa Kỳ Tổng quan tranh chấp phòng vệ thương mại ở Liên minh châu Âu và Hoa Kỳ Bài học cho xuất khẩu Việt Nam1 LỜI MỞ ĐẦUNăm 2012, Việt Nam kỷ niệm 10 năm ngày Hiệp định Thương mại song phương ViệtNam – Hoa Kỳ có hiệu lực, 5 năm ngày chính thức trở thành thành viên của Tổ chứcThương mại Quốc tế (WTO). Đây có lẽ là thời điểm thích hợp để nhìn lại và cùng suyngẫm về những vấn đề thương mại quốc tế mà Việt Nam đã làm được và/hoặc phải đốimặt trong khuôn khổ tổ chức này nói riêng cũng như quá trình hội nhập kinh tế quốc tếnói chung. Những bài học rút ra từ những gì đã qua cũng đồng thời là kinh nghiệm quýgiá để Việt Nam tiếp tục hội nhập tự tin và bền vững hơn trong tương lai.Là một nền kinh tế định hướng xuất khẩu, một trong những lợi ích quan trọng mà ViệtNam hướng tới trong quá trình gia nhập WTO cũng như ký kết các cam kết mở cửathương mại khác là quyền tiếp cận bình đẳng và/hoặc ưu đãi về thuế quan các thịtrường xuất khẩu quan trọng. Trên thực tế, Việt Nam đã và đang thực hiện được mụctiêu này với việc hàng hóa Việt Nam được hưởng thuế suất MFN ở thị trường tất cả cácnước thành viên WTO và nhờ đó, cũng với nhiều yếu tố khác, đã đạt được những thànhtựu về xuất khẩu đáng kinh ngạc. Mặc dù vậy, lợi ích đó đã và đang bị “cắt xén” bởinhững công cụ phi thuế quan khác nhau mà các thị trường xuất khẩu này đang áp dụng,trong đó nổi bật là các biện pháp phòng vệ thương mại – chống bán phá giá và chốngtrợ cấp.Trong số các thị trường trọng điểm của xuất khẩu Việt Nam, EU và Hoa Kỳ là hai thịtrường có tần suất sử dụng các công cụ phòng vệ thương mại lớn nhất. Xét về mặt sốlượng, đây cũng là hai thị trường đã kiện chống bán phá giá, chống trợ cấp đối vớihàng hóa xuất khẩu Việt Nam nhiều nhất cho đến nay. Mặc dù vậy, quan sát các vụ điềutra ở hai thị trường này cho thấy những tính chất rất khác nhau và vì thế cách thức đểphòng tránh, đối phó ở hai thị trường này cũng sẽ có những điểm khác biệt.Nghiên cứu dưới đây nhìn lại toàn cảnh các vụ kiện chống bán phá giá, chống trợ cấpmà Việt Nam đã gặp phải trong quá trình hội nhập tại hai thị trường xuất khẩu lớn làLiên minh châu Âu và Hoa Kỳ để từ đó đưa ra những khuyến nghị cho các doanh nghiệpxuất khẩu Việt Nam phòng tránh và đối phó với những rào cản đang và sẽ có thể phổbiến hơn trong tương lai này.11 Nghiên cứu này được thực hiện với sự hỗ trợ tài chính của Liên minh châu Âu. Quan điểmtrong Nghiên cứu này là của các tác giả và do đó không thể hiện quan điểm chính thức củaLiên minh châu Âu hay Bộ Công Thương 2 I. KIỆN PHÒNG VỆ THƯƠNG MẠI TẠI HOA KỲ 1. Tổng quan về các vụ kiện phòng vệ thương mại ở Hoa KỳĐầu năm 2002, khi Hoa Kỳ khởi xướng điều tra chống bán phá giá đối với cá tra,cá basa Việt Nam, lần đầu tiên nhiều người Việt Nam biết đến “cái gọi là” vụkiện chống bán phá giá ở nước ngoài. Trên thực tế, đây không phải vụ việc phòngvệ thương mại đầu tiên mà Việt Nam phải đối mặt ở các thị trường xuất khẩu.Tuy nhiên, đây lại là vụ việc nghiêm trọng nhất kể từ thời điểm đó trở về trước:lần đầu tiên một sản phẩm mũi nhọn xuất khẩu của Việt Nam bị kiện, và là lầnđầu tiên Hoa Kỳ, một thị trường xuất khẩu đặc biệt quan trọng của Việt Nam, tiếnhành điều tra.Từ đó đến nay, đã có tổng cộng 08 vụ điều tra chống bán phá giá và 03 vụ điềutra chống trợ cấp mà Hoa Kỳ đã thực hiện đối với 07 nhóm sản phẩm xuất khẩucủa Việt Nam, từ những sản phẩm xuất khẩu thuộc nhóm Việt Nam có thế mạnh(cá, tôm), đến những sản phẩm có sức cạnh tranh trung bình (túi nhựa), thậm chícả các sản phẩm mà Việt Nam mới chỉ xuất sang Hoa Kỳ nói riêng và các thịtrường xuất khẩu khác nói chung với số lượng và trị giá hạn chế (mắc áo thép,turbin điện gió, vòng khuyên kim loại, lò xo không bọc…). 3 Bảng thống kê các vụ kiện chống bán phá giá, chống trợ cấp mà Hoa Kỳ đã tiến hành đối với hàng hóa Việt Nam giai đoạn 2002-2012 Quá trình điều tra Tên tiếngNăm Mặt Anh của Thời Biện pháp tạm thời Biện pháp cuối cùng Ghi chú hàng sản phẩm gian bị kiện bị kiện khởi Thuế Thời Thuế Thời Ngày Ngày kiện suất gian suất gian Tuabin Wind 18/01/ điện towers 2012 gió2012 Kiện đúp Steel wire ...