TỔNG QUAN VỀ GIÁ TRỊ CRP TRONG NHIỄM TRÙNG SƠ SINH

MỤC TIÊU:- Hiểu được nguồn gốc và bản chất của CRP- Biết được chức năng miễn dịch và ý nghĩa bệnh học của sự tăng CRP- Nắm rõ những yếu tố ảnh hưởng trên giá trị CRP
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
TỔNG QUAN VỀ GIÁ TRỊ CRP TRONG NHIỄM TRÙNG SƠ SINH TỔNG QUAN VỀ GIÁ TRỊ CRP TRONG NHIỄM TRÙNG SƠ SINH MỤC TIÊU: - Hiểu được nguồn gốc và bản chất của CRP - Biết được chức năng miễn dịch và ý nghĩa bệnh học của sự tăng CRP - Nắm rõ những yếu tố ảnh hưởng trên giá trị CRP - Hiểu giá trị của việc đo CRP nhiều lần so với đo CRP 1 lần trong khảo sátNTSS - Vận dụng thích hợp CRP trong bệnh cảnh nhiễm trùng sơ sinh: loại trừ NTSS,quyết định ngưng kháng sinh, đánh giá hiệu quả KS điều trị giảm thiểu những ca phảidùng KS không cần thiết, giảm kháng thuốc, bớt chi phí điều trị vô ích - Từ viết tắt: o HSV: herpes simplex virus o KS: kháng sinh o NTSS: nhiễm trùng sơ sinh o NTH: nhiễm trùng huyết o IL: interleukin o PCT: procalcitonin I. MỘT SỐ KHÁI NIỆM TỔNG QUÁT VÀ LỜI MỞ ĐẦU: - Nhiễm trùng sơ sinh (khái niệm thường dùng trong thực hành): chính là nhiễmtrùng huyết sơ sinh. Hiểu một cách chính xác thì danh từ nhiễm trùng sơ sinh (neonatalinfections) bao gồm nhiễm trùng huyết (sepsis) và các nhiễm trùng khu trú (local) nhưmắt, da, rốn,…. Trong thực hành người ta vẫn quen gọi ngắn nhiễm trùng huyết sơsinh là nhiễm trùng sơ sinh. - Cấy máu (+) là tiêu chuẩn vàng cho chẩn đoán NTH, nhưng trong một số điềukiện thực tế không phải lúc nào cũng sẵn có và cho kết quả đáng tin cậy. - CRP (C-reactive protein) là một chất tăng sớm và nhạy cảm bậc nhất trong sốnhiều protein phản ứng của giai đoạn viêm cấp (acute phase proteins). Sự tăng của nóxác định sự hiện hữu của tình trạng viêm cấp, chứ không cho phép xác định nguyênnhân của tình trạng viêm đó. (7) (8) - Trong khảo sát NTSS, CRP dương tính: khi trị số đo ≥ 10mg/l, đây là giá trịngưỡng đã được thống nhất quốc tế. Tuy nhiên, CRP dương tính không có ý nghĩatuyệt đối là có nhiễm vi trùng! Ngược lại, không phải mọi trường hợp nhiễm trùnghuyết đều có tăng CRP. - Sau đây là một số tình huống CRP dương tính không do nhiễm vi trùng: 1. Hoại tử mô 2. Phẫu thuật 3. Chủng ngừa 4. Hít ối phân su 5. Tăng sinh lý sau sanh 6. Sanh khó, sanh giúp (hút) 7. Nhiễm siêu vi nặng 8. Viêm mạn, bệnh lý ác tính (hiếm) - Dựa trên những khuyến cáo điều trị kháng sinh cho các trẻ sơ sinh đã đượcxác định NTH hoặc có khả năng NTH bằng kháng sinh tiêm mạch trong 48-72 giờ nếutrẻ ổn định, và 7-14 ngày cho những ca có cấy máu đương tính hoặc có lâm sàng cóbiểu hiện nhiễm trùng, đã đưa tới một tỷ lệ đáng ngạc nhiên: 30 trẻ không nhiễm trùngtrên 1 trẻ có nhiễm trùng thật sự phải chịu liệu pháp kháng sinh!!! - Trong bối cảnh y học ngày càng tiến bộ, càng có nhiều dấu hiệu mới được tìmra để hỗ trợ trong việc chẩn đoán, loại trừ, theo dõi NTSS một cách tốt hơn. Tuy nhiên,CRP hiện vẫn còn đang được sử dụng rất rộng rãi tại nhiều Trung Tâm Y Khoa Lớntrên thế giới (Anh, Mỹ, Pháp,….), chỉ nói riêng trong lĩnh vực này. Trong điều kiệnnước ta, đây có lẽ là dấu hiệu có tính khả thi nhất, vì các dấu hiệu mới (PCT, IL,…)giá hãy còn rất đắc và chưa phổ biến tại các phòng xét nghiệm. - Giá trị ứng dụng chính của CRP là: o Giúp loại trừ NTSS, hoặc o Cho phép cắt kháng sinh sớm, hoặc o Theo dõi đáp ứng điều trị kháng sinh đối với những ca NTSS có tăng CRP chứ không phải giúp xác định tình trạng nhiễm trùng, nhất là khi chỉ đơn lẻ mộtmình giá trị CRP. - Để tăng giá trị CRP trong ý nghĩa xác định tình trạng nhiễm trùng, người ta đãvà đang nghiên cứu phối hợp thêm với các dấu hiệu khác (procalcitonin, IL6, IL8,….), chỉ số I/T,… - Mặc dù được sử dụng rất nhiều trong thực tiễn lâm sàng, nhưng những hiểubiết về CRP còn rất nhiều thiếu sót, đưa tới những nhận định sai và những quyết địnhcan thiệp điều trị không cần thiết trên trẻ sơ sinh, đặc biệt là giai đoạn sơ sinh sớm. - Từ thực tế như trên, chúng tôi cố gắng biên soạn tài liệu này với mong muốngóp một phần nhỏ cho những hiểu biết và cách vận dụng CRP trong bệnh cảnh nhiễmtrùng sơ sinh. II. KHÁI NIỆM, NGUỒN GỐC CRP: Từ năm 1930, Tillet và cộng sự đã tìm ra CRP, là một mảnh polysaccharide bảnthể chưa có phân loại riêng, nguồn gốc từ Streptococus pneumonie, với tên gọi banđầu là “Fraction C”. Tiến bộ y học đã xác định CRP là một trong những protein phản ứng không đặchiệu trong giai đoạn viêm cấp, với cấu trúc polypeptide không glycosyl hóa gồm 5 tiểuđơn vị, chủ yếu do gan sản xuất dưới sự điều hòa ở cấp độ sao chép (transcriptionallevel) của IL-6, IL-1-beta. Ngoài ra CRP còn được sản xuất từ neurons, các mảng xơvữa, monocytes, leukocytes. Có rất nhiều nguyên nhân gây viêm và thương tổn mô có thể làm tăng CRP Sựtăng CRP mang tính không đặc hiệu và là một bằng chứng rõ rệt của một tiến trình tổnthương mô cấp. Chức năng chính xác của CRP chưa rõ, nh ...