Tổng quan về hoạt động thần kinh cao cấp và tư duy

Một câu hỏi được đặt ra từ tiêu đề của bài này là phải chăng có nhiều loại hoạt động của hệ thần kinh? Câu trả lời là có hai loại hoạt động của hệ thần kinh: Hoạt động cao cấp và hoạt động thấp cấp. Họat động thần kinh thấp cấp được tất cả hoặc hầu hết các loài động vật có hệ thần kinh thực hiện, còn hoạt động thần kinh cao cấp chỉ được thực hiện trong hệ thần kinh của một số loài động vật có mức tiến hóa cao thực hiện. Hoạt động thấp cấp...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tổng quan về hoạt động thần kinh cao cấp và tư duyTổng quan về hoạt động thần kinh caocấp và tư duyBài từ Tủ sách Khoa học VLOS.Một câu hỏi được đặt ra từ tiêu đề của bài này là phải chăng có nhiều loại hoạt động củahệ thần kinh? Câu trả lời là có hai loại hoạt động của hệ thần kinh: Hoạt động cao cấp vàhoạt động thấp cấp. Họat động thần kinh thấp cấp được tất cả hoặc hầu hết các loài độngvật có hệ thần kinh thực hiện, còn hoạt động thần kinh cao cấp chỉ được thực hiện tronghệ thần kinh của một số loài động vật có mức tiến hóa cao thực hiện. Hoạt động thấp cấpđã được nhà Bác học Páp lốp nghiên cứu từ đầu thế kỷ XX với nội dung cơ bản là nghiêncứu về các phản xạ và các trạng thái của hệ thần kinh. Hai phương thức phản xạ và haitrạng thái của hệ thần kinh được Páp lốp tìm ra là phản xạ không điều kiện và phản xạ cóđiều kiện, trạng thái hưng phấn và trạng thái ức chế.Các phương thức hoạt động và trạngthái này đều có trong mọi loài động vật bao gồm cả con người, nhưng nó không thể diễngiải được những hoạt động khác của hệ thần kinh như sự suy nghĩ, tưởng tượng, sự hìnhthành các giấc mơ, sự thông minh hay đần độn, sự khéo léo hay vụng về, các hoạt độngthần kinh chỉ có ở loài động vật này, ở cá thể này mà không có ở loài động vật khác haycá thể khácv.v…và đặc biệt là sự phức tạp trong hoạt động thần kinh của con người.Những điều này là các bí ẩn cần được giải đáp. Đã có nhiều công trình nghiên cứu về cáclĩnh vực này, trong đó nổi tiếng là công trình nghiên cứu về hiện tượng phân tâm củaFreud. Bằng sự quan sát tinh tường và nhạy cảm, Freud đã khám phá được rất nhiều hiệntượng hoạt động thần kinh của bộ não người. Nhưng do sự phát triển khoa học chưa caocủa thời kỳ đó mà những giải thích về các hiện tượng đó của Freud còn mang nhiều tínhsuy diễn chủ quan. Với lợi thế của sự phát triển khoa học và công nghệ cuối thể ký XX,đã có nhiều công trình nghiên cứu về bộ não người nhờ sự trợ giúp của các phương tiệnkỹ thuật hiện đại. Nhưng các nghiên cứu đó chủ yếu đi tìm sự giải thích về từng hiệntượng cụ thể do đó thiếu đi tính hệ thống. Hoạt động của hệ thần kinh mặc dù có nhiều sựkhác biệt nhưng chúng có tính hệ thống. Đây là điều cần được nhận thức đúng. Sự nghiêncứu về hoạt động của các hệ thần kinh tiến hóa cao cần có sự xem xét toàn diện về mọibiểu hiện của chúng như các hành vi, giấc mơ, các trạng thái mà chúng gây ra cho cơ thểđến cấu trúc giải phẫu hoặc quan sát bằng các thiết bị khoa học…Khối lượng kết quảnghiên cứu về hoạt động thần kinh sẽ rất lớn do tính phức tạp của nó. Trong loạt bàitrước đây các vấn đề về hoạt động cao cấp của hệ thần kinh và tư duy được đề cập riêngbiệt. Bài viết này là một sự nhìn nhận mang tính tổng quan về các hoạt động cao cấp vàtư duy trong mối quan hệ giữa các vấn đề đó.Mục lục • 1 Các hoạt động của hệ thần kinh • 2 Các phương thức hoạt động của hệ thần kinh o 2.1 Cấp thấp o 2.2 Cấp cao • 3 Ảnh hưởng và tác dụng của các môi trường thần kinh tới các hoạt động thần kinh o 3.1 Phản xạ không điều kiện o 3.2 Phản xạ có điều kiện o 3.3 Phản ứng thần kinh o 3.4 Hoạt động sáng tạo o 3.5 Hoạt động trí tuệ • 4 Tư duy • 5 Vài lời cùng bạn đọcCác hoạt động của hệ thần kinhHệ thần kinh là một bộ máy phức tạp trong cơ thể. Tuỳ theo mức độ tiến hoá mà nó thựchiện các hoạt động để thực hiện chức năng của nó trong cơ thể. Các hoạt động của hệthần kinh bao gồm: • Tiếp nhận kích thích thần kinh.Tiếp nhận kích thích thần kinh được tất cả các tế bào thần kinh trong hệ thần kinh thực hiện. Nhưng chức năng này hiện tại chỉ xét đến việc tiếp nhận các kích thích thần kinh đến từ ngoài hệ thần kinh, có nghĩa là các kích thích do hệ thần kinh phát ra và tự tiếp nhận không được coi là chức năng hay hoạt động chức năng của hệ thần kinh trong cơ thể. Để có cái nhìn toàn diện về hoạt động thần kinh cần xác định rằng bất kỳ kích thích nào tác động lên bất kỳ tế bào nào trong hệ thần kinh và làm cho chúng chuyển hoá chức năng hoặc hoạt động đều đợc coi là các kích thích thần kinh.Các kích thích này bao gồm các kích thích cơ học, lý học hay hoá học, chúng được các bộ phận tiếp nhận kích thích thần kinh ( các cơ quan cảm giác) tiếp nhận. Nhưng cũng có các kích thích được các tế bào thần kinh khác trong hệ thần kinh tiếp nhận. Các kích thích dạng này do các hợp chất hoá học do máu đưa đến hệ thần kinh hoặc các tia phóng xạ, sóng điện từ xâm nhập vào hệ thần kinh. Các kích thích dạng này thường không rõ ràng và tạo nên sự mơ hồ trong hoạt động thần kinh. • Ghi nhớ. Ghi nhớ là sự chuyển hoá tế bào thần kinh để ghi lại các kích thích thần kinh. Hệ thần kinh có hai hệ thống tế bào ghi nhớ là hệ thống ghi nhớ bản năng và hệ thống ghi nhớ mới. Hệ thống ghi nhớ bản năng được hình thành theo quy định của hệ thống di truyền nhằm điều khiển các hoạt động mang tính bản năng của cơ thể, hệ thống ghi nhớ mới là hệ thống ghi lại các kích thích thần kinh do hệ thần kinh tiếp nhận trong quá trình hình thành và phát triển của hệ thần kinh, bao gồm cả những kích thích do hệ thần kinh tạo ra và tự tiếp nhận. • Tái hiện ghi nhớ. Tái hiện ghi nhớ là sự kích hoạt các tế bào thần kinh đã chuyển hóa ghi nhớ về sự tác động của các kích thích thần kinh lên chúng. Để kích hoạt các tế bào này cần có các kích thích thần kinh phù hợp với khả năng tiếp nhận của chúng. Khi các tế bào này hoạt động, chúng sẽ thể hiện lại tác dụng của các kích thích thần kinh đã làm chúng chuyển hoá dưới dạng tạo ra một kích thích thần kinh mới. Các kích thích thần kinh kích hoạt các tế bào này có thể là các kích thích đã làm chuyển hóa chúng hoặc các kích thích khác.• Nhận biết. Nhận biết là quá trình so sánh các thông tin về đối tượng đang được hệ thần kinh tiếp nhận với c ...